Ingezonden persbericht

AKKERBOUW MOET DE AANVAL ZOEKEN
De als "hervorming" gepresenteerde verslechtering van het suikerbeleid is in lijn met de eerdere aanvallen van de Europese Commissie: prijsverlaging en een beetje inkomenssteun als compensatie. Het begon in 1993 met het graan en nu is dan als laatste suiker aan de beurt. De aanvalstactiek van de Europese Commissie is "stap voor stap" en "sector voor sector". Gegeven het feit dat het totaal beschikbare bedrag voor inkomenscompensatie in de EU vaststaat drijft ze de verschillende sectoren in het defensief. De traditionele vertegenwoordigers, zoals LTO, strijden niet meer voor de prijzen, maar voor een zo groot mogelijke portie uit de inkomenscompensatie-pot. Zo worden katoenboeren, suikerbietentelers, melkveehouders enzovoorts tegen elkaar uitgespeeld. En we blijven zitten met het imago van subsidievreters.
De Europese landbouw verdient volgens de Nederlandse Akkerbouw Vakbond een veel aanvallender spelopvatting. Er is wel degelijk een alternatief voor de verslechteringen van de Europese landbouwpolitiek. De NAV geeft de argumenten en de kansen voor dat alternatief.

Suiker is niet alles.
Het is een feit, dat suikerbieten een belangrijk gewas is voor het inkomen in de akkerbouw. Maar dat komt, omdat het graansaldo en in verband daarmee de saldo's van andere gewassen gedaald zijn. De EU-suikerprijs is al jaren hetzelfde. Ook de oppervlakte suikerbieten is niet groot: 1,8 miljoen ha. in de EU van 15 landen tegenover 35 miljoen ha graan en 5 miljoen ha olie- en eiwithoudende zaden.
Dat laatste dekt maar voor ongeveer een derde van de Europese consumptie. De rest wordt aangevuld met gesubsidieerde soja uit de VS en in toenemende mate uit Zuid-Amerika, waar de uitbreiding ten koste gaat van tropisch regenwoud.
In plaats van onderling kissebissen over de verdeling van de inkomenscompensatie-pot is het voor de Europese landbouw beter en aanvallender om het afschaffen van exportsubsidies te accepteren in ruil voor bescherming tegen goedkope importen. Een paar honderdduizend hectare suikerbieten en een paar miljoen hectare graan vervangt de EU dan door een zelfde aantal hectares olie- en eiwithoudende zaden. "Rebalancing", het terug in evenwicht brengen, heette dat in de GATT-onderhandelingen rond 1990. De EU heeft dat idee toen in de onderhandelingen met de VS prijs gegeven in ruil voor concessies op het gebied van industrie en diensten.

Opkoopregeling: goed idee.
De Europese Commissie komt met het goede idee een opkoopregeling voor het in te krimpen quotum in te stellen. Dat is het eerst interessant voor de minst efficiënt producerende gebieden. Deze vinden we vooral in Zuid-Europa waar de teelt van olie- en eiwithoudende zaden een goed alternatief is. Zo zou krimp van de EU-suikerproductie in principe pijnloos kunnen verlopen ook wat de Nederlandse bietenteelt betreft. Het quotum kan hier op peil blijven, als Zuid-Europa inlevert. Als we niet meer aan exportsubsidies doen hoeven we ook de heffingen, de zogenaamde zelffinanciering, niet meer op te hoesten. Bij een gelijke EU-suikerprijs is dan een hogere bietenprijs mogelijk.

Kansen
De door de Europese Commissie voorgestelde prijsverlaging is onacceptabel en de inkomenscompensatie is de verkeerde, en ook onvoldoende, oplossing. Maar er zit ook een positieve kant aan de Commissievoorstellen: de al genoemde opkoopregeling en het feit, dat niet gekozen is voor volledige liberalisering. In feite erkent de Commissie, dat quota, een regulering van de markt beter is voor landbouwmarkten dan liberalisering. En dat sluit weer mooi aan op het idee van "managed trade"(geordende handel), zoals dat tijdens de jongste UNCTAD-conferentie in Sao Paulo besproken is(1). Dat is een alternatief voor de liberaliserings ramkoers van de WTO: de export van de belangrijke landbouwproducten van ontwikkelde landen wordt vastgelegd in quota. De minst ontwikkelde landen mogen vrij exporteren en zouden zo van de groeiende vraag op de wereldmarkt kunnen profiteren. De quota kunnen vergroot of verkleind worden om binnen van tevoren afgesproken prijzen te blijven. De quota zijn onderling verhandelbaar. Zo zouden de EU en de VS en Zuid-Amerika dus graan- en olie- en eiwithoudende zadenquota uit kunnen ruilen.
Hoe serieus we dit alternatief voor liberalisering moeten nemen? In 2002 schreef toen nog Professor Cees Veerman: "In plaats van liberalisatie is een regeling nodig die dumping aan banden legt, maar landen in staat stelt hun landbouw te beschermen." En: ".de landbouwhandel van ontwikkelde landen te quoteren."(2).

Namens NAV-suikercommisie
Joop de Koeijer
0111-691581
06-12784009

Noten:
1. Niek Koning, Muriel Calo, Frank Jongeneel: Fair Trade in tropical products is possible, North-South Centre, Wageningen UR, 2004.
2. Niek Koning en Cees Veerman: "Kanttekeningen bij dr. Kol's kruistocht tegen het landbouwbeleid.", Internationale Spectator, 2002

---- --