http://www.minbuza.nl
Advies: Falende staten, een wereldwijde verantwoordelijkheid
Persbericht AIV en CAVV
Datum: 14 juli 2004
Embargo 15 juli 2004, 00.00 uur
ADVIES AIV EN CAVV: 'Falende staten, een wereldwijde
verantwoordelijkheid'
'Falende staten, een wereldwijde verantwoordelijkheid'
Er moet een gespecialiseerde commissie van de Veiligheidsraad worden
ingesteld om het probleem van falende staten het hoofd te bieden,
aldus het vandaag verschenen advies van de Adviesraad Internationale
Vraagstukken (AIV) en de Commissie van Advies voor Volkenrechtelijke
Vraagstukken (CAVV). Op verzoek van de ministers van Buitenlandse
Zaken, Ontwikkelingssamenwerking en Defensie hebben beide
adviesorganen een advies uitgebracht dat ingaat op de omschrijving,
gevolgen, oorzaken en aanpak van het probleem.
Omschrijving
Een falende staat heeft niet langer het monopolie op geweld in handen.
Zij kan het recht niet meer handhaven en de burgers geen diensten meer
bieden. Staten die deze mogelijkheden wel hebben maar bewust hun
burgers onderdrukken, vallen hier niet onder.
Gevolgen
Het falen van een staat heeft niet alleen gevolgen voor de eigen
burgers. Elders in de wereld kan het leiden tot instabiliteit,
criminaliteit, terrorisme, chaotische vluchtelingenstromen,
verspreiding van ziekten en milieuproblemen.
Oorzaken
Het advies noemt drie oorzaken van het falen van staten: moeilijke
omstandigheden, frictie tussen moderne staatsinstellingen en lokale
tradities, en machthebbers die misbruik maken van hun positie.
Uiteindelijk is het falen mensenwerk, aldus het advies.
Aanpak
Er is een wereldwijde verantwoordelijkheid, zowel uit het oogpunt van
solidariteit als van eigen belang, om het falen van staten te
voorkomen, af te wenden of terug te draaien. Hierbij moeten middelen
van buitenlands beleid,, ontwikkelingssamenwerking, economisch beleid
en defensie op geïntegreerde wijze worden ingezet. Deze inzet is
alleen zinvol binnen internationale samenwerking. Voor succes is een
blijvende betrokkenheid bij de problematiek van de diverse falende
staten noodzakelijk.
Militair ingrijpen kan nodig zijn om eerst orde en rust te herstellen.
Een beslissing hierover is voorbehouden aan de Veiligheidsraad. Deze
kijkt niet of een staat faalt, maar of er sprake is van een bedreiging
van de vrede en veiligheid. Door creatieve interpretatie van het
Handvest heeft de Veiligheidsraad op ad hoc-basis inmiddels reeds veel
ruimte geschapen voor een VN-rol zowel bij crisispreventie, als bij
het ingrijpen in concrete gevallen, als ook bij de opbouw van staten.
Het advies benadrukt dat de Veiligheidsraad de verantwoordelijkheid
heeft om zó alert en effectief op te treden dat ingrijpen buiten de
Veiligheidsraad om (anders dan voor zelfverdediging) geen optie hoeft
te zijn. De VN zou beter toegerust moeten worden om deze taken aan te
pakken.
Een permanente commissie van de Veiligheidsraad voor VN-Bestuur en
Bestuursbijstand zou hierbij volgens de AIV en de CAVV een positieve
rol kunnen vervullen. Dit 'Committee on UN Administration and
Governance Assistance' kan worden opgezet naar het zelfde model als
het in 2001 opgerichte Counter-Terrorism Committee. De nieuw op te
richten commissie krijgt, namens de Veiligheidsraad, de
verantwoordelijkheid voor bestuurstaken in de falende staat. Een
gespecialiseerd onderdeel van het VN-secretariaat ondersteunt dit
werk. De uitvoering van de bestuurstaken in het land zelf wordt, als
gebruikelijk, gedelegeerd aan een lokaal opererende VN-functionaris
met sterke bevoegdheden.
Om de onderdelen van het VN-systeem de mogelijkheid te geven snel en
slagvaardig te reageren dient er volgens het advies een snel
aanspreekbare internationale financieringsbron te komen voor
postconflictbeleid.
Alleen in een sterk coalitieverband kan Nederland de bovenstaande
voorstellen uitwerken en gestalte geven. Naar de mening van de AIV en
de CAVV is het eerst aangewezen forum de EU, die de problematiek van
de falende staten al expliciet in haar Strategisch Concept van
december 2003 heeft opgenomen. Bij gebleken steun kan het debat worden
voortgezet op VN-niveau.
Het advies is voorbereid door een commissie van de AIV en de CAVV
onder leiding van prof. mr. N.J. Schrijver. De AIV staat onder
voorzitterschap van mr. F. Korthals Altes, de voorzitter van de CAVV
is prof. dr. K.C. Wellens.
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met P.J.A.M. Peters,
secretaris van de AIV.
Tel. 070-3485335
e-mailadres: paul.peters@minbuza.nl
Desgewenst kunt u de electronische versie van het advies opvragen.
+++++++
15 jul 04 00:00
Ministerie van Buitenlandse Zaken