Onderwijsraad
P E R S B E R I C H T KENMERK
20040239/781
DATUM
2 juli 2004
OPLEIDEN EN EXAMINEREN IN HOGER
ONDERWIJS NIET IN ÉÉN HAND
In het hoger onderwijs is het geen uitzondering dat één begeleidende NASSAULAAN 6
docent de beoordeling van een scriptie of afstudeerproject voor zijn 2514 JS DEN HAAG
rekening neemt. Voor objectievere en transparante eindbeoorde- TELEFOON 070 310 00 00
lingen is de inschakeling van externe deskundigen nodig, bijvoor- FAX 070 356 14 74
beeld een expert uit het beroepenveld of een vakgenoot buiten de E-MAIL SECRETARIAAT@ONDERWIJSRAAD.NL
eigen universiteit of hogeschool. WEBSITE WWW.ONDERWIJSRAAD.NL
Dat is een van de aanbevelingen van de Onderwijsraad uit het advies Exami-
nering in het hoger onderwijs: transparantie en kwaliteitsgarantie. Toetsing
behoort niet een uitsluitend interne aangelegenheid te zijn, al is het maar om
de schijn van belangenverstrengeling te mijden. Met het oog daarop is het
niet gewenst dat managers zitting hebben in een examencommissie, zoals nu
voorkomt. De diplomabekostiging kan immers aanleiding geven tot oneigen-
lijke beweegredenen. Een examencommissie die louter uit docenten bestaat,
zoals de wet nu voorschrijft, is ook niet bevorderlijk voor de transparantie.
Daarom pleit de raad ervoor dat externen een plek krijgen in examen-
commissies van hogescholen en universiteiten.
Niet alleen de samenstelling, maar ook de werkwijze van examencommissies
behoeft aanpassing. De raad heeft een breder takenpakket voor ogen, dat
verder gaat dan controle. Dat betekent onder meer actieve betrokkenheid bij
het opstellen van kwalificatie-eisen, het inzetten van een mix van examen-
vormen, het investeren in procedures voor erkenning van buiten het onder-
wijs verworven competenties. Ook kunnen examencommissies zich bezinnen
op het afnemen van een integrale beoordeling aan het eind van een prope-
deuse of halverwege een opleiding. Het afsluitende examen aan het eind van
een studie, doorgaans een scriptie of afstudeerproject, is in ieder geval het
behouden waard. Een examen is geen optelsom van losse tentamens.
De huidige manier van examineren prikkelt hogescholen en universiteiten niet
om transparante en kwalitatief hoogwaardige examens af te nemen. In de
accreditatie van opleidingen wegen examens nu niet zwaar mee. De raad wil
hier verandering in brengen, juist omdat onderzoek uitwijst dat hogescholen
en universiteiten zich in hun toetsbeleid sterk laten sturen door wet- en
regelgeving en kwaliteitskaders. Examenbeleid hoort een volwaardig onder-
werp in het beoordelingskader van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Orga-
nisatie te zijn. Een onvoldoende op examenbeleid wil dan zeggen dat een
opleiding een kwaliteitskeurmerk niet verdient en dus uitgesloten is van door
de overheid erkende diploma's en overheidsbekostiging.