Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Introductie
Het wetsvoorstel Wet op de Beroepen in het Onderwijs is door de Tweede Kamer aangenomen. Het voorstel moet nu nog door de Eerste Kamer worden behandeld.
zie ook: Het wetsvoorstel externe link

In onderstaande vragen en antwoorden worden de belangrijkste zaken uit het wetsvoorstel weergegeven.

Wat houdt de Wet op de Beroepen in het onderwijs(wet BIO) in? Wat zijn de bekwaamheidseisen?
Wie bepaalt wat de bekwaamheidseisen zijn?
Wanneer zijn er bekwaamheidseisen en wanneer gelden ze? Zijn de bekwaamheidseisen het enige waaraan het personeel moet voldoen?
Op welke beroepen heeft het wetsvoorstel Beroepen in het Onderwijs betrekking?
Wat verandert er voor werkgevers?

De wet BIO schrijft voor dat er bekwaamheidseisen komen als kwaliteitsnorm voor het onderwijspersoneel in PO, VO en BVE. Leraren, onderwijsondersteunend personeel en schoolleiders moeten bekwaam zijn én bekwaam blijven. Zij moeten ook na hun benoeming hun bekwaamheid actueel houden en verder ontwikkelen. Actuele bekwaamheidseisen kunnen daarvoor als richtpunt dienen.
Eénmaal de bekwaamheid tonen is dus niet meer voldoende. Ook in de jaren dat iemand als leraar, onderwijsondersteuner of schooldirecteur / manager aan het werk is, moet hij zijn bekwaamheid onderhouden. De werkgever moet de werknemer daartoe in staat stellen. De school heeft de taak hieraan aandacht te besteden in het schoolplan of kwaliteitszorgverslag en dit te vertalen in personeels- en opleidingsplannen. De opleidingen voor de onderwijsberoepen moeten hun onderwijsprogramma's op de bekwaamheidseisen afstemmen.

Zie: voor de wet Beroepen in het Onderwijs, gewijzigd voorstel van wet zoals vastgesteld op 17 februari 2004 en aangeboden aan de Eerste Kamer:
www.eerstekamer.nl externe link > wetsvoorstellen > 28088 (In te vullen nummer van het Kamerstuk).

omhoog Wat zijn de bekwaamheidseisen?
Op basis van de wet wordt vastgelegd over welk basispakket bekwaamheidseisen het onderwijspersoneel moet beschikken. De bekwaamheidseisen voor leraren zijn in concept gereed. Het gaat om zeven competenties die de kern vormen van het beroep leraar. zie ook: www.lerarenweb.nl externe link

omhoog Wie bepaalt wat de bekwaamheidseisen zijn? De overheid (de Kroon) stelt de bekwaamheidseisen vast in een algemene maatregel van bestuur. De overheid heeft immers een belangrijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs en voor de bekwaamheid van hen die onderwijs geven. Maar de overheid bedénkt die eisen niet zelf. De beroepsgroep zelf heeft een centrale rol bij het opstellen van de eisen. Het plan is dat de beroepsgroep de door haar geformuleerde eisen voorlegt aan een (nog in te stellen) landelijk platform. Het platform zal bestaan uit deskundigen vanuit de verschillende beroepsgroepen voor onderwijspersoneel en werkgevers. Het platform beoordeelt de voorgestelde eisen voor de verschillende beroepen in samenhang en kan deze doorzenden naar de minister van onderwijs.

Voor leraren zijn de bekwaamheidseisen in de afgelopen periode al in concept opgesteld. Dit is gebeurd onder regie van het Samenwerkingsorgaan Beroepskwaliteit Leraren (SBL). Het SBL heeft hierbij vele leraren en andere belanghebbenden uit het onderwijsveld betrokken.

omhoog Wanneer zijn er bekwaamheidseisen en wanneer gelden ze? De bekwaamheidseisen voor leraren worden in de eerste helft van 2004 opgenomen in concept-regelgeving en voor advies voorgelegd aan de Onderwijsraad en de Raad van State. Daarna zullen ze worden vastgesteld. Dat is ook het moment dat ze voor iedereen gelden. Voor onderwijsondersteunend personeel zijn nog geen bekwaamheidseisen in ontwikkeling . Het platform bekijkt eerst voor welke ondersteunende beroepen bekwaamheden moeten worden geformuleerd. Voor schoolleiders in het primair onderwijs zullen bekwaamheidseisen worden geformuleerd door de Nederlandse Schoolleidersacademie (de NSA).

omhoog Zijn de bekwaamheidseisen het enige waaraan het personeel moet voldoen?
De bekwaamheidseisen beschrijven de bekwaamheid waaraan elke beginnende beroepsbeoefenaar moet voldoen. Het is een basispakket. Dat basispakket geeft ruimte voor scholen en lerarenopleidingen om, bijvoorbeeld in lokaal of regionaal verband, afspraken te maken over aanvullende specifieke opleidingswensen. De wetgever bemoeit zich daar niet mee.
Overigens moeten leraren om te kunnen worden benoemd natuurlijk niet alleen aan bekwaamheidseisen voldoen, maar ook aan de andere in de wet opgenomen benoemingsvoorwaarden. Zoals het kunnen overleggen van een verklaring omtrent het gedrag.

omhoog Op welke beroepen heeft het wetsvoorstel Beroepen in het Onderwijs betrekking?
Het wetsvoorstel heeft betrekking op

* leraren/docenten in primair onderwijs, expertisecentra, voortgezet onderwijs en educatie en beroepsonderwijs

* personeel dat in die sectoren werkzaamheden van ondersteunende aard verricht direct samenhangend met het primaire proces
* schoolleiders in primair onderwijs, expertisecentra en voortgezet onderwijs,

Leraren/docenten Primair Onderwijs, Expertisecentra, Voortgezet Onderwijs en Educatie en Beroepsonderwijs
Voor het beroep van leraar/docent komen er bekwaamheidseisen. Om te kunnen worden benoemd moet aan die eisen zijn voldaan. Bezitters van een getuigschrift/ akte van bekwaamheid afgegeven vóór inwerkingtreding van de Wet BIO behouden uiteraard ook het recht te worden benoemd in het onderwijs.
Werkgevers zijn ervoor verantwoordelijk dat hun personeel in staat is om de bekwaamheid bij te houden.

Leraren in het Voortgezet Onderwijs die al bevoegd zijn in enig vak, kunnen door het bevoegd gezag ook worden belast met het geven van andere lessen dan waarvoor zij gekwalificeerd zijn. Hiervoor geldt wel dat de betreffende leraar een inspanningsverplichting heeft om binnen twee jaar de benodigde kwalificatie te halen.

Onderwijs Ondersteunend Personeel PO, VO, BVE
Er zullen bekwaamheidseisen worden vastgesteld voor nog aan te wijzen onderwijsondersteunende werkzaamheden die direct zijn gerelateerd aan het primaire proces van lesgeven.
Personeel dat nog niet aan de eisen voldoet, mag al wel met die werkzaamheden worden belast, maar moet de inspanningsverplichting aangaan om binnen twee jaar wel aan de eisen te voldoen.

Schoolleiders Primair Onderwijs
Voor schoolleiders in het primair onderwijs komen er bekwaamheidseisen. De eisen betreffen de taken die betrekking hebben op onderwijskundig leiderschap.
De schoolleider die ook lesgeeft, moet uiteraard ook voldoen aan de bekwaamheidseisen voor het beroep van leraar.
Ook voor de schoolleider geldt dat hij uiterlijk binnen twee jaar nadat hij werd belast met werkzaamheden van leidinggevende aard waarvoor bekwaamheidseisen zijn vastgesteld, aan die bekwaamheidseisen moet voldoen.

Schoolleiders Voortgezet Onderwijs
Het wetsvoorstel Beroepen in het onderwijs stelt dat er voor schoolleiders in het Voortgezet Onderwijs bekwaamheidseisen kunnen worden vastgesteld. Op dit moment is dat nog niet het geval.

Management Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie Voor het management in de BVE-sector gelden geen bij wet te regelen bekwaamheidseisen.

omhoog Wat verandert er voor werkgevers?
Werkgevers moeten er rekening mee houden dat de benoembaarheidsvoorwaarden voor het personeel veranderen. Ze zullen worden geconfronteerd met nieuwe getuigschriften die aangeven dat aan de bekwaamheidseisen is voldaan. Oude diploma's blijven overigens wel geldig en mensen met een dergelijk diploma kunnen dus ook in de toekomst benoemd blijven worden.
Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid dat het personeel in staat is zijn bekwaamheid te onderhouden. Scholen moeten hun beleid op dit punt vastleggen in het schoolplan / kwaliteitszorgverslag. Daarin beschrijven ze welke maatregelen en instrumenten ze inzetten om ervoor te zorgen dat het personeel zijn bekwaamheid onderhoudt. Het resultaat daarvan moet het bevoegd gezag vastleggen in een bekwaamheidsdossier voor elk personeelslid. Dit dossier wordt een belangrijk instrument in het personeelsbeleid van scholen.

Ministerie van OCW
Rijnstraat 50
Postbus 16375
2500 BJ Den Haag
T: 070 412 34 56
F: 070 412 34 50
E: info@minocw.nl