FNV Bouw
datum: 09-06-2004
Geen medezeggenschap zonder gereedschap
Minister de Geus van Sociale Zaken wil per 1 januari 2005 de Wet op de Ondernemingsraden afschaffen en vervangen door een nieuwe Wet Medezeggenschap Werknemers. Deze haalt echter de bodem uit de medezeggenschap. Ondernemingsraden zullen straks zelf over hun taken en bevoegdheden afspraken moeten maken. FNV Bouw keurt de plannen scherp af, want medezeggenschap heeft gereedschap nodig. Daarover kan een ondernemingsraad niet eerst met de werkgever onderhandelen. De bond ziet dit als de zoveelste vorm van afbraak van rechten van werknemers door dit kabinet.
Het klinkt natuurlijk mooi, een kaderwet maar in praktijk betekent dit dat per onderneming de medezeggenschap moet worden vastgesteld. Leden van de ondernemingsraad zijn voor hun loon afhankelijk van hun werkgever. Het is dus een illusie om aan te nemen dat zij net zoveel rechten voor elkaar kunnen boksen als er nu in de Wet op de Ondernemingsraden staan. En dat waren er naar de mening van FNV Bouw al niet genoeg. Zelfs voor de faciliteiten als vergaderen en scholing zal de ondernemingsraad straks met de werkgever in de clinch moeten.
Als Minister De Geus zijn zin krijgt, mogen werkgevers bovendien van de ondernemingsraad verlangen dat deze afziet van bevoegdheden. Bijvoorbeeld bij een reorganisatie van het adviesrecht, of bij een werktijdenregeling van het instemmingsrecht. Ook inleveren van het informatierecht over de hoogte van de beloning van de top komt dan in beeld. In onderhandelingen met de werkgever moet de ondernemingsraad hiervoor een convenant afsluiten. Volgens FNV Bouw maakt het bij voorbaat inleveren van gereedschap medezeggenschap onmogelijk.
In de nieuwe kaderwet wil De Geus ook de huidige structuur van medezeggenschap loslaten. 'Maatwerk' kan dan zijn dat grote ondernemingen afzien van een Centrale Ondernemingsraad. Of bedrijven kunnen hun werkoverleg of kwaliteitskringen opvoeren als vorm van medezeggenschap en daarmee afzien van een ondernemingsraad. Maar werkoverleg is geen medezeggenschap; per 1 mei 2004 is het juist uit de Arbowet geschrapt.
Bij de CAO-onderhandelingen mag ook het onderwerp medezeggenschap van de minister worden toegevoegd. In plaats van betere regelingen wil hij echter dat over de structuur van medezeggenschap wordt onderhandeld. Ook dat vindt FNV Bouw een verkeerde benadering. Dan ligt een uitruil tussen volstrekt ongelijksoortige regelingen op de loer: krijgt een bouwvakker dan straks meer loon voor minder medezeggenschap?
De kleine verbeteringen die Minister De Geus daarnaast aanbrengt, kunnen niet verhullen dat de klok 30 jaar wordt teruggezet. Landelijke verkiezingen, meer ruimte voor or-commissies en het afschaffen van de bedrijfscommissies bieden geen soelaas voor de afbraak van rechten. Nu heeft 70 procent van alle ondernemingen een ondernemingsraad; in de bouw is dat 60 procent; in veel branches ligt het veel lager. Bij de schildersbedrijven heeft slechts 30 procent een ondernemingsraad. Ook krijgt de raad nu in veel bedrijven nauwelijks ruimte en invloed, zo blijkt uit de evaluatie van de Wet op de Ondernemingsraden. FNV Bouw pleit juist voor het versterken en uitbreiden van de rechten van de ondernemingsraad. Daarentegen is meer vrijheid op ondernemingsniveau in het voordeel van werkgevers die met medezeggenschap van werknemers weinig op hebben.