1 juni 2004
PERSBERICHT
Prof. dr. A.P. de Man in intreerede:
Innovatieve samenwerkingsverbanden leiden tot meer gemene concurrentie
De kenniseconomie zorgt voor een fundamentele verandering in de
industriële en economische structuur. Door de noodzaak om meer te
innoveren en sneller nieuwe kennis op te nemen knopen bedrijven in
toenemende mate tijdelijke samenwerkingsverbanden aan met andere
bedrijven. Hierdoor vindt concurrentie niet meer alleen tussen
afzonderlijke bedrijven plaats, maar steeds vaker tussen netwerken van
bedrijven. Dat zei prof. dr. A.P.(Ard-Pieter) de Man in zijn
intreerede aan de TU Eindhoven. Hij beweerde tegen de heersende
opvatting in dat deze toenemende samenwerking niet tot minder maar
juist tot méér concurrentie leidt. En dat er een geheel nieuwe klasse
van ondernemers ontstaat die concurreren op netwerkniveau. Een nog
onontgonnen terrein in de managementliteratuur.
Ard-Pieter de Man maakt een duidelijk onderscheid tussen traditionele
en dynamische netwerken. De traditionele netwerken zijn min of meer
gesloten machtsblokken die op basis van exclusiviteit de markt
verdelen. Zeg maar de oude kartels. Deze praktijken worden nog maar
zelden toegestaan door mededingingsautoriteiten. Uitzonderingen op
deze regel zijn de vliegtuigmaatschappijen, die zich in Star Alliance
of Oneworld Alliance hebben verenigd, en de olieproducerende landen
(OPEC).
Concurrentie tussen netwerken
De dynamische netwerken bepalen echter steeds meer de economische
concurrentie. Bedrijven die in de kenniseconomie willen overleven en
groeien, moeten continu op zoek naar partners met de nieuwste kennis
en innovaties. Samenwerkingsverbanden die daaruit ontstaan zijn altijd
tijdelijk, en de samenstelling verandert continu. Er ontstaat een
nieuwe vorm van concurrentie in netwerken, maar ook tussen netwerken,
die vaak nog gemener is dan de een-op-een concurrentie. Immers, het
inruilen van een netwerk voor een concurrerend netwerk, kan worden
gezien als klassiek verraad.
Een voorbeeld komt uit de mobiele telefonie. Hier hebben fabrikanten
van mobieltjes (waaronder Nokia, Motorola en Ericsson) zich verenigd
in het netwerk Symbian. Dit netwerk concurreert succesvol met het
machtige Microsoft voor het operating system van de mobiele telefoon.
Zo succesvol dat Motorola Nokia een te dominante positie vond krijgen,
en alsnog met Microsoft zaken is gaan doen. Dat hadden Siemens en
Samsung ook inmiddels besloten. En nu blijkt ook Ericsson Nokia
tegenspel te geven.
Strategisch schaakspel
Het strategisch schaakspel tussen en binnen netwerken waar hier sprake
van is, beperkt zich niet tot enkele voorbeelden, maar strekt zich uit
tot een groeiend deel van de economie. De vraag is of het
mededingingsbeleid is toegesneden op deze ontwikkeling. In ieder geval
ontbreekt het de ondernemers nog aan de juiste inzichten en goede
tools om deze netwerkconcurrentie goed te bedrijven.
Technische Universiteit Eindhoven