RANDSTAD NEDERLAND

Werkgevers en werknemers: EU-toetreding treft werkgelegenheid

PERSBERICHT

Diemen, 29 april 2004

Randstad komt met concrete CAO-paragraaf voor arbeidsmigranten uit nieuwe EU-landen Werkgevers en werknemers: EU-toetreding treft werkgelegenheid

Werkgevers denken dat ze straks na de toetreding van de tien nieuwe EU-lidstaten eenvoudiger aan goedkope arbeidskrachten kunnen komen. Met name in de bouw zijn de verwachtingen hooggespannen: 62 procent van de werkgevers ziet op dit punt mogelijkheden. Dat blijkt uit een onderzoek dat Randstad Nederland heeft laten uitvoeren onder werkgevers en werknemers in Nederland. De uitslag van het onderzoek is voor Randstad aanleiding om een voorstel te lanceren voor een aparte paragraaf in de ABU-CAO voor arbeidsmigranten uit de nieuwe EU-landen.

In mei 2004 zal een grote uitbreiding van de Europese Unie plaatsvinden, doordat tien nieuwe lidstaten toetreden: Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Cyprus, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië en Slowakije. Uit het door Motivaction uitgevoerde onderzoek blijkt dat veel werkgevers ervan overtuigd zijn dat de EU-toetreding ten koste gaat van de Nederlandse werkgelegenheid in een aantal sectoren. Van de totaal 406 ondervraagde werkgevers, zegt 72% van de werkgevers in de bouw hier 'ja' op, evenals 56 procent van de horeca-werkgevers en 52 procent van de industrie. Ook de sociale zekerheid gaat erop achteruit, verwachten velen van de werkgevers. Overigens zien werkgevers ook kansen, namelijk dat onvervulbare vacatures kunnen worden vervuld.

Nog pessimistischer zijn de werknemers (498 ondervraagd). Zij zijn zeer overtuigd van de kwalijke impact van de toetreding. Het meest pessimistisch zijn werknemers in de industrie, de bouw en de horeca. Het gaat ten koste van de werkgelegenheid, denkt driekwart van de werknemers in de bouw, 81 procent van de horeca, 78 procent in de industrie. Tweederde van de werknemers in de bouw en in de horeca denkt dat het ook ten koste gaat van de sociale zekerheid.

Algemeen directeur Jan Vermeulen van Randstad is toch wat verbaasd over deze resultaten: 'Wij hadden de 'angst' met betrekking tot de gevolgen voor de werkgelegenheid lager ingeschat. En wat blijkt, de tijdelijk beperkende maatregelen van de overheid, hebben deze angst niet weggenomen. Opzich is het logisch dat mensen wat angst hebben voor het onbekende. Men voorziet taalproblemen en cultuurverschillen. Maar men zou iets verder vooruit moeten kijken. Vanaf ongeveer 2008 gaat de vergrijzing inzetten en hebben wij veel nieuw arbeidspotentieel nodig. Aantrekkelijk arbeidspotentieel moet voorkomen dat werkgelegenheid wegtrekt en dat Nederland concurrerend kan blijven.'

Moeilijk vervulbare vacatures Opvallend veel werkgevers voeren de moeilijk vervulbare vacatures in Nederland als reden aan om eventueel arbeidsmigranten in te schakelen. Dit speelt vooral in de industrie, horeca, zorg en zakelijke dienstverlening. In de bouw noemen werkgevers 'vaker de lage kosten' en de 'wil om hard te werken'. Overigens geeft in alle sectoren een kwart tot een derde van de werkgevers aan helemaal niet van plan te zijn arbeidsmigranten uit de nieuwe EU-landen in te schakelen.

Niet in zee met malafide bemiddelaars Een pikant onderdeel van het onderzoek betreft de gewetensvraag: zou u met een intermediair in zee gaan die de afdrachten niet helemaal conform CAO of fiscale wetgeving doet ook al zijn de buitenlandse arbeidskrachten wel tevreden? Het overgrote deel van de werkgevers zegt nee. Interessant is ook dat van de werkgevers die wel zaken doet met malafide bemiddelaars een groot deel aangeeft wel degelijk op de hoogte te zijn van de risico's.

Werkgevers en werknemers zijn het verder bijna unaniem met elkaar eens dat de arbeidsmigranten arbeidsvoorwaarden volgens EU-normen moeten krijgen. In de meeste sectoren zegt driekwart tot tachtig procent van de werkgevers hier ja op, met een uitschieter onder de werkgevers van bijna 90 procent in de zorg.

Extra CAO paragraaf: redelijk én ethisch verantwoord Hoewel er al initiatieven zijn aangekondigd komt Randstad met concrete voorstellen voor een aparte ABU-CAO paragraaf voor arbeidsmigranten uit de nieuwe EU-landen. De uitzendorganisatie wil hiermee een redelijk én ethisch verantwoord voorwaardenpakket bieden dat voor werkgevers en werknemers een goed alternatief vormt voor het pakket dat malafide bemiddelaars in de markt bieden. De door Randstad en door Tempo-Team ondersteunde voorgestelde CAO-paragraaf, gaat uit van het minimumloon plus een nader te bepalen percentage, waarbij een aantal belangrijke bestanddelen van de reguliere ABU-CAO-bijvoorbeeld de pensioenvoorziening-in geld worden uitbetaald. De extra paragraaf zal wel onder nader te bepalen voorwaarden kunnen worden toegepast. 'De nieuwe Europeanen komen immers voor slechts een korte periode naar Nederland met als hoofddoel 'geld'te verdienen. Vandaar dat wij een voorstander zijn om een aantal sociale zekerheiden 'contant'te maken en dit bij het loon op te tellen', aldus algemeen directeur Jan Vermeulen van Randstad. Vermeulen: 'Tot voor kort hield Randstad zich nog niet actief bezig met het bemiddelen van bijvoorbeeld Polen. Dit was ook niet noodzakelijk daar er in Nederland voldoende arbeidspotentieel aanwezig was. Toch gaan wij nu, door de toenemende vraag in de markt, op kleine schaal, starten met het professionaliseren van de begeleiding en bemiddeling van Poolse uitzendkrachten in Nederland. We doen dit op kleine schaal om te kijken hoe dit bevalt én omdat wij vinden dat eerst arbeidsvoorwaardelijk een en ander goed geregeld moet worden. Voor nu, maar zeker ook voor later, Want we zullen deze mensen, als gevolg van de vergrijzing, meer dan nodig hebben.'

Gevraagd naar wat er in een extra CAO-paragraaf voor arbeidsmigranten moeten komen, noemen werkgevers vooral de salarisschalen; daarnaast vinden werkgevers in de bouw, horeca, zorg en zakelijke dienstverlening dat er iets in moet staan over het maximaal werkuren per dag. Arbeidsvoorwaarden en bescherming van werknemers worden verder in de industrie veel genoemd, terwijl werkgevers in de zakelijke dienstverlening ook aspecten als opleiding en sociale zekerheid willen opnemen.

Andere conclusies uit het onderzoek: - De arbeidsmigratie heeft voor- en nadelen, zo vinden werkgevers en werknemers. Werkgevers zien de gevaren vooral in de taalproblemen en de cultuurverschillen. Werknemers zien de bedreiging vooral in het feit dat de arbeidsmigranten vooral goedkoop zijn, wat mogelijk zal leiden tot een stijging van de werkloosheid. - Aan de positieve kant van de balans zien werkgevers in de bouw en industrie vooral lage arbeidskosten die ze verwachten. In de bouw zien werkgevers het als pre dat de arbeidsmigranten het zware en vieze werk willen doen dat nu door niemand wordt gedaan. In alle sectoren denken werkgevers dat de nieuwkomers een rol kunnen spelen in het invullen van vacatures waarvoor op de Nederlandse markt geen werknemers te vinden zijn. Ook werknemers zien dit laatste punt als een pre.