http://www.justitie.nl
MIN JUST: Derde fase herziening rechterlijke organisatie
Victor Holtus
070 370 6858
4458
29.04.04
DERDE FASE HERZIENING RECHTERLIJKE ORGANISATIE WORDT NIET DOORGEZET.
WEL WIJZIGING STRUCTUUR VAN RAAD VAN STATE
De geplande derde fase herziening rechterlijke organisatie (herziening
van de bestuursrechtspraak in hoogste instantie) wordt niet doorgezet.
Wel komen er enkele partiele wijzigingen op het gebied van de
rechtseenheid en van het bestuursprocesrecht. De structuur van de Raad
van State zal ook een wijziging ondergaan.
Dat zijn de hoofdlijnen van een brief die de ministers Donner
(Justitie) en Remkes (BZK) vandaag aan de Tweede Kamer hebben
gestuurd.
Herziening rechterlijke organisatie
Eind jaren '80 werd besloten de rechterlijke organisatie in drie fasen
te herzien. De eerste fase betrof een ingrijpende herziening van de
bestuursrechtspraak in eerste aanleg. Die is sinds 1994 opgedragen aan
de rechtbanken. De tweede fase raakte de positie van de
kanton-gerechten. Deze zijn sinds 2002 omgevormd tot sectoren 'kanton'
binnen de rechtbanken.
De derde herzieningsfase zou weer de bestuursrechtspraak treffen en
wel door het opnieuw vormgeven van het hoger beroep. Ideeen voor deze
laatste fase zijn in 2001 in een discussienota uiteengezet en met de
Kamer besproken. Daarbij werden toen geen keuzes gemaakt, maar slechts
mogelijkheden geschetst.
Het kabinet vindt dat het stelsel van bestuursrechtspraak op
hoofdlijnen voldoet. Een ingrijpende nieuwe reorganisatie, die jaren
gaat duren, zal een negatief effect hebben op de doorlooptijden bij
die sector van rechtspraak, waar burgers en bedrijven nu juist baat
hebben bij een snelle en effectieve besluitvorming. Het huidige
stelsel van bestuursrechtspraak in hoogste instantie zal derhalve
worden gehandhaafd. Wel stellen de ministers voor, teneinde de
rechtseenheid in hoogste instantie te verzekeren, om een
gemeenschappelijke rechtseenheidskamer in te stellen. Die kan bestaan
uit de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State
en de presidenten van de Centrale Raad van Beroep en van het College
van Beroep voor het bedrijfsleven. In de loop van 2004 zal terzake een
wetsvoorstel worden ingediend.
Daarnaast zal via een apart wetsvoorstel de wettelijke regeling van
het hoger beroep in bestuurszaken (nu nog ondergebracht in
verschillende wetten) worden overgebracht naar de Algemene wet
bestuursrecht. Deze wet zal dan de complete codificatie van het
bestuurs-procesrecht gaan bevatten.
Raad van State
Handhaving van het huidige stelsel van bestuursrechtspraak in hoogste
aanleg, betekent dat de Raad van State naast de wetgevingsadvisering,
belast zal blijven met bestuursrechtspraak. Om de kwaliteit van de
wetgevingsadvisering te behouden en te verbeteren, wil het kabinet de
adviestaak concentreren bij een kleiner aantal staatsraden, die
daaraan een groter deel van hun werktijd kunnen besteden. Met het oog
hierop wordt voorgesteld een Afdeling wetgeving in te stellen naast de
al bestaande Afdeling bestuursrechtspraak.
Het kabinet stelt voor het totale aantal staatsraden (nu maximaal 28)
terug te brengen. Gedacht wordt aan 15 tot 20 staatsraden. Zij zullen
in de regel lid zijn van beide afdelingen van de Raad, maar het is
mogelijk dat een staatsraad slechts met één van beide taken van de
Raad wordt belast. Daarnaast worden staatsraden in buitengewone dienst
benoemd, die geen lid zijn van de Raad, maar wel van één van beide
afdelingen van de Raad. Staatsraden in buitengewone dienst kunnen,
anders dan nu het geval is, ook voltijds worden benoemd.
De voorgestelde structuur voldoet aan de eisen van het Europese
Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Volgens het Europese Hof
voor de Rechten van de Mens verzet het EVRM zich niet tegen het
onderbrengen van zowel adviserende als rechtsprekende taken bij één
Raad van State en ook niet tegen het gelijktijdig deelnemen aan beide
taken door één staatsraad. Wel moet zijn gewaarborgd dat een
staatsraad niet deelneemt aan de behandeling van een beroepszaak
indien hij betrokken is geweest bij de advisering over dezelfde
aangelegenheid. De Raad heeft met het oog hierop een aantal
maatregelen genomen. Het kabinet stelt voor deze waarborg ook in de
Wet op de Raad van State op te nemen.
---------
29 apr 04 13:24
Ministerie van Justitie