Speech van de minister van Verkeer en Waterstaat, Karla Peijs, bij de
opening van het viaduct over de A1
Dames en heren,
U weet ongetwijfeld dat Amersfoort bekend staat als de Kei-stad. Maar
weet u ook welke historische figuur verantwoordelijk is voor die
reputatie? Ik vertel u dat graag, want geloof het of niet, diezelfde
man dacht in zijn tijd al na over de bereikbaarheid van
Vinex-locaties.
Zijn naam was Everard Meijster; zijn tijdgenoten noemde hem ook wel de
dolle jonker. Meijster zat inderdaad vol met gewaagde plannen. In de
zomer van 1661 kreeg hij bijvoorbeeld de Amersfoortse burgerij zo ver
om een grote zwerfkei de stad binnen te slepen. Hij trakteerde de
bevolking daarna op bier, krakelingen en tabak. Officieel zou de kei
moeten herinneren aan de vrede die net was gesloten met Portugal. Maar
in een brief aan zijn vrienden duidde Meijster de Amersfoorters aan
als Keysche gecken, die aan haar eigen keysteen trekken. Hij zag de
intocht van de kei dus vooral als een stunt. De Amersfoorters voelden
zich achteraf dan ook behoorlijk voor gek gezet.
Meijster verhuisde later naar Utrecht en daar bleek hij nog niets van
zijn branie verloren te hebben. De Utrechtse politiek werd in die tijd
beheerst door de grote uitbreidingsplannen van Hendrick Moreelse. In
die plannen zou Utrecht twee keer zo groot worden. Everard Meijster
ging dat nog niet ver genoeg. Hij publiceerde zijn eigen nog veel
grotere - plannen om Utrecht op zijn schoonst en sterkst te vergroten,
zoals hij dat noemde.
U begrijpt het al: de ontwerpen van Moreelse en Meijster zijn niets
meer of minder dan Vinex-plannen avant-la-lettre. U weet dat er nogal
wat bij komt kijken als je in één keer een enorme wijk uit de grond
stampt. Hier in Vathorst komen 30.000 mensen te wonen; in het
Utrechtse Leidsche Rijn maar liefst 90.000. Dat zijn enorme operaties.
De autoriteiten staan voor de uitdaging zulke nieuwe stadsdelen
leefbaar te maken, economisch gezond én bereikbaar.
De bereikbaarheid is voor een deel mijn verantwoordelijkheid. En goede
verbindingen hebben alles te maken met de economische ontwikkeling van
een regio. Dat had Everard Meijster goed begrepen. Hij stelde een
omvangrijk systeem van waterwegen voor en zelfs een zeehaven. Wij
denken in onze tijd eerder aan asfalt, als we Vinex-bewoners met de
buitenwereld willen verbinden. U weet dat de ontsluiting van
Vinex-wijken vaak een heikel punt is. Ook hier in Vathorst is een hoop
te doen geweest over de aansluitingen op de A28 en de A1, en het
NS-station.
Ik weet dat die aansluitingen er nooit snel genoeg liggen. Toch denk
ik dat alle toekomstige gebruikers tevreden kunnen zijn dat dit
viaduct er uiteindelijk in korte tijd is gekomen. Door gebruik te
maken van prefab-elementen kon het viaduct snel worden gebouwd, en was
er relatief weinig ruimte nodig voor de bouwwerkzaamheden. Extra
handicaps waren de grote stromen vrachtwagens die af en aan rijden
naar de stortlocatie Smink, en natuurlijk het verkeer over de A1 dat
zo weinig mogelijk mocht worden gehinderd. We praten over zon
honderdduizend autos per dag. Vier keer een vol stadion Galgenwaard.
Alles overziend, vind ik dat er een knap staaltje werk is geleverd,
waar de gemeente Amersfoort trots op kan zijn. Ik weet dat er heel
veel partijen bij betrokken zijn geweest. Maar ontwikkelingsbedrijf
Vathorst en Ballast Nedam hebben het werk uitgevoerd. Ik wil hen van
harte complimenteren met de geleverde prestaties. Mijn eigen RWS heeft
de zaak gefinancierd en voortdurend de vinger aan pols gehouden. Ik
denk dat ik niemand tekort doe als ik speciaal de heer Bouke Boevink
even noem. Hij heeft de laatste tien jaar van zijn dienstverband bij
RWS heel veel voor dit project gedaan. Dank daarvoor.
Dames en heren,
Mijn verhaal over Everard Meijster is nog niet helemaal af. Hij liet
aan de Leidsche Rijn een buitenhuis bouwen, om zicht te houden op de
uitvoering van zijn stedenbouwkundige plannen. Dat was wel erg
optimistisch. Meijsters ontwerpen kwamen tijdens zijn leven namelijk
nooit verder dan het papier. Financieel waren de plannen in die tijd
namelijk bij lange na niet haalbaar. Het duurde nog ruim driehonderd
jaar voordat daadwerkelijk een stadsdeel werd gebouwd dat luistert
naar de naam Leidsche Rijn. Ik bedoel maar: tussen droom en daad
stonden ook toen al vooral financiële bezwaren in de weg. Ik ben blij
dat we die hier hebben weten te overwinnen, met dit prachtige
resultaat als gevolg.
Dank u wel.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat