26-04-2004
Nieuwsbrief Duurzaam Consumeren april 2004
Inleiding
Wat is er gebeurd in 2003?
Activiteiten 2004
Themadag 'Onderweg naar Duurzaam Ondernemen'
Samenwerking met Leren voor Duurzame Ontwikkeling
Paktijkgroepen: oproep voor deelname
Praktijkgroepen: geef u op!
Contact
Inleiding
In 2001 zijn de rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen
gestart met het stimuleren van overheidsactiviteiten op het gebied van
duurzaam consumeren. Dit is één van de onderdelen van het programma
`Met preventie naar duurzaam ondernemen'. Dit programma is een
gezamenlijk initiatief van IPO, VNG, UvW, VROM en EZ. Novem en InfoMil
ondersteunen overheden in de uitvoering van het programma.
Op het thema duurzaam consumeren lopen activiteiten:
* Inrichten van één centraal informatiepunt voor duurzaam consumeren
voor lokale overheden (provincies, gemeenten en waterschappen)
* Opbouwen van een netwerk tussen overheden en het organiseren van
netwerkbijeenkomsten waar overheden kennis kunnen uitwisselen
In deze nieuwsbrief geven wij u graag een overzicht van de stand van
zaken.
^top
Wat is er gebeurd in 2003?
Op www.duurzaamondernemen.novem.nl is rond het thema Duurzaam
Consumeren een informatiepunt opgebouwd gevuld met onderzoeken,
hulpmiddelen, inspirerende projecten van andere overheden en links
naar sites over verwante onderwerpen. De pagina wordt continu
aangevuld en geactualiseerd. Het aantal voorbeeldprojecten is in 2003
flink uitgebreid met projecten die vanuit het programma Leren voor
Duurzaamheid worden gefinancierd.
Met inbreng door leden van het netwerk Duurzaam Consumeren is in 2003
een nieuwe website ontwikkeld. De site geeft inzicht in de milieudruk
van voeden, persoonlijke verzorging, kleden, wonen, woning, arbeid en
vrije tijd. In aansprekende beelden is de relatie gelegd tussen de
consumptiepatronen en de milieudruk. De milieudruk wordt uitgedrukt in
thema's als ruimtegebruik, verzuring en klimaatverandering. Onder de
noemer bouwstenen vinden gemeenten en provincies tips en
doorverwijzingen voor het opzetten van projecten ter vermindering van
de milieudruk. De basis voor de site is het RIVM-rapport `Consumptie
in Beeld'. De site is bereikbaar via het informatiepunt en via de
domeinnaam www.consumptie.novem.nl. Afgelopen maand brachten 150
mensen een bezoek aan de site.
In 2003 zijn weer twee netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Er waren 25
tot 35 deelnemers. Uit reacties van de deelnemers blijkt dat deze
bijeenkomsten positief gewaardeerd worden. Onderwerpen die aan bod
zijn geweest zijn onder meer Burger en Milieu, Consumptie in Beeld,
Consumentengedrag en communicatie. Daarnaast is tijdens de
bijeenkomsten meegedacht over de koers van het thema Maatschappelijk
verantwoord consumeren in PreDO. Tot slot is er nog gewerkt aan het
promoten van de producten en activiteiten door aanwezigheid op een
aantal congressen.
^top
Activiteiten in 2004
Najaar 2003 zijn de activiteiten voor het jaar 2004 vastgesteld.
Dankzij waardevolle input van uw kant zijn we op de volgende
activiteiten uitgekomen:
- Intensievere samenwerking met andere overheidsprogramma's die met
vergelijkbare onderwerpen bezig zijn, met name Leren voor Duurzame
Ontwikkeling.
- Start van twee praktijkgroepen. Een praktijkgroep is een tijdelijke
samenwerking tussen een aantal gemeenten en provincies die gezamenlijk
een project gaan opzetten en uitvoeren. Een oproep voor deelname vindt
u aan het eind van deze nieuwsbrief.
- Najaar 2004 organiseren we één netwerkbijeenkomst waarin o.a. de
resultaten van de praktijkgroepen worden gepresenteerd. Verder
verzorgen we workshops tijdens de themadag.
- En natuurlijk blijft de website 'Consumptie in Beeld' in de lucht,
www.consumptie.novem.nl en houden we onze pagina met informatie over
het thema 'maatschappelijk verantwoord consumeren' op de site van het
programma, www.duurzaamondernemen.novem.nl.
^top
Themadag `Onderweg naar duurzaam ondernemen'
De themadag die door het programma `Met preventie naar duurzaam
ondernemen' is georganiseerd op 12 februari 2004 bleek een groot
succes. Meer dan 200 deelnemers volgden een aantal van de in totaal 24
workshops en snuffelsessies. Ook het thema Duurzaam Consumeren bood
een workshop en snuffelsessie. In de workshop `Duurzaamheid bij
burgers: verschillende smaken en stijlen. Handvatten voor actie door
lokale overheden' gaf Olle Mennema, werkzaam bij de gemeente Den Haag
een aansprekend voorbeeld van een project in zijn gemeente: De
Karavaan, gericht op leefbaarheid in de wijk. Puk van Meegeren,
werkzaam bij Milieu Centraal, gaf vervolgens een interessante
beschouwing en stelde een aantal kernvragen. Waar komt gedrag vandaan?
Welke prikkels kunnen burgers aanzetten tot maatschappelijk
verantwoord consumeren? Met welke instrumenten kun je inspelen op
gewenst en ongewenst gedrag?
Deelnemers aan de workshop constateerden dat het moeilijk is om
betrokkenheid van bewoners vast te houden. Men kwam tot de volgende
conclusies:
* Wil je gedrag beïnvloeden, maak het dan zo specifiek mogelijk.
Perceptie van beleving is vaak anders dan de feiten zijn.
* Bekijk waarom mensen doen wat ze doen.
* Zet daarop een mix van instrumenten in
* Ga bij benadering van consumenten niet in op milieu, maar op
veiligheid (fiets is veiliger dan de auto), kosten en tijd.
* Zoek geschikte partners voor samenwerking
Tijdens de snuffelsessie in de middag werd voor mensen die niet bekend
zijn met het thema Duurzaam Consumeren kort toegelicht wat de
activiteiten zijn en waar we ons in 2004 op zullen richten.
^top
Samenwerking met Leren voor Duurzame Ontwikkeling
Het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO) is dit jaar van
start gegaan. Het is de opvolger van het programma Leren voor
Duurzaamheid. De drie pijlers van het nieuwe programma zijn: het
lerende individu (onderwijs), de lerende organisatie (overheid) en de
lerende samenleving. Het thema Duurzaam Consumeren heeft veel overlap
met dit nieuwe programma en daarom is mede op aandringen van leden van
het netwerk Duurzaam Consumeren in een gesprek met LNV bekeken waar er
aanknopingspunten voor samenwerking liggen. Voor dit moment zijn we
voor de tweede pijler, de lerende organisatie, uitgekomen op
uitwisseling en benutting van informatie via de websites. Voor de
derde pijler, lerende samenleving, worden in het lopende jaar het
netwerk van provinciale regisseurs bij LvDO en het netwerk van 80
gemeenten rond het thema Duurzaam Consumeren over en weer méér
geïnformeerd over elkaars activiteiten. Mogelijkheden voor meer
structurele stappen op de langere termijn worden lopende dit jaar
uitgezocht. Daarover wordt u te zijner tijd geïnformeerd.
^top
Praktijkgroepen: oproep voor deelname
Op verzoek van leden van het netwerk starten we in 2004 twee
praktijkgroepen met deelnemers uit gemeenten en provincies. Samen
ontwikkelen zij een projectaanpak voor een bepaald onderwerp. Het
project wordt daarna uitgevoerd in de verschillende regio's. Het
nieuwe eraan is dat gemeentes en provincies een gezamenlijke aanpak
ontwikkelen die op grote schaal in Nederland toegepast kan worden.
Leden van het netwerk Duurzaam Consumeren hebben de afgelopen maanden
onderwerpen aangedragen die zich kunnen lenen voor een praktijkgroep.
Daar zijn twee onderwerpen uit geselecteerd die aansluiten bij de
dagelijkse beleidspraktijk van overheden en bestaande initiatieven, en
waarbij andere partijen betrokken zijn.
1. Verbouwwijzer
Dit is een bestaand integraal product waarin alle voor een bewoner
relevante aspecten van een verbouwing aan de orde komen: financiering,
kwaliteit, milieu, materialen, etc. Doel is om te inventariseren hoe
de verbouwwijzer onder de aandacht kan worden gebracht van bewoners,
aannemers, lokale dienstverlening en de lokale middenstand. Vervolgens
voert elke deelnemer in zijn eigen regio de ideeën uit. Voor dit
onderdeel gaan we samenwerken met het kennisnetwerk Duurzaam Wonen en
MilieuCentraal.
2. Verhuizing
Gemeentes willen bij nieuwe bewoners aandacht vragen voor verantwoord
materiaalgebruik, duurzaam klussen, biologische voeding,
milieuvriendelijk tuinieren, recreatie, bewust autogebruik, lokaal
openbaar vervoer, etc. De praktijkgroep ontwikkelt hiervoor een
variant op de verhuisdoos met standaard milieu-informatie en denkt na
over een effectieve distributie ervan. De deelnemers zoeken vervolgens
samenwerking met lokale winkelbedrijven om informatie op maat aan te
bieden aan nieuwe bewoners. Ervaringen opgedaan in eerdere projecten
zijn het startpunt van de praktijkgroep.
Bij de keuze voor de twee onderwerpen is als voorwaarde gesteld dat er
al een gemeente betrokken is of was bij een project rond het
onderwerp, dat ook andere partijen kunnen deelnemen, dat er kans is op
de vorming van een coalitie en dat er reeds ontwikkeld materiaal
beschikbaar is.
Beide praktijkgroepen doorlopen bij de uitvoering de volgende stappen:
1. Oprichting van de praktijkgroep tijdens een startbijeenkomst eind
mei 2004. De deelnemers komen een aantal keren bijeen.
2. Inventarisatie van de mogelijkheden: wie was ons voor en/of heeft
al ervaring, wat kunnen we doen, welke koppelingen kunnen worden
gemaakt, wat doen we wel en wat doen we niet, hoe kunnen lokale
actoren het beste betrokken worden?
3. Uitvoering van (een aantal) mogelijkheden: ideeën uit stap 2 worden
uitgewerkt en uitgevoerd en de ervaringen worden verzameld
4. Vastlegging ervaringen: opgedane kennis en inzichten worden
vastgelegd en als goede voorbeelden opgenomen in bijvoorbeeld de
website www.duurzaamondernemen.novem.nl en Kennisbank Duurzaam Wonen
5. Overdracht van kennis naar andere gemeenten: alle gemeenten worden
geïnformeerd over de activiteiten van de praktijkgroep en wordt
verteld hoe ze met de opgedane ervaringen en/of gemaakte materialen
aan de slag kunnen.
^top
Geef u op voor een praktijkgroep!
Het moment is aangebroken om bij gemeenten en provincies deelnemers te
werven voor een praktijkgroep rond één van de twee onderwerpen.
Interesse? Stuur dan een e-mail naar duurzaamondernemen@novem.nl. Op
dinsdagochtend 11 mei 2004 wordt voor de deelnemers aan de
praktijkgroep Verhuisdoos een startbijeenkomst gehouden te Utrecht.
Deelnemers aan de praktijkgroep Verbouwwijzer komen op maandagmiddag
17 mei 2004 voor het eerst bijeen, ook te Utrecht. Degenen die zich
aanmelden voor deelname aan een praktijkgroep krijgen tijdig
informatie over het programma, de locatie en het tijdstip toegestuurd.
^top
Zijn er vragen op opmerkingen naar aanleiding van deze nieuwsbrief,
dan kunt u contact opnemen met Mirjam de Jong, Ministerie van VROM of
Rolinde Oosterheert, Novem. De e-mailadressen zijn respectievelijk
mirjam.dejong@minvrom.nl en r.oosterheert@novem.nl .
^top
Novem