Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Geowetenschappen
21 april 2004
Promovenda daagt regio uit
Heeft Nota Ruimte te groot vertrouwen in gemeenten?
Op 23 april 2004 presenteert minister Dekker van VROM haar Nota Ruimte, waarin onder andere wordt ingezet op een grotere rol voor gemeenten. Het regionale niveau biedt volgens promovenda Leonie Janssen-Jansen inderdaad in veel gevallen de meeste kansen, maar daar zijn wel voorwaarden aan verbonden. Zoals het stimuleren van samenwerking tussen zowel regionale publieke als private partijen, financiële decentralisatie naar lokaal en regionaal niveau en het stellen van randvoorwaarden. Janssen-Jansen vraagt zich echter af of daarin daadwerkelijk zal worden voorzien. Tijdens haar promotie, ook op 23 april 2004, bij de faculteit Geowetenschappen draagt zij de nodige implementatie-ideeën aan.
De Nota Ruimte zet in op meer ontwikkelingsgerichte planning met een grotere rol voor gemeenten en is daardoor een duidelijke trendbreuk met voorgaande beleidsplannen. Er is echter veel angst dat deze nieuwe sturingsfilosofie nog meer dan nu zal leiden tot 'Belgische toestanden'. Pieter Winsemius, oud-minister van VROM, wijst er bijvoorbeeld op dat gemeenten absoluut niet zijn opgewassen tegen projectontwikkelaars. Leonie Janssen-Jansen heeft minder bedenkingen bij de slagkracht van gemeenten. Zij stelt dat er wel meer lokaal-regionale financiële decentralisatie nodig is zodat de gemeenten ook daadwerkelijk met de andere partijen in de regio kunnen onderhandelen. Deze financiële invulling van de regionalisering van planning lijkt echter vergeten te worden in de Nota Ruimte.
Randvoorwaarden
Leonie Janssen-Jansen twijfelt in haar onderzoek wel aan het vermogen van gemeenten en projectontwikkelaars om ook bovenlokale - en meer lange termijndoelen - in het oog te houden. Volgens haar moeten de provincies veel meer dan nu een belangrijke rol krijgen in door het opstellen van strikte randvoorwaarden en het stimuleren van samenwerking.Voor (inter)nationale belangen ligt hier een rol voor het rijk of zelfs Europa. Aangegeven moet worden waar wel mag worden ontwikkeld en onder welke voorwaarden. Daarbij moeten gebieden worden beschermd die kwetsbaar zijn, zoals de Ecologische Hoofdstructuur.
Voorzieningen
Deze ontwikkelingsplanologie vraagt om heel andere planfiguren. Nu nog bestaat de planologie volgens Leonie Janssen-Jansen uit ambitieuze plannen, die vooral uitgaan van verbodsplanologie. Plannen bieden volgens haar echter vooral schijnzekerheid, omdat pas achteraf economische en infrastructurele ontwikkelingen in de ruimte worden ingepast. Bij 'geconcentreerde' bebouwing in de VINEX-locaties, zoals Leidsche Rijn bij Utrecht, worden vooral woningen gebouwd en komen de voorzieningen (goede ontsluiting, openbaar vervoer, parken en winkels) pas jaren later en lang niet altijd volgens het initiële plan. Ondanks alle regels, wetten en eindeloze planprocedures blijkt de kwaliteit van de leefomgeving in Nederland toch niet voldoende gewaarborgd. Een meer pro-actieve en ondernemende ruimtelijke planning moet volgens de promovenda juist van deze ruimteclaims uitgaan in plaats van ze te ontkennen. Zij pleit ervoor om projectontwikkelaars alleen woonwijken te laten ontwikkelen als zij ook - en gelijktijdig - zorg dragen voor de voorzieningen.
Meer informatie
23 april 2004, 14:30 uur, Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.
Leonie Janssen-Jansen, Faculteit Geowetenschappen
Titel proefschrift: Regio's uitgedaagd, 'Growth Management' ter inspiratie voor nieuwe paden van pro-actieve ruimtelijke planning
Promotors: Prof.dr. A.M.J. Kreukels en prof.dr. W.G.M. Salet
Een samenvatting is te vinden via het persbericht op www.uu.nl/nieuws.
'Regio's Uitgedaagd, "Growth Management" ter inspiratie voor nieuwe paden van pro-actieve ruimtelijke planning'
ISBN 90-232-4030-8 (¤ 35,-)
Uitgeverij Van Gorcum, www.vangorcum.nl
Voorlichter Roy Meijer, (030) 253 3705, r.meijer@csc.uu.nl
Universiteit van Utrecht