CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Number: 21
Date: 20 april 2004
Inlichtingen bij Ton Manders (CPB; tel: 070-3383452), Annette Lijdsman
(RIVM; tel: 030-2744049 ), of Jacqueline Timmerhuis tel: 070-3383477)
CPB en RIVM: Toekomstig energiegebruik leidt niet tot tekorten, maar wel tot
klimaatproblemen
De komende decennia zullen er voldoende voorraden aan gas en olie
zijn, ook al neemt de vraag naar energie toe. Zorgen over een
aanstaande uitputting van de fossiele voorraden zijn daarom niet
terecht. Wel zal de verbranding van fossiele brandstoffen via de
emissies van broeikasgassen tot meer klimaatverandering leiden. Om de
wereldwijde temperatuurstijging te beperken, is het terugdringen van
de uitstoot van broeikasgassen noodzakelijk. Om dat doel te bereiken
zullen ontwikkelingslanden substantieel moeten bijdragen.
Dit zijn de belangrijkste conclusies die het Centraal Planbureau (CPB)
en het Milieu -en Natuurplanbureau (MNP) trekken in de vandaag
verschenen studie 'Four Futures for Energy Markets and Climate
Change'. In dit rapport verkennen de onderzoekers Johannes Bollen
(MNP), Ton Manders (CPB) en Machiel Mulder (CPB) de ontwikkeling in
energie en klimaat op de lange termijn.
Vier Europese energiescenario's
Toekomstige ontwikkelingen in energie en klimaat zijn met grote
onzekerheid omgeven. Om met die onzekerheden om te gaan zijn vier
scenario's uitgewerkt. Deze energiescenario's zijn gebaseerd op de 22
oktober 2003 door CPB gepubliceerde economische scenario's Four
Futures of Europe: Sterk Europa, Globaliserende Economie,
Transatlantische Markt en Regionale Samenlevingen. In de vandaag
uitgebrachte studie wordt 40 jaar vooruit gekeken. Weliswaar ligt de
nadruk daarbij op Europa, maar de mondiale aspecten van energiegebruik
en klimaatbeleid spelen nadrukkelijk een rol. Deze kwalitatieve en
kwantitatieve scenario's zijn een belangrijke input voor
vervolgstudies, zoals de studie Welvaart en Leefomgeving van de
gezamenlijke planbureau's en de Duurzaamheidsverkenning van het
RIVM-MNP.
Vraag naar energie neemt toe...
De belangrijkste drijvende kracht achter de toenemende vraag naar
energie is de economische groei. Wel zal de energie-intensiteit
(d.w.z. het energieverbruik per eenheid product) verder afnemen door
technologische ontwikkelingen. Ook is er sprake van een verdergaande
verschuiving in de richting van dienstverlenende sectoren, waardoor de
groei van de vraag naar energie zal achterblijven bij die van de
economie. De grootste stijging in de energievraag kan verwacht worden
in ontwikkelingslanden.
...maar dit leidt niet tot tekorten
Dat economische ontwikkeling leidt tot een grotere vraag naar energie
is niet zonder gevolgen. De eerstkomende decennia zal het aanbod van
olie- en gasvoorraden voldoende zijn, zelfs wanneer de economie
wereldwijd sterk groeit. Zorgen over een aanstaande uitputting van de
fossiele energiebronnen zijn daarom niet terecht. Technologische
verbeteringen maken het mogelijk meer olie en gas te vinden en
economisch rendabel te winnen. Daarnaast zal olie uit
niet-conventionele bronnen, zoals de teerzanden in Canada, het
verminderde aanbod van conventionele olie steeds meer opvangen. Door
technische verbeteringen aan de vraagzijde neemt bovendien het
energiegebruik per eenheid product steeds verder af. Door al deze
factoren zal de olieprijs daarom naar verwachting in de komende
decennia structureel niet veel veranderen.
Belang van gas
als energiebron groeit De rol van gas in de energievoorziening wordt
belangrijker. Gezien het opraken van de eigen gasvoorraden zal de EU
sterker afhankelijk worden van gas uit andere regio's, zoals Rusland.
Ook de gasprijs zal op langere termijn niet veel veranderen. Omdat er,
mondiaal gezien, nog ruim voldoende gasvoorraden zijn, zal de
groeiende vraag niet leiden tot grotere schaarste, maar tot extra
activiteiten bij het zoeken en exploiteren van nieuwe gasvelden en het
ontwikkelen van nieuwe routes voor de aanvoer van gas.
Wel grotere klimaatproblemen door stijgend energiegebruik
Verbranding van fossiele brandstoffen leidt via de uitstoot van
broeikasgassen tot klimaatverandering en veroorzaakt daardoor schade
aan de natuur. De komende veertig jaar blijft de gemiddelde opwarming
in de wereld waarschijnlijk nog beneden de 2 graden Celsius, de
klimaatdoelstelling van de EU. Zonder aanvullend klimaatbeleid wordt
die grens daarna waarschijnlijk overschreden. De schade aan natuur en
verminderde beschikbaarheid van water voor landbouw en drinkwater
kunnen aanzienlijk zijn. Behalve door het energieverbruik komt dit ook
door de toename van landgebruik voor economische activiteiten waardoor
het leefgebied van planten en dieren kleiner wordt. De negatieve
effecten zijn op het zuidelijke halfrond het sterkst.
Aanvullend klimaatbeleid nodig in EU...
Om ook op termijn de klimaatdoelstelling van de EU te halen zal
waarschijnlijk aanvullend klimaatbeleid nodig zijn, tenzij als gevolg
van lage economische groei en de aanpak van lokale milieuproblemen het
gebruik van energie daalt. Om de doelstelling te halen moet voor 2025
de stijging van de uitstoot van broeikasgassen worden omgezet in een
daling. Dat betekent dat de beperkingen aan de uitstoot van
broeikasgassen verder moeten gaan dan de huidige Kyoto-verplichtingen.
...maar ook aanpak van klimaatproblemen in ontwikkelingslanden
Een bijdrage van ontwikkelingslanden is daarbij om twee redenen
onontbeerlijk. Ten eerste omdat deze landen in de toekomst de grootste
bijdrage aan de emissies van broeikasgassen zullen leveren. Ten tweede
is hun bijdrage nodig om de kosten van het klimaatbeleid laag te
houden: de kosten om emissies van broeikasgassen te reduceren zijn in
ontwikkelingslanden namelijk relatief laag.
Efficiënte aanpak klimaatproblemen door invoering emissiehandel
De kosten van klimaatbeleid kunnen worden beperkt door een wereldwijd
systeem van emissiehandel in te voeren. In dat geval, zal het
realiseren van de EU-doelstelling zal in 2040 ongeveer 2% van het BBP
kosten. Voor afzonderlijke landen en sectoren kunnen de kosten
overigens groter zijn. Ook zullen er baten zijn in de vorm van minder
klimaatverandering.
CPB Bijzondere Publicatie 52, 'Four Futures for Energy Markets and
Climate Change', ISBN 90-5833-171-7, is te bestellen bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508GM Den Haag
Telefax:070-3383350
e-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: 15,- euro
De volledige publicatie is tevens (gratis) beschikbaar als PDF-bestand
op de website van het CPB (www.cpb.nl).
Centraal Planbureau