Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Toespraak van de minister van Verkeer en Waterstaat, Karla Peijs, bij de uitreiking van de Maritime Innovation Award en Ontwerpwedstrijd Ballastloos Schip

Ik voel mij zeer vereerd dat ik straks de Innovation Award van Holland Marine Equipment mag uitreiken. Vorig jaar deed mijn voorganger dat. Een traditie is geboren. Overigens mag ik straks nog een tweede prijs uitreiken, namelijk aan de winnaar van de ontwerpwedstrijd Ballastloos Schip.

Twee prijzen, dat wijst op een actieve en dynamische club. En dat is HME ook. Een onmisbare en sterke schakel in de hele maritieme keten. In 1986 begonnen met 15 leden, nu meer dan 150 leden in de maritieme toeleverende industrie. Leden die meer dan 75% van de omzet van de sector voor hun rekening nemen. U versterkt het imago van het maritieme cluster, u clustert know-how en u stimuleert innovaties. Al met al is HME een goed voorbeeld van een moderne en succesvolle organisatie met vele nationale en internationale activiteiten. Uw motto - Partners aboard, teamwork ashore! - dekt de lading volledig.

Toepasbaar, verkoopbaar en exporteerbaar, dan zijn de criteria waaraan de winnaar moet voldoen. Elementen die onlosmakelijk met het begrip innovatie samenhangen. Innovatie is het omzetten van kennis in geld. Terwijl R&D het omzetten van geld in kennis is.

Innovatie is van groot belang voor onze kenniseconomie. Tot zover vertel ik u niets innovatiefs.

Met innovatieve producten en diensten kan Nederland concurrerend zijn op de wereldmarkt. En dat geldt zeker voor de maritieme keten. Juist in deze moordende mondiale competitie moet u zich innovatief onderscheiden. Met sec concurreren op prijs en daarmee op kostenniveau gaan we kopje onder. Door voortdurend te vernieuwen kan je concurreren met producten van excellente kwaliteit op wereldmarkten. Daar is de maritieme sector zich heel goed van bewust. Daar zijn wij als kabinet ons ook goed van bewust.

Net zoals we als kabinet alert blijven als de scheepsbouw in een ongelijke concurrentiepositie terechtkomt vergeleken met het buitenland. Door het verlengen van de EU steun aan de scheepsbouw is dit het geval. Het kabinet is afgelopen vrijdag dan ook akkoord gegaan met het voorstel van collega Brinkhorst 70 miljoen euro extra middelen voor de scheepsbouw ter beschikking te stellen. Dat wil zeggen 50 miljoen voor ordersteun en 20 miljoen voor een garantiefonds voor pre-financiering voor nieuw te bouwen schepen. Door een daadwerkelijk level playing field binnen Europa kan de sector concurreren met het buitenland. En door nog meer dan nu al het geval is in te zetten op innovatie, voorzie ik een economisch gezonde toekomst voor de scheepsbouw.

Dames en heren,
Helaas is de laatste jaren ons innovatieklimaat danig bewolkt geraakt. We zijn de afgelopen jaren weggegleden in de grijze Europese middenmoot op het terrein van innovatie. Menselijk en economisch potentieel wordt niet aangeboord. R&D-uitgaven blijven achter. De kloof tussen wetenschap en bedrijfsleven is te groot. We hebben een tekort aan bèta studenten.

Het Nederlands innovatieklimaat werkt als een verstikkende deken. We moeten af van die middelmatigheid. Innovatie is cruciaal voor ons economische groeivermogen. Nederland moet weer een klimaat krijgen waarin excellentie, ambitie en ondernemerschap tot bloei kan komen. Een grote ambitie en iets van de lange adem.

Als kabinet hebben we die sense of urgency goed tussen de oren. We hebben zoals u weet het Innovatieplatform onder leiding van minister-president Balkenende opgericht. Dat betekent overigens niet dat we maar achterover kunnen leunen en passief afwachten waar een groep van 18 innovatie idols meekomt. Zelf nadenken, durf tonen en risicos nemen. Zo kunnen Nederlandse bedrijven zich onderscheiden op de wereldmarkt.

Het platform is dus geen wondermiddel voor alle onze innovatiekwalen. Zij is eerder een ijsbreker die ruimte wil creëren voor innovatie. Dat betekent dat zij de basis van de kenniseconomie wil versterken. Dat wil zeggen investeren in onderwijs, onderzoek en starters. Dat betekent bestaande kennis beter benutten. En dat betekent kwaliteit, samenwerking en overdracht van nieuwe kennis stimuleren. Door versnippering en belemmeringen weg te nemen zoals recentelijk het platform deed met voorstellen voor makkelijker toegang van buitenlandse kenniswerkers tot Nederlandse universiteiten.

Het platform moet dus ruimte scheppen voor innovatie voor wetenschap en bedrijven. Vervolgens moeten organisaties die ruimte ook gaan benutten. Dat is geen simpele opdracht waar we met zn allen voor aan de lat staan.

Mijn ministerie levert een belangrijke bijdrage aan het versterken van onze innovatiekracht. Onder andere door subsidies en menskracht. Bijvoorbeeld door ondersteuning van het Innovatieforum van Nederland Maritiem Land en het Marin.

Het maritieme cluster, Nederland Maritiem Land en HME zijn bijzonder creatieve organisaties. Organisaties die ik hoog acht. Innovatie staat hoog op hun agenda. Zij nemen ook goede concrete initiatieven op dat terrein. Ik noem hier bijvoorbeeld het All Electric Ship, maar ook het project Duurzaam Schip voor de Short Sea.

Innovatie is niet alleen kwestie van geld. Via een slimme regelgeving kan je innovatie bij wijze van spreken uitlokken in plaats van te verstikken. Dat noemen we in de volksmond doelregelgeving. Niet als overheid tot vier cijfers achter de komma regels voorschrijven. Wel het doel omschrijven, maar de weg er naar toe vrij laten aan bedrijven. Aan bedrijven die expertise en kennis in huis hebben. Deze innovatieve regelgeving hebben we recentelijk in goed overleg met Nederland Maritiem Land via een project toegepast in de jachtbouw. We hebben in die sector een lacune in de regelgeving ingevuld met doelregelgeving. Wat betreft zaken als stabiliteit en brandveiligheid hebben we als overheid expliciete doelen geformuleerd die ontwerpers, reders en werven innovatief konden invullen. Het project is een bijzonder succes geworden. Dat verdient dus navolging

Terug naar we vandaag voor bij elkaar zijn: twee prijzen, twee winnaars.

Maar eerst moet mij nog iets van het hart. Nederland is een prijzenland. Het lijkt wel of elke individuele sector in Nederland een handvol prijzen heeft ingesteld. Denk aan prijzen voor succesvol ondernemen, succesvolle innovaties of succesvolle exportproducten enzovoorts. Maar door versnippering wordt soms het tegenoverstelde bereikt dan waarvoor de prijs is bedoeld. Namelijk versterking van de sector. Voordeel is dat de kans op succes dat je eens een prijsje wint evenredig groeit. Maar dat is uiteraard niet de bedoeling. Ook in de maritieme sector zijn er veel prijzen te winnen. Ik noem bijvoorbeeld de Timmerprijs van de Scheepsbouw Vereniging, De Schip van het jaarprijs van de Technici in de Scheepvaart en de Froude [spreekuit: Froede] prijs van TU Delft. Allemaal aan elkaar verwante prijzen. Het wordt tijd zo vind ik - dat de sector goed kijkt naar de synergie van deze prijzen en de mogelijkheden van bundeling. De HME is zo begreep ik een bondgenoot van mij in deze gedachte.

De bundeling vandaag van de ontwerpprijs aan de Innovation Award is - zal ik maar zeggen - een goed begin van deze krachtenbundeling.

Allereerst de ontwerpprijs Ballastloos Schip. Een wedstrijd met als doel ideeën uit te lokken. Ideeën om het urgente probleem van ballastwater op te lossen. Bijna 4 miljard ton ballastwater wordt jaarlijks vervoerd door schepen. Dat is nodig voor de veiligheid van schepen. Maar berokkent ook schade aan milieu en is ook in economisch opzicht nadelig voor bedrijven. Inmiddels is ook duidelijk dat door nieuwe regelgeving van het IMO alternatieve oplossingen gevonden moeten worden. De schadelijke gevolgen voor het milieu moeten teruggedrongen worden. In ballastwater zitten organismen die negatieve invloed hebben op de biotoop van gebieden waar het water geloosd wordt. De meest radicale oplossing is vanzelfsprekend het ballastloze schip. Eerder deze middag hebben de genomineerden hun ontwerpen gepresenteerd en zijn de winnaars bekend gemaakt: de heren Klemens van der Nat en Eelco van Rietbergen. Ik wil beide heren graag naar voren roepen om de ontwerpprijs Ballastloos Schip in de vorm van een cheque ter waarde van 10.000 euro in ontvangst te nemen.

De hoofdprijs van vandaag is de Maritime Innovation Award 2004. De vakbekwame jury met prominente experts uit de maritieme sector had een zware taak. Wel minder inzendingen dan vorig jaar, maar de kwaliteit van de inzendingen was wederom zeer hoog. De drie genomineerden hebben hun inzendingen zo-even gepresenteerd.

Datema Delfzijl verrastte de jury met een chartplanner. Voor slechts 95 euro heeft de sector een innovatief product in huis dat mede de veiligheid op zee vergroot.

En dan het bedrijf Imtech Marine and Offshore. Twee nominaties. Dus een kans van twee op drie dat u de prijs wint. Helaas voor Datema, tegen deze innovatieve gigant is inderdaad geen kruit gewassen. Imtech wint! Met haar innovatieve pronkstuk: de digitale geïntegreerde brug

Mag ik de heer Hamers van Imtech verzoeken naar voren te komen om de Maritime Innovation Award 2004 in ontvangst te nemen.

Dank U!