15-04-2004
Kadernota 2005 verschenen
Gemeente moet ombuigen, arbeidsplaatsen schrappen maar blijft
investeren in de stad
Het college heeft de gemeenteraad een pakket aan ombuigingsvoorstellen
aangeboden voor een totaalbedrag van ? 13,1 miljoen. Deze bijstelling
van de gemeentelijke financiën is noodzakelijk om voor de periode
2004-2007 weer een sluitende begroting te kunnen samenstellen. In het
pakket dat nu voorligt, blijft het college nadrukkelijk investeren in
de sociale, culturele en fysieke infrastructuur van de stad en is
afgezien van extra lastenverhoging voor de burgers (OZB e.d.). Ook de
realisering van de eerder afgesproken speerpunten blijft voor het
college onverkort prioriteit behouden.
Speerpunten
- Randweg
- Parkeergarage Vonk en Vlamterrein
- Nieuwbouw Museum voor Hedendaagse Kunst
- Groote Wielen
- Bedrijventerrein Kloosterstraat
- Sociaal-culturele accommodatie Rosmalen
- Huisvesting Muzerije
- Leefbaarheid: veilig, schoon en heel
- Jeugd en onderwijs
Het college heeft financiële ruimte vrijgemaakt voor de volgende
prioriteiten:
Nieuw beleid 2005
- Invoering wijkgericht werken
- Herhuisvesting Muzerije
- Onderwijsachterstandsbeleid
- Aanpak milieuvergunningen
- Actieplan cultuurbereik
- Onderwijshuisvesting
Rol van de gemeente
Het college plaatst de ombuigingsvoorstellen vanuit een afgewogen
rolopvatting van de gemeente c.q. het gemeentebestuur. Uitgangspunt
voor het bestuurlijk handelen is dat het college uitgaat van de eigen
verantwoordelijkheid van de inwoners. Dat geldt zowel voor de burgers,
individueel dan wel in georganiseerd verband, als ook voor het
bedrijfsleven en de zakelijke partners. Die eigen verantwoordelijkheid
betekent dat de lokale overheid actief maar terughoudend en selectief
optreedt. Het college acht zich wel verantwoordelijk voor de
ontwikkeling van de gemeente op fysiek, economisch,
sociaal-maatschappelijk en cultureel gebied op de langere termijn.
Vanuit de eigen verantwoordelijkheid en de verantwoordelijkheid van
het college voor een sterke gemeente in de toekomst, intervenieert het
college wanneer sprake is van ontwikkelingen, die de structuur van de
stad versterken of van ontwikkelingen die de samenleving of individuen
daarbinnen bedreigen. Het college kiest daarbij niet alleen voor
investeringen in de fysieke infrastructuur van de stad, maar ook in
mensen. Het college wil de inwoners stimuleren hun eigen
verantwoordelijkheid te pakken en deel te nemen aan de samenleving.
Dat vergt wel dat de gemeente een vangnet in stand houdt waardoor
niemand buiten de boot valt.
Overzicht van de belangrijkste ombuigingsvoorstellen
Periode 2004-2007
- Bestuursondersteuning (o.m. verlaging budget ICT)
- Korting op Stichting Divers
- Schoolzwemmen, leerlingenvervoer, schoolbegeleiding
- Parkeren (o.m. 5% tariefsverhoging)
- Onderhoud openbare ruimte
- Afvalstoffendienst (sluiting milieustation en vermindering
frequentie GFT)
- Opbrengst uit spoor 1 (reserves en voorzieningen)
- Efficiency maatregelen
- Overige maatregelen
? 1.000.000,-
? 300.000,-
? 700.000,-
? 1.000.000,-
? 700.000,-
? 890.000,-
? 2.600.000,-
? 2.600.000,-
? 3.300.000,-
------------------
? 13.100.000,-
Recent is de samenstelling afgerond van de Kadernota 2005, die de
uitgangspunten bevat voor de begroting 2005. Belangrijk onderdeel
vormt dit keer bij de Kadernota het pakket aan noodzakelijke
ombuigingen zoals in september 2003 afgesproken met de gemeenteraad.
In het voorbereidingstraject van college en ambtelijke organisatie
heeft de gemeenteraad ook via een begeleidingscommissie, en met
ondersteuning van een externe adviseur, het proces begeleid. Deze
commissie heeft de zorgvuldigheid en de voortgang van het proces
getoetst.
Vervolg
Vandaag, woensdag 14 april, zijn Kadernota met bijlagen aangeboden aan
de raad.
De bij de ombuigingsvoorstellen betrokken stedelijke organisaties en
instellingen worden morgen per brief geïnformeerd over de
consequenties en vervolgtraject van het proces.
De Kadernota 2005 en de ombuigingsvoorstellen worden besproken in de
raadsvergadering van 25 mei aanstaande. Met de raad is afgesproken dat
op 26 en 27 april aanstaande de commissies aparte bijeenkomsten
beleggen waar belanghebbenden gebruik kunnen maken van het
spreekrecht. De inhoudelijke bespreking van het totale pakket vindt
plaats in de raadscommissies op 10, 11, 12 en 17 mei aanstaande.
De volledige tekst van de Kadernota en de ombuigingsvoorstellen staan
vanaf heden ook de op de gemeentelijke website.
Aanpak en vertrekpunt
Ten behoeve van de keuze en besluitvorming door de gemeenteraad is in
de afgelopen maanden door het college en de ambtelijke organisatie een
zeer omvangrijke ombuigingsoperatie voorbereid. De start ligt bij de
vorige Kadernota 2004. Toen is geconstateerd dat de gemeente in
financieel zwaar weer is terechtgekomen (onder meer
Rijksbezuinigingen, beleidsambities) en dat het nodig is voor de
begroting 2005, een bedrag van ? 12 miljoen vrij te maken. Dit bedrag
is als volgt opgebouwd:
- meerjarig tekort begroting 2004 ? 4,5 miljoen
- extra middelen/investeringsruimte voor onderwijs ? 2,0 miljoen
- lagere rijksuitkering uit het gemeentefonds ? 2,5 miljoen
- dekking investeringen structuurfonds en Museum ? 2,6 miljoen
Na overleg met de raad heeft het college een aanpak voorgesteld
waarbij een aantal richtinggevende uitgangspunten leidend was:
- de financiële uitgangspunten staan verwoord in het Beleidsplan in
Hoofdzaken;
- de te nemen maatregelen hebben een structureel karakter (geen
¿kaasschaafmethode¿);
- vanuit de ambtelijke organisatie wordt gekeken naar doelmatigheid
bij de uitvoering van taken en de dienstverlening, maar ook naar de
beperking of beëindiging van taken en dienstverlening;
- het totale pakket aan ombuigingen moet leiden tot een vermindering
van de ambtelijke organisatie met honderd formatieplaatsen;
- de ombuigingen moeten leiden tot verlaging van de uitgaven en een
verhoging van inkomsten;
- er is behoefte aan minder beleidsproducten. Prioriteit ligt bij de
uitvoering van beleid;
- basisvoorzieningen moeten zoveel mogelijk in stand blijven;
- op de in 2003 benoemde speerpunten wordt niet (of nagenoeg niet)
bezuinigd.
Door het college zijn aan de organisatie nog aanvullend de laatste
twee uitgangspunten meegegeven:
- cultuur en sport hebben een zo verbindende functie dat ze bij
ombuigingen zoveel mogelijk moeten worden ontzien;
- bezuinigen van het rijk op bepaalde beleidsterreinen moeten door de
gemeente niet worden versterkt (vooral AmSZ en Weenergroep).
In totaal heeft het college via een drie sporen aanpak een
totaalbedrag aan ombuigingen samengesteld van ? 13,1 miljoen.
Korte toelichting per spoor
Spoor 1: De ombuigingstaakstelling van spoor 1 is gericht op het
oplossen van ongedekte investeringen voor een totaalbedrag van ? 35
miljoen. (structureel ? 2,6 miljoen) in het structuurfonds en voor het
Museum voor Hedendaagse Kunst. De uitkomst via dit spoor is dat door
een wijziging van de systematiek van rentebijschrijving, structureel
een bedrag kan worden bespaard van ? 1,5 miljoen (eenmalig totaal: ?
20,2 miljoen). Daarnaast levert de toetsing van de reserves en
voorzieningen, eenmalig een bedrag op van ? 14,8 miljoen. Via deze
aanpak is de taakstelling van ? 35 miljoen gerealiseerd en zijn alle
investeringen van het structuurfonds en het Museum voor Hedendaagse
Kunst tot en met 2007 gedekt.
Spoor 2: Binnen dit spoor vallen de onderzoeken naar beëindiging van
taken en ombuigingen binnen de vijftien beleidsprogramma's van de
gemeente. In totaal is een pakket aan voorstellen samengesteld van ?
7,9 miljoen. In een afzonderlijke bijlage staan alle voorstellen
genoemd met een korte bestuurlijke toelichting en afweging.
Spoor 3: In de afgelopen maanden heeft de ambtelijke organisatie in
kaart gebracht op welke wijze via efficiencymaatregelen, terugdringen
van overhead en door vermindering en wijziging van taken, de formatie
met ten minste honderd plaatsen kan worden verminderd in de periode
2005-2007. Deze operatie moet een bedrag opleveren van ? 2,25 miljoen.
Als onderdeel van dit ¿spoor¿ zijn door externe bureaus onderzoeken
uitgevoerd bij de afdelingen AmSZ, Communicatie, de Weenergroep en is
het proces van bestemmingsplannen doorgelicht. Het resultaat dat het
college nu aan de raad voorlegt, is een vermindering van de
organisatie met 105 arbeidsplaatsen (schrappen van veertig
beleidsfuncties en 65 functies als gevolg van efficiencymaatregelen).
De realisering van alle formatievoorstellen vergt, uitgaande van geen
gedwongen ontslagen, wel in een groot aantal gevallen toepassing van
flankerend beleid. De functies die verdwijnen betreffen voor een groot
deel beleidsfuncties, verspreid over alle sectoren. De discussie over
het al of niet aanpassen van de hoofdstructuur van de ambtelijke
organisatie komt aan de orde zodra er een nieuwe gemeentesecretaris
is. In de toelichting merkt het college verder op dat de interne en
externe onderzoeken grondig zijn uitgevoerd en dat nu geen verdere
efficiency is te behalen zonder verdergaande ingrepen in de publieke
dienstverlening. Het budgettaire effect van dit spoor bedraagt: ? 2,59
miljoen. De toelichting per sector staat in een afzonderlijke bijlage.
Nieuw beleid
In het kader van de begroting 2004 heeft het college al eerder
aangegeven dat een aantal beleidskeuzes nog een financiële oplossing
vraagt die ook aansluit bij de speerpunten uit het Beleidsplan in
Hoofdzaken. Dat zijn de invoering van het wijkgericht werken, de
herhuisvesting van de Muzerije, handhaving milieuvergunningen en
onderwijsachterstandsbeleid. Samenvattend betekent dit voor 2004
(Kadernota en nieuw beleid) een bedrag van ? 2,98 miljoen. Het college
stelt de raad voor het tekort 2004 voor het grootste deel op te lossen
door al dit jaar gebruik te maken van de voorgestelde wijziging op de
rentesystematiek (? 1,5 miljoen) en een aantal ombuigingsvoorstellen
dat weinig discussie geeft, al in 2004 te realiseren (? 1.043.000,-).
Tot zover de hoofdlijnen uit de Kadernota 2005, de uitkomsten uit de
ombuigingsvoorstellen en de oplossing van de financiële dekking van
enkele beleidskeuzes die nu om een oplossing vragen.
De voorstellen die nu voorliggen, geven een afgewogen oplossing van de
huidige financiële problematiek van de gemeente voor de periode
2004-2007. Van belang daarbij is wel dat de raad straks instemt met de
voorstellen. Voorlopig blijft de financiële situatie voor de gemeente
onzeker. Het is nog onduidelijk in welke mate de rijksoverheid dit
jaar de lokale overheid opnieuw confronteert met een verlaging van de
uitkering via het Gemeentefonds. In de voorstellen is nog geen
rekening gehouden met de afwikkeling van de financiële problematiek
van Sportiom. De onderhandelingen met de gemeente zijn nog niet
afgerond.
Gemeente 's-Hertogenbosch