VFAS
VFAS: 'Verzet tegen afschaffing flitsscheiding onterecht'
15 april 2004
Het verzet tegen de afschaffing van de flitsscheiding, zoals
voorgesteld door minister Donner, is onterecht en berust op een
verkeerde voorstelling van zaken. Dat vindt de Vereniging van
Familierechtadvocaten en Scheidingsbemiddelaars (VFAS). Scheidingen
zijn vanwege de vergaande juridische complicaties die er aan kleven te
complex om door ongespecialiseerde adviseurs te laten afwikkelen. Dat
geldt ook voor flitsscheidingen, waar geen specialist op het gebied
van familierecht aan te pas komt.
De juridische en emotionele effecten van een scheiding zijn vaak
groter dan het woord flits suggereert. Een scheiding is een langdurig
en vaak pijnlijk proces dat niet in een handomdraai geregeld kan
worden. Als de ontvlechting van een relatie juridisch niet goed wordt
begeleid, kan dat later voor de gescheiden echtelieden tot juridische
strijd, hoge kosten en veel onnodige stress leiden.
Wanneer bijvoorbeeld twee echtelieden overeenkomen dat de vrouw in het
huis van zes ton mag blijven wonen, verliest zij haar recht op een
bijstandsuitkering. Zij moet dan van de wet eerst haar huis 'opeten'.
Kennis van deze juridische voetangels en klemmen ontbreekt bij
niet-specialisten. VFAS-advocaten komen in hun praktijk dagelijks
problemen tegen die ontstaan zijn door dit gebrek aan kennis. Het
argument dat de flitsscheiding rechtbanken ontlast, is dan ook niet
juist. Het tegendeel is het geval; vaak komen deze scheidingen later
alsnog bij de rechter en komt er toch een inhoudelijke toetsing.
Een ander bezwaar tegen de flitsscheiding is dat deze door een groot
aantal landen niet wordt erkend. Mocht iemand in zo'n land willen
hertrouwen, dan pleegt hij bigamie. Maar ook als mensen niet willen
hertrouwen, kan de flitsscheiding problemen opleveren. Zo moest een
Nederlands echtpaar na hun flitsscheiding opnieuw in Nederland trouwen
om daarna alsnog voor de rechter te scheiden, vanwege een zakelijke
afwikkeling in België. Een Italiaanse ondernemer, die na een mislukt
huwelijk in Nederland via flits was gescheiden, kwam in zijn
geboorteland in grote problemen. Hij kon geen financiering krijgen
zonder handtekening van zijn in Nederland reeds
hertrouwde'echtgenote'.
Scheidingsbemiddeling
Het idee van minister Donner om eisen te stellen aan het inleidende
verzoekschrift tot echtscheiding is een goede aanvulling op de wet.
Voor de eerste keer worden partners wettelijk verplicht een
gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de scheiding te nemen. Het
ontmoedigt de oude gewoonte van een 'vechtscheiding', waarbij de
echtelieden als kemphanen tegenover elkaar staan. De totstandkoming
van het gezamenlijk inleidende verzoekschrift gebeurt veelal onder
begeleiding van een advocaat-scheidingsbemiddelaar.
Gezien de juridische kaders waar een scheiding aan gebonden is, is het
belangrijk dat de scheidingsbemiddelaar een gespecialiseerd
familierechtadvocaat is. Het advies van Donner om de rechter de
mogelijkheid te bieden partijen te verwijzen naar mediation, behoeft
dan ook enige nuance. Alleen mediators met een juridische achtergrond
zouden hiervoor in aanmerking dienen te komen. Het vastleggen van
afspraken over onder andere alimentatie, de kosten van kinderen,
omgangsregelingen, zorgmodellen, de verdeling van gemeenschappelijke
goederen en verevening van pensioenrechten in een degelijk en
begrijpelijk convenant, zijn een voorwaarde voor een goede en
rustgevende afwikkeling. Bij het gezamenlijk indienen van het
convenant en het inleidende verzoekschrift voert de rechter geen
inhoudelijke toets uit. Op deze manier wordt de rechtbank maximaal
ontlast. Deze vorm van scheiding is voor rechtbanken een hamerstuk. De
afspraken zijn wel bindend, waardoor het niet nodig is om de zaak nog
eens voor de rechter te brengen.
Sinds enige jaren neemt scheidingsbemiddeling door
familierechtadvocaten een hoge vlucht. Advocaten én cliënten zien meer
en meer de voordelen van deze vorm van scheiding. Door voor
bemiddeling te kiezen, houden de echtelieden het heft in eigen hand en
zijn ze niet overgeleverd aan de uitspraak van een rechter. Bovendien
voorkomen ze in een eindeloos juridisch steekspel te belanden, maken
ze afspraken die rust garanderen voor de lange termijn en blijven de
kosten beheersbaar. Zo kunnen beide echtelieden - en vooral hun
eventuele kinderen - na de scheiding de draad weer oppakken.
Gezien de enorme toename van het aantal scheidingen en de mogelijke
emotionele - en daarmee maatschappelijke - schade door scheidingen, is
aanpassing van de wet op deze punten gewenst. De VFAS adviseert de
minister bij zijn besluitvorming en waarborgt een gedegen begeleiding
van het echtscheidingsproces. Daartoe stelt de VFAS hoge eisen aan de
leden en verplicht zij de leden tot permanente specialisatie en
opleiding, zowel op juridisch gebied als ten aanzien van
bemiddelingstechnieken.