Novem

15-04-2004 Rol van Novem: Kennisverspreiding

Energie besparen kun je leren

Projectleiding: gemeente 's-Hertogenbosch
Andere betrokken partijen: IVAM, De Groene Poort.

Doelstelling
5% energiebesparing door gedragsverandering bij huishoudens, te bereiken via energielessen op basisscholen. Nevendoelen: kinderen energiebewust maken en hun kennis en vaardigheden bijbrengen op het gebied van energie; huishoudens informeren over (subsidiemogelijkheden voor) duurzame energie en energiebesparende technische maatregelen.

Doelgroep: minimaal 100 huishoudens in 's-Hertogenbosch met kinderen in groep 7. Via de energielessen worden de huishoudens indirect bereikt. Leerlingen in groep 7 hebben voldoende niveau om invloed te kunnen hebben op het energiegedrag van het gezin.

Looptijd: november 2001 - april 2003.

Aanpak
De interventies informatieverstrekking, zelfmonitoring, feedback en benchmarking maken deel uit van dit project. Ze worden ingezet om het gewoontegedrag van mensen te doorbreken.

De leerlingen kregen eens per maand een les over de mogelijkheden tot energiebesparing, waarin ze ook tot besparing werden gestimuleerd. Ze namen energiebesparingstips mee naar huis. Maandelijks noteerden ze de meterstanden, waardoor zelfmonitoring mogelijk werd. Op basis van deze gegevens werden op school maandverbruik en energiebesparing en de genomen maatregelen besproken (feedback). Ook de ouders kregen feedback over de besparing, met informatie over de gemiddelde besparing van de klas (benchmarking). Naast deze vergelijking tussen leerlingen (huishoudens) binnen een klas kon ook een vergelijking worden gemaakt tussen klassen binnen een school en tussen scholen.

De scholen werden benaderd door Milieueducatiecentrum De Groene Poort; de gemeente heeft de huishoudens aangeschreven. In totaal hebben ongeveer 800 huishoudens gereageerd. Vervolgens is voor elke klas die deelnam aan het project een groep huishoudens geselecteerd die qua kenmerken overeenkwam met de betreffende klas: elke klas had dus een eigen controlegroep.

De Groene Poort heeft de energielessen ontwikkeld. Het lespakket is opgebouwd rond een aantal thema's, zoals verlichting, verwarming, douchen/bad/wassen/drogen en duurzame energie. Er is een docenten- en een leerlingenmap gemaakt. Voor het bijhouden van de meterstanden waren er een projectkalender en een meterstandenkaart. Voor de ouders zijn energiebesparingstips opgesteld. Om de meterstanden te registreren en het energiebesparingspercentage te berekenen is een rekenprogramma ontwikkeld. Het project is op school afgesloten met een tentoonstelling, waarin de kinderen lieten zien wat ze gedaan en geleerd hadden. Er was ook een slotmanifestatie.

Het project is op verschillende manieren geëvalueerd: met een enquête onder de ouders; in een bijeenkomst met leerkrachten en projectpartners; met peilingen, een energiedagboek en een toets onder de leerlingen.

Resultaten in het kort

* De huishoudens hebben gemiddeld ongeveer 6% elektriciteit en 6% gas bespaard ten opzichte van de controlegroep. De energiebesparing bleek tweeënhalve maand na afloop van het experiment behouden.

* De ouders waren over het algemeen positief over het project. Een kleine meerderheid van de huishoudens denkt energie te hebben bespaard. Vrijwel al deze huishoudens verwachten dit (misschien) ook in de toekomst vol te houden.

* De leerkrachten vonden het project over het algemeen boeiend; vooral de praktische onderdelen sloegen aan.

* De leerlingen vonden het een zinvol project, al verminderde het enthousiasme in de loop van de tijd. Ze hadden meer proefjes verwacht.

Klik hier voor een uitgebreide beschrijving van de resultaten en aanbevelingen.

Meer Informatie
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Frits Staats, Gemeente 's-Hertogenbosch, 073 615 52 55 Erica Derijcke of Jan Uitzinger, IVAM, 020 525 59 12 René Fraaije, De Groene Poort, 0411 61 68 61