GroenLinks Heerlen

Inhoud

Mijnsteenberg Heksenberg mag worden afgegraven
Behandeling bijzondere bijstand is verdaagd

Heerlens deel motie aanpak huiselijk geweld overgenomen GroenLinks motie Vluchtelingenwerk aangehouden
Mededelingen

Vraagtekens! Rechtstreeks gekozen burgemeester kan ook afname van democratisch gehalte betekenen?

Mijnsteenberg Heksenberg mag worden afgegraven

Drie en een half uur heeft de gemeenteraad de afgelopen keer gedebatteerd over het wel of niet acceptabel vinden van het afgraven van de Mijnsteenberg van de Oranje Nassaumijn IV plus het daaronder gelegen zilverzand te laten winnen door het bedrijf Sigrano bv. Het belangrijkste onderdeel van de discussie was het initiatief voor het houden van een referendum. Het referendum was aangevraagd (op initiatief van de PvdA) door de stichting Behoud Mijnsteenberg ON IV en de stichting Behoud Brunssummerheide en ondersteund door 913 handtekeningen, waarvan het 825 voldeden aan de eisen uit de referendumverordening. Voor een verzoek zijn momenteel 503 ondertekenaars nodig, zijnde de halve kiesdeler.

Het verzoek richtte zich tegen het besluit van de gemeenteraad om zich "uit te spreken dat het afgraven van de mijnsteenberg niet wenselijk is". De gemeenteraad heeft eigenlijk geen keuze om een referendum tegen te houden als dit voldoet aan de eisen (geen uitsluitingsgronden). Veel partijen, waaronder het CDA en de Stadspartij Heerlen gingen daarom in eerste termijn knarsetandend akkoord met het referendum. Maar Rein Hummel (Leefbaar Heerlen) bood hun alsnog de mogelijkheid om er vanaf te zien. Een verzoek om een referendum moet worden voorzien van het letterlijke voorstel tot besluit van de raad. Dit letterlijk komt voort uit een eerdere wijziging van de verordening. Bij een eerdere aangelegenheid (Stadspark Oranje Nassau) hadden ook genoeg mensen om een referendum gevraagd, maar die handtekeningenlijsten hadden eigenlijk onvoldoende relatie met het toen voorliggende raadsbesluit.

Het raadsvoorstel luidde nu: "om -met inachtneming van alle argumenten (geuit in schriftelijke documenten, bij de hoorzitting, in de diverse commissievergaderingen etc.)- een standpunt met betrekking tot de wenselijkheid van behoud danwel afgraving van de mijnsteenberg van Heksenberg in te nemen en eventuele voorwaarden bij de gekozen optie aan te geven". Hoewel de strekking van de eerste tekst volstrekt gelijk is aan de tekst van het volledige besluit, was dit voor Rein Hummel voldoende aanleiding om de conclusie dat het verzoek voldoet aan de indieningsvereisten van de referendumverordening, vol ter discussie te stellen. En hij kreeg een grote meerderheid van de raad achter zich: alleen SP, PvdA en GroenLinks volgden het college van B&W en wilden het verzoek om een referendum te houden honoreren.

Jos Zuidgeest (PvdA) kon met moeite zijn boosheid onderdrukken. Ook GroenLinks was niet te spreken over de ommezwaai van met name het CDA. Een kleine kier werd aangeboden en deze opende de mogelijkheid om het verzoek te weigeren. De inhoud van het probleem werd hiermee volledig om zeep gehouden. Daarmee heeft ook het instrument referendum een zware deuk opgelopen. Als in de praktijk blijkt dat men liever geen referendum wil, dan moet men zich ook afvragen of het instrument nog in stand gehouden moet worden. Nu wordt de bevolking duidelijk een wassen neus voorgehouden, een zoethoudertje.

Harrie Winteraeken hield de verzoekers nog voor niet te teleurgesteld te zijn. Er komen zeker nog nieuwe gelegenheden, en wellicht nog effectievere, dan het raadgevende referendum. Men zal zeker in veelvoud bezwaar kunnen maken tegen de ontgrondingsvergunning die de provincie nog zal moeten verlenen. Deze ontgrondingsvergunning is in feite het belangrijkste besluit voor de afgraving van de mijnsteenberg en het eronder liggende zilverzand.

Nu het referendum van de baan werd geschoven, diende het oorspronkelijke voorstel ook behandeld te worden. Het eerste beslispunt was een vraag van de provincie of het (oude) bestemmingsplan met de bestemming "mijnindustrie" zich niet verzet tegen afgraving van de steenberg en de winning van zilverzand? De meerderheid van de gemeenteraad vond dat niet. Het college van B&W had een nota laten maken die taalkundig de winning van zilverzand verklaarde als dagbouw, wat weer via het winnen van delfstoffen een mijnactiviteit kan worden beschouwd. In feite heb je openluchtmijnen en ondergrondse ontginningen. Met name de Dikke van Dalen was voor deze ambtenaar erg behulpzaam. Onze fractie vond de benadering van de twee stichtingen overtuigender. In een contranotitie werd teruggevallen op de Mijnwet 1810 en de latere Mijnbouwwet 2002. In beide wetten wordt de winning van o.a. zand uitgesloten als delfstoffen en met de mijnbouw verwante activiteiten.

Naar verwachting zal dit geschil in de toekomst nog wel voor de rechter worden uitgevochten. En wij denken dat de rechter eerder zal toetsen aan de wet dan aan de Dikke van Dalen. Onze fractie vond het overigens opmerkelijk dat G.S. de gemeente slechts deze ene vraag stelde. Dit terwijl er heel veel aspecten verbonden zijn met het wel of niet afgraven van de mijnsteenberg. De rest zoeken ze zich blijkbaar zelf wel uit. Maar dan hadden ze ook die vraag over het bestemmingsplan wel zelf kunnen beantwoorden. G.S. keuren immers bestemmingsplannen goed en zij zullen dan toch zeker ook weten wat de strekking is van hun goedkeuringsbesluiten? Nee, ik denk dat het principebesluit van de gemeenteraad door G.S zal worden gebruikt als ruggesteun voor hun eigen besluiten. Daarmee heeft de gemeenteraad G.S. een behoorlijke dienst bewezen die in hun argumentatie wel zal terugkomen. Een gemeenteraad die dwars had gelegen was ook bij het verlenen van de ontgrondingsvergunning door G.S. een behoorlijk opstakel geweest. Dubbel jammer dus dat besluit van de raad.

Over het tweede beslispunt was eigenlijk alles al gezegd. De raad moest zich nog uitspreken over de wenselijkheid van behoud dan wel afgraving van de mijnsteenberg van Heksenberg. Na alle eerdere debatten was nu alleen de stemverklaring nog van belang. Voor de afgraving waren het CDA, de Stadspartij Heerlen, Leefbaar Heerlen en de Ouderenpartij Heerlen; samen 21 (aanwezige) raadsleden. Tegen waren de SP, de PvdA, GroenLinks en het raadslid Petit van de Stadspartij: 13 raadsleden.

Behandeling bijzondere bijstand is verdaagd

Door de lengte van het debat over de mijnsteenberg, werd een groot deel van de niet urgente punten verdaagd naar de volgende raadsvergadering. Dat zal dan 11 mei worden met een mogelijke uitloop naar 12 mei. Een van de vooruit geschoven punten was de bijzondere bijstand. GroenLinks had hier zes moties voor voorbereid. De SP had overigen zes (deels) overlappende amendementen ingediend. Omdat GroenLinks zijn moties altijd enkele dagen van tevoren rondzendt, waren de moties wellicht een goede inspiratiebron voor de SP. Daarmee hebben de moties al een deel van hun functie vervuld? Vanwege de verdaging van dit onderwerp kunnen de moties en amendementen nu nog eens aan de orde komen in de commissie Sociale Infrastructuur en Gezondheid (19 april). En misschien kunnen de overlappende nog in elkaar worden geschoven.

Heerlens deel motie aanpak huiselijk geweld overgenomen

In de vergadering van het algemeen bestuur van Parkstad Limburg van 22 maart 2004 is het onderwerp Huiselijk geweld aan de orde geweest. Daarbij lag het voorstel om voor het aanpakken van huiselijk geweld het Samenwerkingsverband Huiselijk Geweld voor 2004 een (eenmalige) subsidie van E 66.250 te verlenen. Het algemeen bestuur van Parkstad Limburg achtte de problemen met huiselijk geweld op zich bijzonder belangrijk en vond het ook noodzakelijk dat hier op een adequate wijze werk van wordt gemaakt. Huiselijk geweld is de meest voorkomende geweldsvorm in onze samenleving. Echter, het is geen onderwerp dat behoort bij de taakopdrachten van de gemeenschappelijke regeling Parkstad Limburg. Daarmee werd de verantwoordelijkheid terugverwezen naar de afzonderlijke gemeenten.

Om invulling te kunnen geven aan de aanpak van huiselijk geweld is de subsidie van E 66.250 aan het Samenwerkingsverband Huiselijk Geweld onontbeerlijk. Daarbij dient 2004 te worden beschouwd als een overgangsjaar waarin ook gezocht kan worden naar een structurele aanpak. Ook omdat GroenLinks er ook bij de algemene beschouwingen al aandacht voor had gevraagd vond Harrie Winteraeken dat niet het kind met het badwater mag worden weggegooid. Daarom stuurde hij de zeven gemeenteraden een conceptmotie waarin iedere gemeenteraad gevraagd werd zijn deel van de bijdrage te voldoen.

Omdat het project naar onze mening snel en volledig moet doorgaan, ook als sommige gemeenten later of niet hun bijdrage leveren, had GroenLinks voorgesteld dat Heerlen het hele bedrag van E 66.250 voorschiet / betaalt. Als de andere gemeenten hun deel bijdragen, dan blijft de Heerlense bijdrage uiteindelijk beperkt tot E 25.267,75.

Nou, dat vertrouwen in de solidariteit van de andere gemeenteraden bij het probleem huiselijk geweld was voor de meeste fracties toch echt veel te veel gevraagd. Ook het college bij monde van wethouder Riet de Wit kon dit vertrouwen in de andere gemeenten niet opbrengen. Zij vond dat Parkstad Limburg maar moest voorschieten, maar daar was het voorstel (inclusief ook terugvragen van de gemeenten) net afgewezen. Jos Zuidgeest was nog het meest pro voorstel, maar hij had het ook in het ab van Parkstad Limburg afgeschoten. Nu kunnen we de hete aardappel nog lang rond sturen, maar dat is het probleem niet opgelost. Het college was wel bereid om de E 25.267,75 te doneren en deze te dekken uit de post "onvoorzien incidenteel". Dat was het belangrijkste doel van de motie. Maar B&W wilden geen bankier spelen voor de overige Parkstad - gemeenten. Die moeten maar zelf hun verantwoordelijkheid nemen (op basis van de motie) en hun bijdrage rechtstreeks overmaken naar het Platform. Uiteindelijk steunden slechts Leefbaar Heerlen, PvdA, GroenLinks en Ouderenpartij Heerlen de motie. De rest vond de E 25.267,75 genoeg. En we zullen spoedig zien of de overige gemeenten tot een vergelijkbaar besluit komen.

GroenLinks motie Vluchtelingenwerk aangehouden

Mede door de bezuinigingen die de gemeenteraad eind vorig jaar doorvoerde, moet Vluchtelingenwerk Heerlen het in 2004 met fors minder geld doen. Kregen ze eerst nog E 90.000, nu krijgen ze ± E 55.000 waarvan ook nog een E 10.000 overbruggingssubsidie. Het college had de gemeenteraad in november (en ook al in juli 2003 bij de nota Zwaar weer op komst) voorgehouden dat deze subsidievermindering mogelijk is, omdat er veel minder vluchtelingen hulp nodig hebben. Maar de praktijk wijst uit dat er nog steeds erg veel vluchtelingen begeleiding nodig hebben bij hun inburgering. Vluchtelingenwerk signaleert zelfs een toename. Het aantal binnenkomende vluchtelingen neemt weliswaar behoorlijk af, maar er zijn er nog veel in asielzoekerscentra en met een status in "gewone" woningen. Een deel van de bezuinigingen wist Vluchtelingenwerk inmiddels op te vangen door zelf naar goedkopere huisvesting (Luciushof) te verhuizen. Maar voor een adequate opvang en begeleiding denkt deze vrijwilligersorganisatie dit jaar toch nog zo'n E 70.000 nodig te hebben.

Nu had de commissie SIG met wethouder Peter van Zutphen (SP) afgesproken dat hij nog eens gaat overleggen met Vluchtelingenwerk Heerlen over de nu ontstane situatie. GroenLinks had echter niet de indruk dat hij vrijgevig de dreigende tekorten zou aanvullen. Dat was de reden om toch een richtinggevende motie in te dienen.

Ik had het van tevoren wel kunnen weten, maar je moet toch wel enige vernedering doorstaan als je een motie indient op een beleidsterrein van wethouder van Zutphen. Hij weet breedvoerig en haarfijn aan te geven wanneer we ingestemd hadden met zijn bezuinigingsbeleid en dat we toen (bij de algemene beschouwingen) daar geen woord over gerept hebben. Hij was vergeten dat we de onderbouwing van het beleid, gemiddeld zo'n 4 regels tekst, in zijn geheel ter discussie hebben gesteld, met de mededeling dat je op basis daarvan geen afgewogen oordeel kan vellen. In juli had GroenLinks nog expliciet vragen gesteld bij de toen al voorgestelde bezuinigingen op Vluchtelingenwerk.

Maar inhoudelijk gaf Peter van Zutphen geen duidelijke toezegging. Ja, opnieuw overleggen, dat deed hij graag nog eens. Maar ingaan op de strekking van de motie deed hij alleen in afwijzende vorm. Harrie Winteraeken dankte de wethouder dan ook voor zijn uiterst vriendelijke benadering van het probleem. De motie werd door het CDA (Ger Vankan) in principe ondersteund. Wim van Kempen (SP) had bezwaren tegen bepalen onderdelen van de tekst, maar ook hij sprak van mogelijk gewijzigd inzicht. Zij en de meerderheid van de raad waren echter van mening dat wethouder van Zutphen toch eerst moet gaan praten met Vluchtelingenwerk. Als dit geen resultaten oplevert, dan kan de motie alsnog worden ingediend. Maar dan zal deze motie een minder vriendelijke benadering en een meer dwingend karakter krijgen. Maar we verwachten eigenlijk dat wethouder van Zutphen (mede vanwege de aangehouden motie) nu toch een wat positievere insteek heeft richting Vluchtelingenwerk Heerlen.

Mededelingen

Op woensdag 14 april vindt het vervolg plaats van de discussie over het te voeren cultuurbeleid in Heerlen. In de fractiekamer, aanvang 19.30 uur.

De volgende bijeenkomst van de fractie vindt plaats op donderdag 6 mei as., in de fractiekamer van GroenLinks, kamer O.38 van het stadskantoor (ingang naast Its), aanvang 19.30 uur. Het nummer van de telefoon op deze kamer is: 560 39 38.

Zoals reeds eerder aangekondigd vindt de grote Euregionale bijeenkomst voor de Europese verkiezingen plaats op dinsdag 27 april. Naast Daniel Cohn Bendit (Lijsttrekker Grünen) komen Joost Lagendijk en Isabelle Durant (Ecolo, ex-minister en nu kandidaat voor Europarlement) e.a. naar Kettenis bij Eupen.

De bijeenkomst begint ongeveer 19.30 en duurt tot 22.30 en vindt plaats in Hall Omnisport, rue d'Aix la Chapelle te Kettenis. Harrie Winteraeken heeft nog twee plekjes vrij in zijn auto.

Op 9 april jl. heeft er een bijeenkomst plaatsgevonden waar gepolst is of Heerlen ook een lokaal platform Keer het Tij krijgt. In het landelijke platform Keer het Tij werken 400 organisaties samen, samen goed voor meer dan 300.000 leden. Keer het Tij zet zich vooral in om het kabinetsbeleid om te buigen. In het bijzonder wordt actie gevoerd tegen het asielbeleid van dit kabinet. Wie (namens GroenLinks) wil deelnemen aan het Heerlense platform Keer het Tij wordt van harte uitgenodigd zich te melden. 

|                                                              |
|Vraagtekens!                                                  |
|                                                              |
|Rechtstreeks gekozen burgemeester kan ook afname van          |
|democratisch gehalte betekenen?                               |
|                                                              |
|Een veel gehoorde stelling is dat de gekozen burgemeester ook |
|meer te vertellen moet krijgen. En dus meer dan wat nu tot    |
|zijn portefeuille hoort. Meer macht dus. Macht en bevoegdheden|
|die nu aan de gemeenteraad toebehoren. Dit is gedeeltelijk een|
|herhaling van zetten. Ook het dualisme is een nog voortdurende|
|strijd om de macht tussen gemeenteraad en college van         |
|burgemeester en wethouders. Uit bestuurlijk oogpunt betekent  |
|dualisme voor de gemeenteraad: kaders stellen op hoofdlijnen  |
|en laat het bestuur vooral besturen. Daarbij wil het bestuur  |
|vooral vage kaders met veel beleidsvrijheid om zelf te kunnen |
|bepalen wat er gebeurd. "En voor het formuleren van           |
|voorstellen heeft het college de gemeenteraad niet nodig",    |
|stelde onlangs nog een Heerlense wethouder.                   |
|De controlerende functie van de gemeenteraad bevat eigenlijk  |
|slechts grove en daarom in het politieke bestel niet vaak     |
|gebruikte machtsmiddelen als wethouders naar huissturen.      |
|Controle leidt daarom meestal tot het constateren van "enkele |
|goede leermomenten", die het goed doen in een sorry - cultuur.|
|                                                              |
|                                                              |
|Goede contacten om te weten wat het leeft onder de bevolking  |
|zijn essentieel. Daarom wordt het raadsleden ook aanbevolen om|
|als goede volksvertegenwoordiger meer naar de burger toe te   |
|gaan. Ook B&W gaan meer de buurt in en houden de ene          |
|informatieavond na de andere. Maar de primaire taak van het   |
|raadslid blijft het nemen van besluiten en dus het            |
|vertegenwoordigen van het volk in de raadszaal.               |
|                                                              |
|Nu zou ook de burgemeester meer macht moeten krijgen? En weer |
|ten koste van de gemeenteraad? Waarom? Vanwaar deze           |
|diskwalificatie van de gemeenteraad? De gemeenteraad is toch  |
|ook gekozen en daarmee democratisch gelegitimeerd. Het niet   |
|goed functioneren van de gemeenteraad wordt niet vaak als     |
|argument aangedragen. Althans niet zodanig dat een andere     |
|bestuurder de macht gedeeltelijk moet overnemen. Het          |
|(democratisch) functioneren van een gemeenteraad is best nog  |
|aan verbetering toe, zeker in het dualistisch systeem. Maar   |
|die verbetering wordt niet bereikt met het verminderen van    |
|bevoegdheden.                                                 |
|                                                              |
|Daarbij is een verdere concentratie van macht /               |
|beslissingsbevoegdheid geen garantie voor een democratische   |
|verbetering. Het gaat daarmee meer lijken op de weinig        |
|democratische beslissingsbevoegdheid van een directeur in het |
|bedrijfsleven. Als een besluit wordt genomen door de          |
|burgemeester in plaats van de gemeenteraad, dan neemt het     |
|aantal democratisch gekozen beslissers sterk af. Daarmee neemt|
|ook het aantal mensen dat nadenkt over een beslissing af.     |
|Beslissingen worden meer afhankelijk van het inzicht van één  |
|persoon. Er hoeft geen gemeenteraad te worden overtuigd van de|
|juistheid van de beslissing. Besluiten worden daarmee minder  |
|zorgvuldig genomen.                                           |
|                                                              |
|Als maar één persoon beslist, dan neemt dus ook het           |
|democratisch gehalte van de beslissing af. Dit effect kan nog |
|worden versterkt als de burgemeester zijn wethouders gaat     |
|benoemen. Nu doet de gemeenteraad dat. Daarmee wordt de       |
|controlerende rol van de gemeenteraad over zijn wethouders    |
|beduidend kleiner.                                            |
|Daarmee is de gekozen burgemeester uit democratisch oogpunt   |
|een achteruitgang ten opzichte van de gekozen gemeenteraad.   |
|Het lijkt er zelfs wat op dat voorstanders van de rechtstreeks|
|gekozen burgemeester meer vertrouwen hebben in één sterke     |
|beslisfiguur. Een beetje vergelijkbaar met de macht van       |
|presidenten in Frankrijk en de Verenigde Staten. Ik ben daar  |
|geen voorstander van.                                         |
|                                                              |
|Een rechtstreeks gekozen burgemeester wordt een zelfstandige  |
|macht en de gemeenteraad is dat ook. Er moet naar mijn mening |
|nog goed nagedacht worden hoe deze ten opzichte van elkaar    |
|moeten functioneren. Een hiërarchische macht is mijns inziens |
|beter. Laat ook de burgemeester zijn mandaat, zijn            |
|beleidsopdrachten en zijn (verbeterde) controle vanuit de     |
|gemeenteraad krijgen. Dit door de burgemeester door de        |
|gemeenteraad te laten kiezen.                                 |

---- --