Socialistische Partij
Reisverslag SP-delegatie in Irak, april 2004
Zaterdag 10 april 2004
Vanaf het vliegveld van de Syrische stad Aleppo rijden SP-senator Tiny
Kox en de partijbestuurders Serdar Dosky - Iraakse Koerd van origine -
en Hans van Heijningen om vijf uur 's ochtends per taxi op de
opkomende zon af. Alsmaar rechtdoor, meer dan vier uur lang, met
halverwege een ontbijtpause met heftige zwarte koffie en een Turkse
ontbijtvariant.
In het stadje aan de Syrische grens aangekomen, blijkt de Koerdische
Democratische Partij (KDP), die daar een soort diplomatieke
vertegenwoordiging heeft, niets voor ons te kunnen doen. Achteraf
begrijpen we de verlegenheid van onze gesprekpartners. De Syrische
regering, die te kampen heeft met een opstand van "hun" Koerden,
heeft de KDP verboden dezer dagen grensformaliteiten af te handelen
voor personen die vanuit Syrië het noorden van Irak in willen.
Een omweg via Turkije kost tijd en geld, maar geeft wel een aardig
inkijkje in de situatie waarin de Koerden zich in de drie landen
bevinden. Terwijl in de stad verderop twee Koerdische activisten
doorgemarteld worden, bekt de potige douanechef aan de grens zijn
ondergeschikten af, terwijl hij de grenspasseerders - dus ook ons -
tilt waar we bij staan. In Turkije komen we wat later door een
uitgebreid gebied waar geen boom meer staat, waar het leger
nederzettingen met de grond gelijk heeft gemaakt en verschillende
uitgebrande tankauto's doen vermoeden dat de PKK-guerrilla's er actief
waren.
Uiteindelijk komen we de grens over met behulp van een officiële
KDP-reisagent, die de bevoegdheid heeft om zowel aan de Turkse als aan
zijn eigen Koerdisch-Iraakse grens te bemiddelen bij probleemgevallen.
Al aan de Turkse kant stuiten we op kilometers- en kilometerslange
files van vooral oude vracht- en tankauto's die heen en weer naar
Noord-Irak rijden. Onze taxichauffeur, waarschijnlijk de neef van de
douanechef die niet wil deugen, heeft geen boodschap aan files en
rijdt ze bloedhard en handsfree voorbij. Kan hij ook niets aan doen
omdat hij één hand nodig heeft om zijn telefoon vast te houden en zijn
andere om mee te gebaren.
Met hulp van Allah en de maagd Maria rijden we Iraaks Koerdistan
binnen, waar we hartelijk in de VIP-room hartelijk verwelkomd worden
door vertegenwoordigers van de KDP. Onze gastheren maar ook onze
Serdar, die voor het eerst in bijna tien jaar terug is in zijn land,
dat hij destijds moest ontvluchten wegens de terreur van Saddam
Hoessein, glimmen van trots. Nadat zij zich tientallen jaren hebben
verzet tegen de dictatuur en er zelf bijna niet meer in geloofden dat
die strijd ooit succesvol zou zijn, zijn zij baas in hun eigen regio
geworden. Gastheren die hun bondgenoten trots en zelfbewust ontvangen.
Serdar Dosky (in wit overhemd) na tien jaar weer "thuis"
Onze eerste indrukken van Iraaks Koerdistan zijn positief. Er wordt in
ieder geval hard gewerkt, er wordt gebouwd en ondanks de relatieve
armoede op sommige plaatsen is het geen smerige bende. De regio doet
prettig aan: bomen (!), een glooiend landschap, geen vuilnisbelten en
geen open riolen. Later, wanneer we op bezoek zijn bij de voorzitter
van de regio Duhok van de KDP, Khadir Khachac, krijgen we het verhaal
te horen dat bij de positieve indrukken past. De Koerden zijn trots en
positief en zijn vastbesloten de autoritaire Syrische, Turkse en
Iraanse regering een lesje te leren hoe je democratie en ontwikkeling
in de praktijk brengt.
Khadir Khachac, trotse voorzitter van de KDP in de regio Duhok
"Tijden lang slaagden wij er niet in om onze stem te laten horen en
onze kleur te laten zien," aldus Khachac. "Zij zaten in de VN en wij
werden er ten onrechte van beschuldigd terroristen te zijn die geen
respect voor mensenrechten hadden. Onze partij is erin geslaagd uit
het isolement te komen en wij zullen door ons voorbeeld een dreiging
worden voor de onderdrukkende regimes in onze buurlanden die bang zijn
voor de democratie."
Tiny Kox heeft het laatste woord: "Opbouw betekent hoop. Onze
delegatie is er trots op hier aanwezig te mogen zijn precies een jaar
na de val van het misdadige bewind van Saddam. Wij weten niet hoe de
problemen van Irak opgelost moeten worden, maar wij willen van u horen
hoe u daarover denkt. Veel van de problemen waar Irak momenteel mee
kampt, zijn veroorzaakt door lieden van buiten die doen alsof zij
weten hoe uw problemen opgelost moeten worden. Wij zijn hier om te
luisteren en heel misschien kunnen we een heel klein beetje bijdragen
aan het oplossen daarvan. Rest mij u te danken voor de mooie en
inspirerende ontvangst."
Achter in de ontvangstruimte staat een Arabische tv-zender aan die
horrorbeelden uitzendt over de gevolgen van de Amerikaanse
opstandbestrijding in de Iraakse stad Falujah. Honderden gewonden die
niet de hulp krijgen die ze op dat moment nodig hebben. Beelden om van
te walgen.
zie ook Index reisverslag
zie ook Dossier Irak