Ingezonden persbericht


PERSBERICHT

Alcohol en overgewicht bewezen risicofactoren bij ontstaan kanker

Rol voeding bij het ontstaan van kanker
bescheidener dan oorspronkelijk gedacht

Amsterdam, 8 april 2004 - De Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding zet in haar rapport 'De rol van voeding bij het ontstaan van kanker' de meest recente wetenschappelijke inzichten over de invloed van de belangrijkste voedingsstoffen en voedingsmiddelen op het ontstaan van kanker op een rij. Een overzichtsstudie was hard nodig: er gaat bijna geen week voorbij zonder dat ergens een bericht verschijnt dat een bepaald voedingsmiddel het risico op een bepaalde vorm van kanker vergroot, of juist verkleint. Niet zelden wordt zo'n bericht enige tijd later weer tegengesproken door een bericht gebaseerd op een ander onderzoek. Voor de gemiddelde consument is er al gauw geen touw meer aan vast te knopen, zoals KWF Kankerbestrijding ook dagelijks merkt aan de vragen die vanuit de media en het publiek gesteld worden. Uit de studie van de Signaleringscommissie Kanker blijkt dat de directe rol van voeding bij het ontstaan van kanker bescheidener is dan gedacht. Toch heeft het epidemiologisch onderzoek van de afgelopen decennia tot belangrijke conclusies geleid. Groente en fruit blijken het risico op sommige vormen van kanker te verlagen; alcohol en overgewicht verhogen juist de kans op bepaalde soorten kanker. De voornaamste aanbeveling is en blijft daarom: "Eet voldoende groente en fruit, eet gevarieerd, wees matig met alcohol, en voorkom overgewicht''. Een aanbeveling die, net als de aansporing niet te roken en voldoende te bewegen, overigens nauw aansluit bij de leefstijladviezen ten aanzien van het voorkómen van andere aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten.

Groente en fruit
De wetenschappelijke bewijzen dat het eten van voldoende groente en fruit bijdraagt aan het verlagen van het risico op kanker hebben zich de afgelopen jaren opgestapeld. Die beschermende werking blijkt bij een aantal vormen van kanker echter minder sterk dan in het verleden is verondersteld. Zo is bij nader inzien de veronderstelde remmende werking van groente en fruit op het ontstaan van longkanker voor een groot deel toe te schrijven aan het simpele feit, dat de meeste niet-rokers meer groente en fruit eten dan rokers. Groente en fruit beschermen vooral tegen slokdarm- en maagkanker, wijzen de recente studies uit. Een invloed van groente en fruit op het ontstaan van darmkanker is nog niet overtuigend aangetoond. Over de relatie tussen kanker en specifieke soorten groente en fruit is momenteel nog geen wetenschappelijk gefundeerde uitspraak te doen.

Alcohol
Voor de Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding staat vast dat het drinken van meer dan enkele glazen alcohol per dag ongunstig is. Alcohol draagt duidelijk bij aan verhoging van het risico op kanker van de mond en keelholte en slokdarmkanker. Voor deze vormen van kanker geldt bovendien dat drinken en roken elkaar versterken. Daarnaast verhoogt alcohol het risico op darmkanker, leverkanker en ook op borstkanker. Bij borstkanker is het effect bescheiden. Een vrouw die dagelijks één glas alcoholische drank nuttigt, en dat gedurende een langere periode, verhoogt haar risico op borstkanker met 7 tot 9 procent. Dat lijkt weinig, maar omdat borstkanker veel voorkomt, zijn de gevolgen van het drinken van alcohol door vrouwen in Nederland toch aanzienlijk: omgerekend 740 nieuwe gevallen van borstkanker per jaar. Anderzijds verkleinen vrouwen met dagelijks één tot twee glazen alcohol wel weer het risico op hart- en vaatziekten. Voor de totale gezondheid van vrouwen is licht alcoholgebruik daarom beter dan geen alcoholgebruik. Het soort alcoholische drank maakt hierbij niet uit.

Overgewicht
Er zijn duidelijke aanwijzingen dat overgewicht de kans op borstkanker bij vrouwen na de overgang verhoogt. Bij een QI (Quetelet Index, een maat voor overgewicht = gewicht (in kg)/lengte² (in m)) van 25-30 is het risico op borstkanker 12 procent verhoogd in vergelijking tot vrouwen die geen overgewicht hebben, bij een QI van 30 en hoger, is het risico 25 procent hoger. Ook voor darmkanker zijn de aanwijzingen vrij duidelijk, vooral bij mannen: Bij een QI van 25-30 is het risico op darmkanker 15 procent verhoogd, bij een QI van 30 en hoger is het risico 33 procent hoger dan bij personen die geen overgewicht hebben. Overgewicht is verder een relatief sterke risicofactor voor enkele minder vaak voorkomende vormen van kanker, zoals baarmoeder-, nier- en slokdarmkanker. Afhankelijk van de mate van overgewicht en het type kanker is de kans 36 tot 152 procent hoger dan bij mensen zonder overgewicht. Voor eierstok-, alvlees- en galblaaskanker is een verband inmiddels ook waarschijnlijk. Minder en gezonder eten en meer bewegen is daarom van groot belang in de strijd tegen kanker

Onderzoek
Meer inzicht in de rol van voeding bij het ontstaan van kanker zal in de toekomst moeten komen uit grootschalig longitudinaal onderzoek bij mensen waarvan ook lichaamsmateriaal is verzameld. Daarnaast verdient onderzoek naar de rol van groei op het ontstaan van kanker en de invloed die voeding op jonge leeftijd hierop heeft, meer aandacht. KWF Kankerbestrijding financiert op dit moment 6 onderzoeken naar de rol van voeding bij het ontstaan van kanker

De Signaleringscommissie Kanker is een wetenschappelijke commissie van KWF Kankerbestrijding, die adviseert over ontwikkelingen binnen de kankerbestrijding. De Signaleringscommissie Kanker heeft voor het uitvoeren van deze literatuurstudie de werkgroep 'Voeding & Kanker' ingesteld. In deze werkgroep hadden zitting: prof. dr. ir. F.E. van Leeuwen (voorzitter), dr. ir. R.A. Bausch-Goldbohm (rapporteur), prof. dr. ir. P.A. van den Brandt, dr. P.H.M. Peeters, prof. dr. ir. P. van 't Veer en dr. J.C. Alers (secretaris vanuit KWF Kankerbestrijding).

Het rapport bepreekt nadrukkelijk de relatie tussen voeding en het ontstaan van kanker en niet de invloed van voeding op de prognose als men al kanker heeft.

==============================
Mededeling voor de redactie,