Anti Racisme Informatie Centrum

Vrijheid van debat niet door extremisten laten gijzelen

De bekende publicisten Paul Cliteur en Bart Jan Spruyt vinden dat ze worden gedemoniseerd en zijn bang dat ze daardoor het doelwit van extremisten worden. Ze beklagen zich over uitspraken van linkse columnisten, de AIVD en Els Borst, die met haar mening naar buiten trad als voorzitter van het Nationaal Platform tegen Racisme en Discriminatie (NPRD). Eerder waarschuwde ook het Landelijk Bureau ter bestrijding van Rassendiscriminatie (LBR) in haar racismerapportage dat de verhoudingen tussen allochtonen en autochtonen onder druk staan door de verharding van het maatschappelijk klimaat. De huidige polarisatie heeft een averechtse invloed op integratie en belemmert het gezamenlijk werken aan oplossingen van gesignaleerde problemen. Een matiging in de toon van het politiek-maatschappelijk debat is gewenst om met name de talentvolle tweede generatie (weer) in het debat te betrekken.

Moet het LBR zich door Cliteur en Spruyt aangesproken voelen en voortaan zijn mond houden, om beschadiging van tegenstanders in het debat te voorkomen? De belangrijkste reden om die vraag met nee te beantwoorden, is dat aan voortzetting van het debat veel waarde moet worden gehecht. Toen Paul Cliteur eind 2003 afscheid nam als plaatsvervangend Nederlands bestuurslid van het Europees Waarnemingscentrum tegen racisme en vreemdelingenhaat, zette het LBR Cliteur van harte in het zonnetje. Samen met andere organisaties heeft het LBR Bart Jan Spruyt als panellid uitgenodigd voor een debat over de islam in het publieke domein dat in april zal plaatsvinden. Verder heeft het LBR bijvoorbeeld het groepsdenken en de starre culturele opvattingen van de AEL bekritiseerd en het recht op vrijheid van meningsuiting van Ayaan Hirsi Ali verdedigd.

De angst voor extremisme en geweld moet niet gebagatelliseerd worden. Geweld is een maatschappelijk moeilijk te beteugelen fenomeen, en terrorisme en de moord op Pim Fortuyn hebben de angst voor politiek geweld tastbaar gemaakt. Deelnemers aan het publieke debat moeten zich echter niet door geweld en extremisten laten gijzelen. Cliteur en Spruyt tasten de vrijheid van meningsuiting aan wanneer zij de AIVD, Borst en anderen waarmee zij van mening verschillen, vragen hun mening over hen niet meer uit te spreken.

Dat Cliteur twijfelt of hij nog aan het publieke debat wil deelnemen, is niet onbegrijpelijk. Net als dat het niet onbegrijpelijk is dat migranten zich uit het debat terugtrekken, vanwege het heersende opinieklimaat. Terugtrekking uit het debat is echter voor beide partijen ongewenst. Het vrije debat moet in Nederland niet worden opgeofferd aan eventuele daden van extremisten, of aan gevoeligheid voor bepaalde meningen. Van Borst tot Spruyt, iedereen moet vrij kunnen spreken.

Jeroen Visser.

Jeroen Visser is hoofd communicatie van het LBR.