Den Haag, 2 april 2004
PvdA-projectgroep presenteert Integratie en immigratie: Aan het werk!
Het rapport Integratie en immigratie: aan het werk! presenteert een stellingname over integratie en immigratie waarover de PvdA de komende maanden zal discussiëren. In het rapport zijn 35 stellingen opgenomen. Het rapport is opgesteld door de projectgroep Integratie en Immigratie onder leiding van Schelto Patijn.
Het rapport-De Boer schetste in 2002 een aantal dilemma s waar de Partij van de Arbeid haar koers moest bijstellen of expliciteren. Een aantal van deze dilemma s gingen over integratie en immigratie. Het ging daarbij om de verenigbaarheid van immigratie met de verzorgingsstaat, de keus tussen emancipatie en multi-culturalisme en de wenselijkheid van een spreidingsbeleid.
In haar rapport geeft de groep-Patijn op al deze dilemma s een antwoord. Uitgaande van de conclusies van de Commissie-Blok worden diverse problemen rond integratie en immigratie met het nodige gevoel voor urgentie geschetst. Daarbij worden niet alleen de sociaal-economische aspecten van gebrekkige integratie geproblematiseerd maar wordt ook ingegaan op cultuur, religie en emancipatie. Als rode draad bij de aanbevelingen die door het hele rapport heen te vinden zijn, wordt afscheid genomen van de vrijblijvendheid voor alle betrokken partijen (migranten, schoolbesturen, woningbouwcorporaties, gemeentebesturen, werkgevers etcetera) die het integratiebeleid lang gekenmerkt heeft. In de context van een analyse van te verwachten migratie-bewegingen wordt gepleit voor een selectief migratiebeleid.
Het rapport stelt dat het goed is nu al na te denken over arbeidsmigratie en de rechten en plichten van arbeidsmigranten omdat in de toekomst op enigerlei moment tekorten op de arbeidsmarkt te verwachten zijn voor de oplossing waarvan arbeidsmigratie een deel van de oplossing kan zijn. Omdat er nu al tekorten zijn aan hoogopgeleide arbeidsmigranten zou nagedacht moeten worden aan green/bluecard achtige systemen zoals die in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland al in zwang zijn, waardoor onnodige belemmeringen voor deze migranten worden weggenomen. Een permanente verblijfstitel kan pas verkregen worden als iemand meerdere jaren economisch actief is. Verdringing van eigen werknemers moet voorkomen worden. Daarom is de projectgroep op dit moment terughoudend ten aanzien van arbeidsmigratie voor laaggeschoolden.
De projectgroep is bevreesd dat huwelijksmigratie integratie vertraagt. Er ontstaat steeds weer een nieuwe eerste generatie migranten, het remt het emancipatieproces van met name jonge moslima s in Nederland waardoor kinderen vaak opgroeien op met taalachterstanden.
In de huidige wetgeving worden vooral eisen gesteld aan partners die al in Nederland zijn en iemand over willen laten komen. De projectgroep pleit ervoor dit systeem om te keren en de eisen, met name opleidingseisen, te stellen aan degene die naar Nederland toe komt.
In het rapport wordt gepleit voor verplichte voorschoolse opvang voor kinderen met een taalachterstand voor 3 a 4 dagdelen per week. Waar de schoolpopulatie anders is dan de samenstelling van een wijk, moeten op lokaal niveau afspraken gemaakt worden over een betere spreiding van achterstandsleerlingen; als dat niet lukt kan zonodig met een acceptatieplicht of opnamestop gewerkt worden.
Voor drop-outs in het onderwijs zonder enige kwalificaties en zonder baan moet een gedeeltelijke leerplicht worden ingevoerd.
In het rapport wordt vastgesteld dat de meeste problemen zich in een beperkt aantal steden afspelen. Daarom moet voor de wijken waar problemen het grootst zijn, een bijzonder wettelijk en financieel regiem gelden. Het gaat dan om 56 wijken uit 30 van de 483 gemeenten.
Gemeenten moeten meer mogelijkheden krijgen weer greep te krijgen op probleemwijken. Dat kan door uitwisseling van databestanden. Het kan ook gaan om een gunstiger fiscaal regime om investeringen te stimuleren. Of het kan gaan om extra mogelijkheden om de veiligheid te garanderen, waaronder de onteigening van zgn. huisjesmelkers.
Het kiezen voor de Nederlandse nationaliteit krijgt meer betekenis door bij de overhandiging van het Nederlands paspoort een handvest van burgerrechten uit te reiken, waarin de belangrijkste normen, waarden en grondrechten staan. Een dergelijk handvest is reeds ingevoerd in Canada.
Mensen kunnen met meerdere samenlevingen een binding hebben zonder dat dit volwaardige deelname aan de Nederlandse samenleving in de weg staat. Daarom ziet de projectgroep geen bezwaren tegen een dubbele nationaliteit. Overigens zijn op dit moment grote groepen in Nederland geboren en getogen jonge allochtonen (nog) geen Nederlander. Om hun integratie te bevorderen en hun binding met de Nederlandse samenleving zo vroeg mogelijk te versterken, zou het goed zijn om kinderen van legale migranten die in Nederland zijn geboren, automatisch de Nederlandse nationaliteit te geven.
In het rapport wordt een sterk pleidooi gevoerd voor een verscherping van het justitiële beleid op het gebied van racismebestrijding en anti-discriminatie. De implicaties van de godsdienstvrijheid worden besproken en verdedigd maar ook wordt omschreven onder welke voorwaarden strafrechtelijk ingrijpen aan de orde kan zijn als in godsdienstige ruimten misstanden dreigen.
Ook worden een aantal dilemma s rond emancipatie en emancipatiebevordering besproken en wordt onverkort en compromisloos partij gekozen voor individuen die zich willen emanciperen tegen de groepsdruk in.
Het rapport Integratie en immigratie: aan het werk! wordt de komende tijd op heel veel verschillende in heel veel afdelingen gedebatteerd. Van 6 april tot 16 april vindt De week van de integratie plaats waarbij in vele afdelingen wordt gedebatteerd. Op basis van dit rapport en het in de partij gevoerde debat zal het partijbestuur in het vroege najaar van 2004 een voorstel doen dat op het congres in december 2004 wordt besproken.
De werkgroep die het rapport heeft opgesteld bestaat naast voorzitter Schelto Patijn uit Karin Adelmund (lid Tweede Kamer), Nebahat Albayrak (lid Tweede Kamer), Ronald Bandell (burgemeester Dordrecht), Jeroen Dijsselbloem (lid Tweede Kamer), Godfried Engbersen (hoogleraar Algemene Sociologie EUR), Dominic Schrijer (dagelijks bestuurder deelgemeente Charlois) en Mohamed Sini (gemeenteraadslid Utrecht). Secretaris van de commissie is wetenschappelijk onderzoeker Katja Rusinovic.
Het volledige rapport is te vinden op www.pvda.nl.
Partij van de Arbeid