http://www.minvrom.nl
Adviesgroep Waddenzeebeleid: Ruimte voor de Wadden
De Adviesgroep Waddenzeebeleid (AGW) adviseert het kabinet om fors te
investeren in de Waddenzee en in het waddengebied. Ingrijpende
maatregelen zijn nodig om de Waddenzee als uniek natuurgebied in stand
te houden en te verbeteren. Uitvoering van de investeringen in de
natuur vergt ongeveer 500 miljoen euro. Voor duurzame economische
ontwikkeling van het Noorden is een bedrag van 250 tot 300 miljoen
euro nodig.
Economische activiteiten in de Waddenzee moeten worden beoordeeld in
het perspectief van .voorrang voor de natuur. zo luidt het advies. Dat
wil zeggen dat zij moeten opereren binnen strikte natuurgrenzen.
Voor de schelpdiervisserij betekent dit: sterke uitbreiding van de
gesloten gebieden en slechts kokkels oogsten als zeker is dat het
natuurlijk verloop van de vogels niet in gevaar komt. Binnen enkele
jaren kunnen nieuwe vangstmethoden worden ontwikkeld die recht doen
aan het principe .voorrang voor de natuur..
Ook gaswinning wordt beoordeeld in dat perspectief. Indien de winning
wordt gebonden aan strikte natuurgrenzen, ziet de AGW geen ecologische
bezwaren tegen winning.
Voor beide activiteiten geldt dat vooraf wordt vastgesteld binnen
welke natuurgrenzen geopereerd kan worden en dat voortdurend wordt
gecontroleerd, via een systeem van monitoring, of de grenzen niet
worden overschreden.
In september 2003 besloot de ministerraad tot het instellen van een
onafhankelijke adviesgroep met als taak te adviseren over
beleidsbeslissingen op het gebied van natuur, visserij en gaswinning
in de Waddenzee. Vanwege de belangen en de tegenstellingen op deze
terreinen, was behoefte aan een onafhankelijke verkenning van de
mogelijkheden voor een verantwoord en integraal Waddenzeebeleid. In de
Regeling instelling Adviesgroep Waddenzeebeleid wordt integraal beleid
omschreven als: .noodzakelijk...voor de duurzame bescherming en
ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied en behoud van het
unieke open landschap....
Om deze taak te kunnen vervullen heeft de AGW gesproken met tal van
personen en instellingen, zowel belanghebbenden als wetenschappers,
kennis genomen van de omvangrijke hoeveelheid inzichten die in
rapporten en documenten zijn vastgelegd, een veldbezoek aan het
Waddengebied gebracht, en een projectteam met een aantal experts
ingeschakeld om de benodigde kennis te verzamelen en te helpen
ordenen.
Naar een offensieve strategie
De Adviesgroep heeft geconstateerd dat beleid en beheer van het
waddengebied in een impasse zijn geraakt en dat de kwaliteit van de
natuur de afgelopen periode achteruit is gegaan.
De AGW kenmerkt de huidige strategie als defensief en een belemmering
voor ontwikkeling en verbetering van de natuur. Deze defensieve
strategie blokkeert ook de ontwikkeling van het waddengebied en de
groeikansen van het Noorden.
Om de impasse te doorbreken wordt een offensieve strategie bepleit die
uitgaat van .voorrang voor de natuur. met beperkt menselijk
medegebruik. Economische activiteiten worden beoordeeld op hun
mogelijke schade voor de natuur en alleen toegelaten binnen strikte
voorwaarden zodat aantasting van natuurwaarden wordt voorkomen.
De in de schelpdiervisserij en gaswinning actieve ondernemers weten
daardoor waar zij aan toe zijn en kunnen dus afwegen of zij binnen de
gestelde voorwaarden rendabel kunnen opereren. In principe kunnen ook
andere activiteiten, zoals toerisme of havenuitbreiding, in dit
perspectief worden beoordeeld.
Investeren in de Wadden
Een investeringsoffensief voor verbetering van de natuur bevat onder
meer: aankoop van extra natuurterreinen, ontwikkeling van kwelders,
ontpoldering, creëren van zoet-zoutovergangen, en - om de stijging van
de zeespiegel het hoofd te bieden - verhoging van de zandsuppletie.
Een beheersplan voor exoten als de Japanse oester zal eveneens
bijdragen aan de kwaliteit van de natuur. Daarnaast is een duurzame
ontwikkeling van bijvoorbeeld recreatie en toerisme van belang.
Het benutten van kennis en infrastructuur op het gebied van gas voor
een overgang naar een duurzame energievoorziening zal het Noorden des
lands nieuwe mogelijkheden bieden voor een toekomstgericht
energiebeleid.
De kennis van de natuur en van de economische ontwikkeling van de
Waddenzee en het waddengebied zou geïntegreerd en verder ontwikkeld
moeten worden in de vorm van een .Waddenacademie..
Schelpdiervisserij
De AGW constateert dat de kokkelvisserij zich in de huidige vorm niet
verdraagt met het principe .voorrang voor de natuur.. Van de
mosselvisserij is dat niet zeker.
Om te garanderen dat de veerkracht van de Waddenzee niet wordt
overschreden en dat natuurwaarden niet worden aangetast, krijgen in de
visie van de Adviesgroep, deze vormen van visserij natuurgrenzen
opgelegd die niet mogen worden overschreden. De natuurgrenzen hebben
betrekking op de beviste oppervlakte, bodemberoering en aantallen
vogels.
Het aantal gesloten gebieden zou in het visseizoen 2004 uitgebreid
moeten worden met het oog op bescherming van mosselbanken, zeegras en
foerageergebieden voor vogels. De effecten op de natuur van
schelpdiervisserij worden nauwgezet gevolgd. Bij overschrijding van de
opgelegde grenswaarden worden de activiteiten bijgestuurd.
Gecontroleerde teelt van kokkels kan - binnen een termijn van zeven
jaar - worden bereikt door innovatie. Als de sector niet in staat
blijkt om in de afgesproken tijd binnen de grenswaarden te opereren,
zal de kokkelvisserij moeten verdwijnen uit de Waddenzee.
Ook de mosselvisserij zal aan grenswaarden moeten voldoen.
Gaswinning
De Adviesgroep constateert dat er, mits gebonden aan grenswaarden,
geen ecologische bezwaren zijn tegen het winnen van gas onder de
Waddenzee. Zij adviseert daarom het winnen van gas vanaf de wal toe te
staan onder strikte voorwaarden. De bodemdaling in de diepe ondergrond
als gevolg van winning moet aan een maximum worden gebonden om
natuurschade te voorkomen. Het natuurlijke proces van opslibbing op
kwelders en platen maakt de beperkte bodemdaling goed, zo leert onder
andere de ervaring bij Ameland. Zowel de snelheid van de bodemdaling
als de opslibbing moeten niettemin voortdurend worden gemeten om te
bepalen of beide gelijke tred houden met elkaar. Indien de
vastgestelde grenswaarden toch zouden worden overschreden moet de
gaswinning worden vertraagd of gestaakt. Het winnen geschiedt dus met
de hand aan de gaskraan.
De Adviesgroep is van mening dat uitstel van gaswinning geen optie is.
De aanwezige infrastructuur, zoals pijpen en installaties voor
gasbehandeling, zal indien nieuwe mogelijkheden tot winning
uitblijven, over enkele jaren niet meer geschikt zijn. Velden die
thans niet worden gewonnen zullen waarschijnlijk nooit worden gewonnen
omdat ze later niet meer rendabel zijn te exploiteren..
De voorgestelde investeringen in de natuur en in de economie van het
Noorden (E 750 à 800 miljoen) kunnen worden bekostigd uit de
aardgasbaten. De schattingen van de opbrengst voor de schatkist lopen
van E 2,5 . 5 miljard voor bewezen voorraden tot E 7 - 9,5 miljard
voor bewezen - plus vermoedelijke voorraden.
Bestuur
De versnipperde wijze waarop het bestuur van het waddengebied is
georganiseerd, is in de ogen van de AGW een belangrijke oorzaak van de
impasse. Er wordt een brede benadering bepleit die niet alleen de
Waddenzee maar het hele Waddengebied omvat. Het strategische beleid
moet op nationaal niveau worden vastgesteld. Het dagelijks bestuur en
beheer is een regionale zaak.
De Adviesgroep heeft de heren Th.A J. Toonen en A.A.M.F. Staatsen
gevraagd om een uitgebreide beschouwing over een effectieve
bestuurlijke structuur voor het Waddengebied. Hun bijdrage is als
losse bijlage toegevoegd aan het rapport van de AGW.
Adviesgroep
In de Adviesgroep zijn nieuwe gezichtspunten, gebaseerd op kennis,
aangedragen om de problematiek rond de Waddenzee te bekijken. Zij
hoopt dan ook dat betrokken partijen bereid zijn de kansen af te wegen
die deze nieuwe gezichtspunten bieden. Indien wordt vastgehouden aan
eigen reeds lang ingenomen standpunten duurt de impasse voort en zal
geen verbetering optreden voor de Waddenzee en voor de ontwikkeling
van het Noorden.
Daarnaast is het van belang het advies in zijn samenhang te bezien.
Indien afzonderlijke elementen uit het brede perspectief worden
gelicht, zullen stagnatie en polarisatie voortduren en zelfs kunnen
verscherpen.
De Adviesgroep Waddenzeebeleid bestaat uit
de heer W. Meijer (voorzitter)
mevrouw mr. P.C. Lodders- Elfferich, en
de heer drs L.M.L.H.A. Hermans,
Het rapport Ruimte voor de Wadden kunt u downloaden vanaf de
internetpagina.s van de ministeries van VROM (www.vrom.nl), EZ
(www.minez.nl) en LNV (www.minlnv.nl) en op Interwad
(www.waddenzee.nl).
Noortje van Oostveen, woordvoerder AGW.
Tel. 020- 6244 972
Email: oostveen@won.nl
01 apr 04 09:15
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer