Universiteit Maastricht
Persbericht
1 april 2004
Doorbraak in onderzoek naar oorzaak ziekte van Alzheimer
UM-onderzoekers publiceren resultaten in gezaghebbend medisch vaktijdschrift American Journal of Pathology
Een opzienbarende studie, uitgevoerd door de onderzoekers Schmitz en Rutten van het onderzoeksinstituut Hersenen & Gedrag van de Universiteit Maastricht, in samenwerking met een aantal collega´s van buitenlandse onderzoekscentra, heeft geleid tot belangrijke nieuwe inzichten in het ontstaansmechanisme van de ziekte van Alzheimer. Deze ontdekkingen worden gepubliceerd in het april-nummer van het gezaghebbende medisch tijdschrift American Journal of Pathology. Om het belang van de studie te onderstrepen, heeft de hoofdredactie van dit tijdschrift een extra commentaar van een Amerikaanse top-onderzoeker op het gebied van Alzheimer-onderzoek toegevoegd, dat ingaat op het belang van de Maastrichtse studie.
Bij patiënten met de ziekte van Alzheimer treden in bepaalde gebieden van de hersenen twee typische verschijnselen op: abnormale eiwit-afzettingen (zogenaamde ß-amyloide plaques) en het afsterven van zenuwcellen. Of (en zo ja: welk) verband er bestaat tussen deze beide verschijnselen was echter tot nu toe niet duidelijk.
Allereerst hebben de onderzoekers aangetoond, dat de abnormale eiwit-afzettingen daadwerkelijk leiden tot de teloorgang van zenuwcellen in het hersengebied dat bij de ziekte van Alzheimer vooral wordt aangetast (de zogenaamde hippocampus). Bij dit onderzoek werd gebruik gemaakt van transgene muizen, die op grond van hun erfelijke aanleg abnormaal veel eiwit-afzettingen (ß-amyloide plaques) in hun hersenen hebben. Dit lijkt overigens erg veel op de processen die plaatsvinden bij mensen die aan de erfelijke vorm van de ziekte van Alzheimer lijden. Normaliter komen deze afzettingen niet of nauwelijks voor in de hersenen, maar naarmate de mens ouder wordt, kan de kans hierop aanzienlijk toenemen. Dit laatste is het geval bij de niet-erfelijke vorm van Alzheimer.
Daarnaast ontdekten de onderzoekers nóg iets opmerkelijks: tot op heden werd aangenomen dat de hoeveelheid ß-amyloïd plaques bepalend was voor de mate van zenuwcelverlies (m.a.w. hoe meer plaquevorming, des te ernstiger de hersenschade). Schmitz en Rutten vonden echter dat dit niet blijkt te kloppen. Hun bevindingen laten zien dat er naast de plaquevorming nog andere mechanismen verantwoordelijk zijn voor het verlies van hersencellen bij Alzheimer. De onderzoekers hebben namelijk aanwijzingen, dat alleen de aanwezigheid van het ß-amyloideiwit binnen de hersencellen (iets dat normaliter niet voorkomt) al tot problemen kan leiden.
Het onderzoek werd uitgevoerd in het kader van de internationale onderzoeksschool EURON (hoofd: Prof. dr. H. Steinbusch). Bij deze internationale samenwerking zijn de transgene muismodellen ontwikkeld met medewerking van het farmaceutische bedrijf Aventis Pharma.Verschillende participanten van de onderzoeksschool EURON hebben hun medewerking verleend aan het onderzoek. EURON is een internationaal samenwerkingverband tussen tien universiteiten in de Euregio, onder penvoerderschap van de UM. Het onderzoek van EURON richt zich op ontstaansmechanismen, diagnose en behandeling van psychische aandoeningen zoals depressie, Alzheimer, Parkinson, schizofrenie en autisme.
Noot voor de pers:
Titel van de publicatie: C. Schmitz, B.P.F. Rutten et al, Animal model; Hippocampal Neuron Loss Exceeds Amyloid Plaque Load in a Transgenic Mouse Model of Alzheimer's Disease, American Journal of Pathology, April 2004, Vol. 164, No.4, pp. 1495-1502.
Extra begeleidende publicatie: D.W. Dickson, Building a More Perfect Beast; APP transgenic Mice with Neuronal Loss, American Journal of Pathology, April 2004, Vol. 164, No.4, pp. 1143-1146.
Voor meer informatie over de inhoud van dit persbericht kunt u contact opnemen met drs. Bart Rutten of dr. Christoph Schmitz, 043-3881033/3884108, e-mail b.rutten@np.unimaas.nl, c.schmitz@np.unimaas.nl
De afdeling Communicatie van de UM is bereikbaar via 043 3882044. Voor urgente zaken buiten kantooruren: 06 4602 4992, mailto:pers@bu.unimaas.nl De persberichten van de Universiteit Maastricht staan op internet: http://www.pers.unimaas.nl/
Universiteit Maastricht