Koninklijke bibliotheek

Dossier Prinses Juliana (1909-2004)

Juliana, vorstin naast de rode loper / M.G. Schenk, Magdaleen van Herk, 1980

Juliana : mens en majesteit : vorstelijke biografie van een dienstbaar leven / Ans Herenius-Kamstra, cop. 1999

Juliana, moeder, majesteit / Evert Santegoeds, cop. 1994

Juliana 75 : nationaal fotoalbum : foto's, kiekjes en herinneringen / bijeengebracht door Mies Bouwman, 1984

Juliana : een Oranje van het volk / Frits Huis, cop. 1999

Oranje: Ons vorstenhuis door de eeuwen heen

Literatuur


* Titels Biografieën

* Titels Jubileumboeken Juliana

* Titels Jubileumboeken Juliana en Bernhard
* Redes en officiele stukken

* Diversen

* Afbeeldingen uit Het Geheugen van Nederland
* Links

zie ook...

Dossier Koninklijk huis

Op 20 maart 2004 overleed Prinses Juliana op 94-jarige leeftijd op Paleis Soestdijk. Prinses Juliana was 32 jaar lang - van 1948 tot 1980
- Koningin der Nederlanden.

Prinses Juliana werd op 30 april 1909 geboren als dochter van Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik. Al vroeg werd zij, als enige dochter en daarmee de toekomst van het Oranjehuis, doordrongen van haar positie als koningskind. In 1918 werd zij door haar moeder meegenomen naar het Malieveld, waar werd gevierd dat de revolutie in Nederland mislukt was. De negenjarige Juliana werd uitbundig toegejuicht.

De scholing van Prinses Juliana verliep in een hoog tempo. Op achttienjarige leeftijd was zij klaargestoomd om haar moeder op te volgen als dat nodig zou zijn. Dit bleek gelukkig nog niet het geval en Juliana ging in Leiden studeren. Hoewel zij haar uiterste best deed om een 'gewoon studente' te zijn, bleek al gauw dat dit onmogelijk zou zijn. Al na drie jaar werd zij door Wilhelmina weer naar huis gehaald en verkreeg zij een ere-doctoraat in de letteren en wijsbegeerte.

De volgende stap in haar opleiding tot koningin moest een passend huwelijk zijn. Omdat de toekomst van het Oranje-huis van dit huwelijk afhing, waren de belangen groot. Het duurde dan ook tot 1936 voordat er een verloving bekend kon worden gemaakt en wel met Zijne Doorluchtige Hoogheid Prins Bernhard zur Lippe-Biesterfeld. Deze man van de wereld maakte het voor Juliana voor het eerst in haar leven mogelijk om ten dele uit de slagschaduw van haar moeder, Koningin Wilhelmina, te treden. Het huwelijk werd voltrokken op 7 januari 1937. Uit het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard werden vier dochters geboren: Beatrix (1938), Irene (1939), Margriet (1943) en Christina (1947).

Toen het Duitse leger op 10 mei 1940 Nederland binnentrok, weken Prinses Juliana en Prins Bernhard met hun twee kinderen uit naar Engeland. Terwijl Prins Bernhard bij Koningin Wilhelmina in Londen achterbleef, reisde Juliana met haar dochters door naar Canada. Vanuit Canada bezocht zij verschillende Nederlandse koloniën onder andere Suriname en de Antillen. In april 1945 vestigde zij zich met Koningin Wilhelmina in Breda, in het bevrijde deel van Nederland. Daar werkte zij mee aan een hulpactie voor de bevolking van het noordelijke deel van Nederland, die zwaar onder de hongerwinter had geleden.

Haar moeder, die zeer teleurgesteld was over de gang van zaken na de oorlog, besloot in 1948 afstand te doen van de troon. Op 6 september vond in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de inhuldiging als Koningin der Nederlanden plaats. Een aantal belangrijke onderwerpen tekenden haar koningsschap. Zij tekende de soevereiniteitsverklaring van Indonesië in 1949 en in 1975 tekende zij voor de onafhankelijkheid van Suriname. In 1953 zette zij zich in voor de slachtoffers van de watersnoodramp in Zeeland en maakte faam als 'moeder des vaderlands'. Zij bleef verder ook betrokken bij sociale kwesties en liet zich eens ontvallen dat zij eigenlijk het liefst maatschappelijk werker was geworden. Koningin Juliana was nauw betrokken bij de formatie van de kabinetten Drees, Beel, De Quay, Marijnen, Cals, Zijlstra, De Jong, Biesheuvel, Den Uyl en Van Agt I. In haar optreden als staatshoofd was zij vaak eigenzinnig. Het bekendste voorbeeld hiervan is haar speech voor het Amerikaanse Congres, waarin zij pleitte voor wereldvrede en vreedzame coëxistentie. In deze speech is vaak de invloed van Greet Hofmans gezien, een gebedsgenezeres, die zowel de monarchie als het huwelijk van Juliana en Bernhard in gevaar bracht. Uiteindelijk liet Juliana haar gaan, nadat Bernhard het Duitse blad Der Spiegel had ingelicht over de situatie aan het hof. Ook daarna waren er echter nog de nodige schandalen, de schoonzoons van Juliana vielen niet altijd in goede aarde en daaroverheen kwam in de jaren zeventig nog de Lockheed-affaire, waarbij Bernhard werd beschuldigd van het aannemen van steekpenningen. In dit alles bleef Juliana echter onverminderd populair. Haar afkeer van hofetiquette en conventionaliteit maakten haar een ideale koningin in de roerige jaren zestig en zeventig.

Op haar 71ste verjaardag maakte zij bekend af te treden als koningin. Op 30 april 1980 werd zij opgevolgd door haar dochter, Koningin Beatrix. Daarna leidde zij een rustig leven, totdat zij in de laatste jaren steeds meer door lichamelijke ongemakken geplaagd werd. Haar laatste publieke optreden was in 1998 bij het huwelijk van Prins Maurits en Prinses Marilène, toen zij nog eenmaal de conventies schond door als protestant ter communie te gaan. Prinses Juliana overleed uiteindelijk aan de gevolgen van een longontsteking, gecombineerd met 'algehele verzwakking van het gestel'.

Dit dossier is bijgewerkt tot 23 maart 2004

Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland