Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Rouvoet over de verplichte verzekering van
zelfstandigen in het ziekenfonds (2030410110)
1
Bent u op de hoogte van de grote nadelen welke zelfstandig ondernemers ondervinden als
gevolg van de verplichting om zich in het ziekenfonds te verzekeren wanneer hun
gemiddelde inkomen over een periode van drie jaar onder de Ziekenfondswet-grens zakt?
Antwoord
De nadelen waar vragensteller op duidt zijn niet het gevolg van het feit dat een zelfstandige
wiens inkomen onder een bepaalde grens komt ziekenfondsverzekerd wordt. Problemen
kunnen ontstaan wanneer een zelfstandige niet langer ziekenfondsverzekerd is en wederom
is aangewezen op een particuliere verzekering. Op dat moment kunnen er moeilijkheden
ontstaan bij de acceptatie van deze zelfstandige of zijn gezinsleden voor een particuliere
verzekering (maatschappijpolis). Om dit probleem op te lossen werk ik momenteel aan een
nieuwe algemene basisverzekering voor curatieve zorg, waarin het onderscheid tussen
particuliere verzekering en ziekenfondsverzekering niet meer zal bestaan. Er zullen zich dan
ook geen problemen meer kunnen ontstaan zoals die zich thans voordoen bij de overstap
van de ene naar de andere verzekeringsvorm.
2
Kent u voorbeelden waarbij een ondernemer zijn kind (of partner) wegens een chronische
ziekte, welke manifest werd terwijl het verplicht in het ziekenfonds verzekerd was, bij
terugkeer naar de voormalige particuliere verzekeraar niet meer aanvullend kon verzekeren?
Acht u dit een aanvaardbaar gevolg van de wettelijke regeling?
Antwoord
Betreffende eventuele acceptatieproblemen die kunnen ontstaan wanneer een zelfstandige
na enige tijd ziekenfondsverzekerd te zijn geweest moet terugkeren naar de particuliere
markt, heb ik reeds in 2000 aandacht gevraagd van Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de
overkoepelende organisatie van ziekenfondsen en particuliere ziektekostenverzekeraars. ZN
heeft toegezegd bij haar leden te bevorderen dat zelfstandigen onder dezelfde voorwaarden
zullen kunnen terugkeren naar hun particuliere ziektekostenverzekering.
Uit een enquête van ZN, gehouden onder particuliere ziektekostenverzekeraars, is het
volgende gebleken. Het overgrote deel van de verzekeraars heeft geregeld dat zelfstandigen
die kortstondig ziekenfondsverzekerd zijn, zonder meer kunnen terugkeren op de oude
polisvoorwaarden. Enkele verzekeraars vragen een percentage aan "sluimerpremie"
variërend van 8% tot 25%. Door de overige verzekeraars wordt geen premie in rekening
gebracht. De periode waarvoor de terugkeergarantie geldt, varieert van 1 jaar tot onbeperkt.
Voor het grootste gedeelte van de markt geldt de terugkeergarantie voor de eigen
verzekerden.
De Hoge Raad heeft in diverse arresten uitgesproken dat de wetgever in redelijkheid tot de
in de Wet zelfstandigen ziekenfondsverzekering gemaakte keuzes heeft kunnen komen en
dat daarbij niet is gehandeld in strijd met het gelijkheidsbeginsel, het zorgvuldigheids-
beginsel, het evenredigheidsbeginsel of enig ander algemeen rechtsbeginsel (HR, 21 februari
2003, nr. 36.558 en HR, 7 maart 2003, nr. 36.642).
3
Kunt u een inschatting geven van het aantal zelfstandigen dat door vergelijkbare oorzaken
een groot financieel nadeel ondervindt?
Antwoord
Nee. Het aantal zelfstandigen dat hiermee in aanraking komt is onbekend.
4
Geeft een en ander u aanleiding om te overwegen de verplichting voor zelfstandigen
ingevolge de Wet Zelfstandigen in de Ziekenfondswet om zich in het Ziekenfonds te
verzekeren te vervangen door een vrije keuze? Zo ja, op welke termijn wilt u hiertoe initiatief
nemen? Zo neen, waarom niet?
Antwoord
Het verplichte karakter van de ziekenfondsverzekering voor zelfstandigen is indertijd ook met
de maatschappelijke organisaties, de Land- en Tuinbouworganisatie LTO Nederland en MKB
Nederland, besproken. Uit dat overleg is niet gebleken dat het van rechtswege onderbrengen
van zelfstandigen onder de ziekenfondsverzekering voldoende maatschappelijk draagvlak
miste. Het parlement heeft er na uitgebreide discussie voor gekozen de ziekenfonds-
verzekering voor zelfstandigen, evenals dat voor andere ziekenfondsverzekerden geldt, een
verplichte verzekering te laten zijn. Ik zie geen reden om hierop terug te komen. Overigens
merk ik op dat ik het mede in het licht van de op handen zijnde basisverzekering voor
curatieve zorg thans niet opportuun acht nog grote wijzigingen aan te brengen in de
verzekeringsgrondslag van de Ziekenfondswet.
5
Wat is er terecht gekomen van het voornemen van uw ambtsvoorganger om een sterk
afwijkend inkomen in de periode van drie jaar (uitschieter) buiten beschouwing te laten,
zoals werd bekend gemaakt op 1 december 2000 in een gezamenlijk persbericht van uw
ministerie, het ministerie van Financiën, MKB Nederland en LTO Nederland?
Antwoord
Dit is geregeld door een wijziging van artikel 2 van de Regeling tijdvak en inkomen
ziekenfondsverzekering zelfstandigen. De wijziging is per 31 augustus 2002 in werking
getreden en met toelichting geplaatst in de Staatscourant van 29 augustus 2000, nr. 166,
pagina 10, en is sedertdien in de Regeling opgenomen.
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport