Wilde kat duikt op in Brabant
Afgelopen week werd in het Brabantse Heeze een kat gevangen door een medewerkster van het Brabants Landschap. Het dier vertoont bijzonder veel overeenkomst met de Europese wilde kat Felis sylvestris sylvestris en men vermoedt dan ook dat het om deze soort gaat. Na een kortstondig onderzoek, waarbij wat haren zijn afgeknipt zijn voor DNA-analyse, is de kat weer vrijgelaten.
In afwachting van onderzoek is de wilde kat tijdelijk in een kooi gezet. Foto: Mari Bijl, Brabants Landschap.
DNA-onderzoek moet uitsluitsel geven
Italiaanse deskundigen zullen het DNA-profiel van de kat vergelijken met het DNA-profiel van huiskatten en van wilde katten. Als het DNA overeenkomt met het DNA van de wilde kat, weet men zeker dat de gevangen kat Felis sylvestris sylvestris is en niet Felis sylvestris catus, de huiskat.
Het onderzoek is noodzakelijk omdat in onze natuurgebieden veel verwilderde huiskatten leven, die uiterlijk sterk op de wilde kat kunnen lijken. Verwilderde huiskatten gedragen zich ook als wilde katten: het zijn actieve jagers die grote slachtingen onder broedende vogels kunnen aanrichten. Om die reden worden ze door de mens bejaagd.
Als de kat uit Heeze inderdaad een wilde kat is en geen verwilderde huiskat, dan is het voor het eerst sinds lange tijd dat in ons land weer een wilde kat opduikt. Het is ook zeker een aanwinst voor onze fauna.
Kater
De gevangen kat is een jonge kater van ongeveer een jaar oud. Annemarie van Diepenbeek - kenner van zoogdieren en mede-auteur van het boek "Zoogdieren van West-Europa" en van de "Veldgids diersporen" - vertelde in het jeugdjournaal dat zij er rekening mee houdt dat de ouders van de kat zich in de buurt van Heeze ophouden. Zij gaat er vanuit dat de kat in de buurt is geboren en niet van ver weg naar Heeze is komen wandelen.
Leefgebied
De wilde kat leeft in gevarieerde, droge bossen, in heidevelden en langs de randen van agrarische gebieden. Als schuilplaats gebruikt hij boomholtes, rotsspleten, verlaten konijnenholen, dassenburchten, hooibergen, holtes in houtstapels etc.
Oudere dieren zijn honkvast, binnen hun grote territorium van 30 tot 100 hectare. Jonge dieren kunnen over grote afstanden zwerven. Het is dus niet onwaarschijnlijk - in tegenstellig tot wat Annemarie van Diepenbeek beweert - dat de kat vanuit de Eifel of de Ardennen, 150 km verderop, naar Heeze is komen lopen. Dit is goed mogelijk, temeer daar het dier vermagerd was, hetgeen op uitputting duidt.
Bouw
De wilde kat is een forse kat met een zwaardere lichaamsbouw dan de huiskat. Het forse uiterlijk is voor een belangrijk deel terug te voeren op de lange haren van de vacht. Het dier lijkt daardoor groter dan hij in werkelijkheid is.
De staart is relatief kort en bedraagt maximaal de helft van de lichaamslengte. Het uiteinde is stomp, heel anders dan de puntige staart van de huiskat.
Rug en flanken zijn getijgerd met 7 tot 211 strepen ("tabby" of "cypers" noemt men dit bij huiskatten). De staart is voorzien van 3 tot 5 donkere ringen. Ook de poten zijn forser dan die van de huiskat, waarbij vooral het forse en brede grote voetkussentje van de achterpoten opvalt.
Voedsel
Wilde katten voeden zich met muizen, spitsmuizen, konijnen en vogels, maar soms eten ze ook hagedissen en kikkers. Ook insecten worden niet versmaad. In feite eten ze min of meer hetzelfde voedsel als verwilderde huiskatten.
Vroeger ook in Nederland
Vroeger kwam de wilde kat ook in ons land voor. Maar door ontbossing en vervolging is de soort al lang uit ons faunabestand verdwenen. Voor het laatst zou hij in het midden van de vorige eeuw in Zuid-Limburg zijn gesignaleerd. Hoewel dit niet onmogelijk is, bestaat hierover geen zekerheid. Ook in de rest van Europa zijn wilde katten in de afgelopen eeuwen sterk vervolgd en zienderogen achteruitgegaan, behalve in Schotland waar een van de laatste grote gezonde populaties leeft.
Toename in Europa
De laatste jaren wint de wilde kat in Europa weer meer terrein. Veel landen hebben hem tot beschermde soort verklaard. Dankzij beschermingsmaatregelen en herbebossing neemt het aantal wilde katten weer toe. In de Eifel schat men de populatie thans op 1000 exemplaren.
Omdat de dieren een vrij groot territorium nodig hebben, zullen jonge dieren bij het groter worden van de populatie gedwongen zijn andere woongebieden te zoeken, waarbij ook ons land weer bevolkt kan worden. Dit is een verheugende ontwikkeling, alleen zullen de dieren het in het begin niet makkelijk hebben. Jagers zullen de katten aanzien voor verwilderde huiskatten en de dieren op de korrel nemen.
Wilde kat en huiskat
Wilde katten zijn niet te temmen en dus niet als huisdier te houden. Ze kunnen wel kruisen met huiskatten (Felis sylvestris catus). Men vermoedt dat het tabby-gen ("cypers"-gen) van onze huiskat afkomstig is van de Europsese wilde kat.
De Europese wilde kat is echter niet de voorouder van onze huiskat. Huiskatten stammen niet af van Felis sylvestris sylvestris, maar van een andere wilde kat: Felis sylvestris lybica. Met zijn gelijkmatige bruine kleur is de Abbesyn de huiskat die nog het meest op deze wilde voorouder lijkt.
Meer informatie
Verwilderde huiskatten
Dedomesticatie: van tam naar wild