Federale regering Belgie
Asielzoekers
(2004-03-21)
Persbericht van de Ministerraad
Op voorstel van Mevrouw Marie Arena, Minister van Sociale Integratie,
hechtte de Ministerraad zijn goedkeuring aan de oriëntaties bedoeld om
de kwaliteit en de samenhang van de opvang van de asielzoekers te
verbeteren.
DE MAATREGEL IN HET KORT
- De opvang van de asielzoeker verpersoonlijken.
- Een menswaardige opvang verzekeren.
- Het nut van het verblijf opvoeren.
- Een maximale verblijfsduur opleggen in de collectieve
opvangstructuren.
- Het terugkeerbeleid aanzwengelen.
- Een bijzondere aandacht besteden aan de meest kwetsbare groepen.
- Een voorontwerp van wet indienen betreffende de opvang.
DE CONTEXT
Een opvangbeleid van de nieuwkomers ontwikkelen dat stoelt op de
verantwoordelijkheid en de zelfredzaamheid van elke persoon vormt
volgens het regeerakkoord de eerste stap naar hun integratie in de
samenleving.
Het Regeerakkoord stelt zich algemeen ten doel, de opvang van de
asielzoekers te verbeteren. Het signaleert ook de omzetting door de
Regering tegen februari 2005 van een Europese richtlijn (2003/9/CE)
tot vaststelling van de minimumnormen voor de opvang van de
asielzoekers.
Tijdens de vorige legislatuur vormde de beslissing om ongeveer 18.000
opvangplaatsen ter beschikking te stellen en de financiële
tegemoetkomingen in materiële hulp om te zetten tijdens de eerste fase
van het verblijf van de asielzoekers een beduidende ommekeer voor de
rationalisatie van de asielsector. Hetzelfde geldt voor de oprichting
van het Federaal Agentschap voor de opvang van de asielzoekers,
Fedasil, een echte administratie ter ondersteuning van het
asielbeleid, bedoeld om de uiteenlopende modaliteiten ervan in goede
banen te leiden.
De totale opvangcapaciteit die thans wordt aangeboden door de diverse
partners die belast zijn met de opvang, heeft nagenoeg zijn
verzadigingpunt bereikt. Deze toestand noopt tot het nemen van een
reeks van interne beheersmaatregelen inzake de opvang (de termijnen
waarbinnen het OCMW de ontvankelijke asielzoekers dient op te vangen
of bijvoorbeeld de vermindering van de verblijfsduur in het
spoedcentrum bij een vrijwillige terugkeer) maar vooral externe
maatregelen (termijn van de procedure en van beroep, uitwijzingen,
toegang tot de arbeidsmarkt, ...).
DE HUIDIGE SITUATIE VAN DE OPVANG VAN DE ASIELZOEKERS
Opvangcapaciteit
15.219 plaatsen
Theoretische bezetting
86 %
Bezetting na aftrek van de plaatsen die niet kunnen worden toegekend
94 %
Dagelijkse gemiddelde aankomst van asielzoekers
72
Ondanks de reeds geboekte vooruitgang moeten er nog bijkomende
inspanningen worden geleverd. Dat is de doelstelling van de
oriënteringsnota van de Minister van Maatschappelijke Integratie,
bekrachtigd door de Ministerraad, in haar opvangbeleid.
De algemene doelstelling van het opvangbeleid maakt het voorwerp uit
van een consensus : iedere asielzoeker in procedure dient een
levensniveau te hebben in overeenstemming met de menselijke
waardigheid. Deze wettelijke verplichting wordt gekoppeld aan de
toekenning van materiële of financiële hulp.
De inhoud van de opvang, de modaliteiten van begeleiding, de omvang en
de beperkingen van de opvang evenals de organisatie van de vrijwillige
terugkeer vereisen een duidelijk politiek kader.
Vanaf het ogenblik dat de asielaanvraag ontvankelijk wordt verklaard,
komt de asielzoeker terecht in een wettelijk stelsel van welzijnswerk
(Organieke wet van de OCMW's). Gedurende de periode van
ontvankelijkheid, wanneer een beslissing over de aanvraag te lang op
zich laat wachten, kunnen we oordelen dat de toekomst van dit individu
te lang in het ongewisse blijft hangen en dat de materiële hulp in een
gemeenschapscentrum niet meer van toepassing is. In het kader van de
materiële hulp is het bijgevolg nuttig een meer geïndividualiseerde
opvangstructuur op touw te zetten.
Een opvangplaats mag geen wachtzaal zijn om de asielzoekers te
plaatsen. Dit mag niet worden verlaagd tot een eenvoudig instrument in
het beheer van de " migratiestromen ".
Integendeel, het opvangcentrum moet vooreerst een woongelegenheid
zijn, die aan de inwoners de opportuniteit biedt een project te
ontwikkelen ; het centrum moet mensen begeleiden die een complexe,
onzekere en vaak pijnlijke situatie doormaken ingevolge de opgelopen
trauma's. Het moet de bij procedure uitgewezen asielzoekers de
mogelijkheid bieden hun migratieproject te herzien en hun terugkeer te
organiseren.
De Minister van Maatschappelijke Integratie wenst de begeleiding van
de asielzoekers te intensifiëren en te diversifiëren gedurende heel
hun verblijf, teneinde hun terugkeer voor te bereiden indien zij
werden uitgewezen of zoniet hun integratie in de Belgische
maatschappij voor te bereiden in geval van erkenning van het statuut
van vluchteling.
DE VOORSTELLEN
De voornaamste actiepunten voor de bevordering van de kwaliteit en de
coherentie van de opvang van de asielzoekers zijn de volgende.
- Elke asielzoeker die in België aankomt, brengt 3 tot 5 dagen door in
een informatie- en oriëntatiecentrum om een geschikte opvangplaats te
bepalen.
- Er is geen sprake meer van een onbeperkte verblijfsduur in een
opvangplaats : de Minister van Maatschappelijke Integratie zal een
maximale verblijfsduur bepalen voor de collectieve opvangstructuur.
- De opvang wordt verpersoonlijkt. Elke asielzoeker wordt uitgenodigd
een persoonlijk project te definiëren. De doelstelling hierbij bestaat
erin dat het verblijf van de asielzoeker op Belgisch grondgebied niet
nutteloos mag zijn, ongeacht het resultaat van zijn aanvraag :
opleidingen, voorgesteld in partnership met de vormingsactoren, zullen
nuttig blijken in geval van terugkeer naar het land van oorsprong of,
indien de vluchteling wordt erkend als dusdanig, zich te integreren in
België.
- Het beleid voor hulp bij de terugkeer zal worden aangezwengeld. Het
betreft hier een alternatief voor de gedwongen terugkeer. De hulp bij
de vrijwillige terugkeer dient te worden opgevat als een individuele
hulp bij de herdefiniëring van het migratieproject. Deze is gebonden
aan de opvang, als een van de instrumenten ter ondersteuning van het
persoonlijk project van de asielzoeker. Vandaar het belang van de
ontwikkeling van kennis en nuttige vormingen in geval van terugkeer
naar het land van oorsprong. Op eenzelfde wijze dienen de programma's
voor terugkeer gediversifieerd te worden in functie van de landen van
terugkeer en het betrokken publiek.
- Bijzonder aandacht zal worden besteed aan de meest kwetsbare groepen
: zwangere vrouwen of slachtoffers van verminking van geslachtsdelen,
kinderen, zieken, slachtoffers van mensenhandel, ...
- Een voorontwerp van wet over de opvang zal ingediend worden om de
Europese richtlijn (2003/9/CE) om te zetten in de minimale
opvangnormen. Deze toekomstige wet zal de bepalingen bekrachtigen
inzake verbetering van de opvangkwaliteit onder impuls van de Minister
van Maatschappelijke Integratie.
Secretariaat van de Minister van Ambtenarenzaken, Maatschappelijke
Integratie en Grootstedenbeleid
Wetstraat 51
1040 Brussel
de heer Mattias Derdeyn (N)
Tel.: 02/790.57.21
Fax: 02/790.56.99
mattias.derdeyn@p-o.be
Mevrouw Cécile Druart (F)
Tel.: 02/790.57.15
Fax: 02/790.58.99
cecile.druart@p-o.be
De Algemene Directie Externe Communicatie Kanselarij van de Eerste
Minister kan u bereiken op het volgende adres: cmr@premier.fed.be