De voorzitter van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's Gravenhage
Datum Uw brief Ons kenmerk
(Kenmerk)
15 maart DGB 2004-00266 M
2004
Onderwerp
kennisgroepen
Conform de toezegging van minister Zalm tijdens
de behandeling van de najaars-nota op 17
december stuur ik u, bijgevoegd, de resultaten
van twee onderzoeken in verband met de
kennisgroepen op het gebied van de
rechtstoepassing. In mijn brief van 3 september
2003 heb ik u deze onderzoeken gemeld.
Het eerste onderzoek heeft betrekking op het
functioneren van de kennisgroepen en is in
september afgerond. De beslispunten in het
onderzoeksrapport zijn door het management van
de Belastingdienst overgenomen, na ampele
bespreking van de neventaken en (het beleggen
van) het beantwoorden van helpdeskvragen (zie
ook hieronder het aantal beantwoorde
helpdeskvragen in 2003).
Het tweede onderzoek was gericht op het
actualiseren van het besluit van 15 juni 2001
over rechtsvragen en het fiscale
uitvoeringsbeleid. Dit onderzoek heeft begin
december geleid tot een conceptbeleidsbesluit
dat aan vertegenwoordigers van
belastingadviseurs en bedrijfsleven voor
commentaar is voorgelegd. Met in achtneming van
de reacties heb ik jongstleden 25 februari het
nieuwe besluit definitief vastgesteld.
Ik geef u ook de actuele stand van zaken met
betrekking tot de implementatie van de
maatregelen en voornemens uit mijn brief van 3
september.
Allereerst informeer ik u over de aantallen door
kennisgroepen beantwoorde vragen en
gepubliceerde beleidsbesluiten in het afgelopen
jaar, waarna ik de maatregelen en voornemens
langsloop die per 1 januari 2004 effectief zijn.
Resultaten 2003
1 Helpdeskvragen
2366 helpdeskvragen zijn beantwoord, waarvan 65%
(1526) binnen een week. De gemiddelde
doorlooptijd was 27 dagen.
2 Rechtsvragen
730 rechtsvragen zijn beantwoord, waarvan 60%
(441) binnen een maand en nog 21% (151) binnen 3
maanden. De gemiddelde doorlooptijd was 63
dagen.
3 Beleidsbesluiten
239 beleidsbesluiten zijn gepubliceerd.
4 Toelichting op het verschil tussen 730
(rechtsvragen) en 239 (beleidsbesluiten)
De registratiesystemen, zoals deze tot 1 januari
2004 bestonden, waren niet gericht op een
relatie tussen rechtsvragen enerzijds en
beleidsbesluiten anderzijds. In de 239
beleidsbesluiten zitten ook besluiten die een
andere aanleiding hebben dan een aan een
kennisgroep voorgelegde rechtsvraag. Anderzijds
is naar aanleiding van rechtsvragen veelvuldig,
overigens in het belang van belastingplichtigen,
de weg gekozen van een zogenoemd
verzamelbeleidsbesluit. Daarin worden meerdere
beleidsregels naar aanleiding van gestelde
rechtsvragen tegelijk gepubliceerd. Op het
beleidsterrein van de Douane worden de door of
namens mij vastgestelde beleidsregels
gepubliceerd in het handboek Douane. Dus niet in
aparte beleidsbesluiten. Dit geldt ook op het
invorderingsterrein; publicatie vindt plaats in
de Leidraad Invordering.
Tot slot is het verschil mede te verklaren uit
het feit dat individuele adviezen van
kennisgroepen niet altijd tot beleid leiden. In
196 gevallen waren er op het Ministerie van
Financiën beleidsmatige bezwaren om het
individuele standpunt tot generiek beleid te
verheffen.
In de registratiesystemen zijn, mede met het oog
op de navolgende wijzigingen, per 1 januari
verbeteringen aangebracht.
Wijzigingen per 1-1-2004
1. Aanscherping van de procedure voor het
voorleggen van rechtsvragen door inspecteurs aan
kennisgroepen.
Op voorstel van de leiding van de
Belastingdienst is dit door het management van
alle regio's besproken met de (nieuwe)
voorzitters van de kennisgroepen. In de regio's
zijn medewerkers met de juiste competenties
benoemd om de procedureafspraken te bewaken
(zeeffunctie).
2. Het terugdringen van helpdeskvragen van
inspecteurs aan kennisgroepen.
Het standpunt dat helpdeskvragen in de regio's
zelf moeten worden beantwoord, zoals verwoord in
mijn brief van 3 september, is ook bij nader
inzien ongewijzigd gebleven; er zijn geen
concrete uitzonderingen geformuleerd. De regio's
hebben hun interne vaktechnische netwerken voor
1 januari nagenoeg geheel op orde gebracht. Er
is nu sprake van een zorgvuldige, niet-rigide,
overgangsfase.
3. en 4. Het benoemen van de
verantwoordelijkheid voor (de doorlooptijd bij)
de beantwoording van rechtsvragen.
Uitvoerig is gecommuniceerd dat de inspecteur
verantwoordelijk is.
5. Het niet in behandeling nemen van
rechtsvragen die kunnen worden gekenschetst als
fiscale grensverkenning.
Het beleid ter zake heb ik vastgelegd in het
bijgevoegde nieuwe besluit.
6. Het rouleren van inspecteurs over het
werkpakket (grotere) belastingplichtigen.
Deze maatregel wordt in de komende twee jaar
gerealiseerd. Maatwerk is vereist vanuit het
belang van deze belastingplichtigen. Zij hebben
behoefte aan een bepaalde mate van continuïteit
in de relatie met de 'eigen' inspecteur.
7. Het benoemen van de kerntaken van
kennisgroepen en het beperken van de neventaken.
De kerntaken zijn vastgelegd in het bijgevoegde
onderzoeksrapport van de werkgroep herinrichting
kennisgroepen rechtstoepassing van 9 september
2003.
Met betrekking tot de neventaken zijn nader drie
bijzonderheden vastgesteld:
* De kennisgroepen Douane hebben een hybride
karakter; naast de kerntaken hebben ze ook een
coördinerende taak in de uitvoering;
* De constructiebestrijdingsgroepen worden
gerangschikt onder de kennisgroepen op het
gebied van de rechtstoepassing, maar hebben
vooral een coördinerende taak in de uitvoering;
* Een limitatief aantal kennisgroepen heeft de
bevoegdheid externe producten te beoordelen
(pensioenen, verzekeringsproducten, CAO-adoptie,
Onroerende zaken en IB niet-winst algemeen).
8. Het wijzigen van de positionering en de
aansturing van de kennisgroepen.
Voor elke kennisgroep is binnen de
managementteams van de regio's een 'huisbaas'
benoemd. Tijdens een themadag voor deze
huisbazen is uitvoerig stilgestaan bij hun rol
met betrekking tot de kennisgroepen.
9. Het samenvoegen van kennisgroepen
Het aantal kennisgroepen op het gebied van de
rechtstoepassing is uiteindelijk teruggebracht
tot 37. Inmiddels zijn, na zorgvuldige
procedures, nieuwe voorzitters benoemd. Tijdens
een themadag voor de nieuwe voorzitters is
uitvoerig ingegaan op de veranderingen per 1
januari 2004.
10. Het vaststellen van het uitgangspunt dat het
uitvoeringsbeleid gelijktijdig extern en intern
kenbaar wordt gemaakt.
Dit is vastgelegd in het bijgevoegde nieuwe
beleidsbesluit. Het vaststellen van het
uitvoeringsbeleid gebeurt uitsluitend door of
namens mij.
11. Het bekorten van het traject tussen
individueel advies en beleidsbesluit.
Ook dit is vastgelegd in het nieuwe
beleidsbesluit. Werkafspraken zijn gemaakt
tussen de betrokken schakels in de keten en de
systemen zijn aangepast om aantallen en
doorlooptijden nauwkeurig te kunnen registreren.
Uit de registratie moet zichtbaar blijken hoe de
onderscheiden schakels op de verschillende
beleidsterreinen functioneren. De rechtlijnige
consequentie van deze maatregel is overigens dat
verzamelbeleidsbesluiten in eerste instantie
niet meer mogelijk zijn. Ik zal nauwlettend
volgen of het snel publiceren van vermoedelijk
partiële beleidsregels per saldo in het belang
van belastingplichtigen is.
Ik kan u ook nog melden dat ik in oktober met
vertegenwoordigers van de
belastingadviespraktijk heb overlegd met als
doel zo vroeg mogelijk breder spelende
rechtsvragen te onderkennen. De afspraak is
gemaakt dit overleg halfjaarlijks te herhalen.
Ik ben van mening dat mijn voornemens
voortvarend zijn opgepakt en dat de keten 'van
rechtsvraag tot beleidsbesluit' door de
maatregelen per 1 januari jl. in de breedte
beter zal functioneren. Ik schrijf met opzet "in
de breedte", omdat de keten in veel gevallen nu
al goed functioneert. Dat geldt dus ook voor de
daarbij betrokken kennisgroepen.
Beleidsmatig zal het functioneren van de keten,
mede aan de hand van de meer gerichte en
inzichtelijke bestuurlijke informatie,
nauwlettend worden gevolgd. In dat kader is ook
afgesproken dat de interne accountantsdienst van
de Belastingdienst het functioneren van de keten
na een jaar zal evalueren.
De staatssecretaris van Financiën,
mr. drs. J.G. Wijn
Bijlage 1a
Bijlage 1b
Bijlage 2
Ministerie van Financiën