Echtscheiding en het recht van het kind

Eigen kind ontvoeringen ook verboden volgens de Islam

DEN HAAG, 20040314 -- "En Wij hebben de mens vriendelijkheid jegens zijn ouders geboden. Zijn moeder draagt hem met ongemak en baart hem met smart. En zijn dragen en spenen nemen dertig maanden in beslag totdat, wanneer hij zijn volle kracht bereikt heeft en veertig jaren wordt, hij zegt: "Mijn Heer, stel mij in staat, dat ik dankbaar moge zijn voor de gunsten die Gij mij en mijn ouders hebt bewezen en dat ik het goede moge doen, dat U behaagt." (Koran 46.15)


Het mogen opvoeden van kinderen is een gunst van God aan moeders en aan vaders. De profeet (vrede zij met hem (vzmh) ) heeft gezegd dat het paradijs onder de voeten ligt van de moeders. En dat degene die het meeste recht heeft op onze vriendelijkheid en zorg de moeder is. Daarna komt weer de moeder en weer de moeder en dan pas de vader. Vriendelijkheid en genegenheid betonen aan je ouders is ontzettend belangrijk in het leven van een moslim.

Hoewel echtscheiding door God is toegestaan is blijft het een zaak die door God verafschuwd wordt. Het kan soms -ook in het belang van de kinderen - noodzakelijk zijn om te scheiden. Helaas is het zo dat wanneer men scheidt, dit vaak met ruzies gebeurt en partners vol met rancunes jegens elkander achterblijven.

Deze haatgevoelens en rancunes vertalen zich te vaak in een strijd om de kinderen. Vaders of moeders ontzeggen elkaar in deze het recht om een goede relatie met het eigen kind op te bouwen. De rechten van het kind worden door deze ouders (die tegelijkertijd ook bezig zijn met een rouwverwerking over de eigen verbroken relatie) met de voeten getreden.

"Moeders (gescheiden vrouwen) zullen hun kinderen twee volle jaren zogen, dit is voor hen, die de zoogtijd wensen te voltooien. En op de vader rust de zorg voor voedsel en kleding voor haar volgens gebruik. Geen ziel wordt belast boven haar vermogen. De moeder zal geen leed worden aangedaan wegens haar kind, noch zal de vader leed worden aangedaan wegens zijn kind"
(Koran 2.233)


Bij een echtscheiding heeft de vrouw recht op voedsel, kleding en huisvesting betaald door de ex-man zolang zij voor de kinderen blijft zorgen na de echtscheiding en zolang zij niet hertrouwt.

Een vrouw zei:"Profeet van God, mijn baarmoeder is als een vaartuig geweest voor mijn zoon, mijn borsten waren zijn waterkruik en mijn schoot heeft hem bescherming geboden; en nu ben ik gescheiden en zijn vader wilt hem van mij wegnemen. De profeet vzmh zei: "Je hebt meer recht op hem zolang je niet hertrouwt". (overgeleverd door Ahmed, 2/182 in de hadith verzameling Abu Dawood, 2276; al-Haakim, 2/225).

Rond de leeftijd van 7 jaar of de puberteit afhankelijk van de ontwikkeling van het kind zelf krijgt het kind de keuze om te beslissen bij welke ouder het kind wilt blijven. Een Islamitische rechter zal de beslissing van het kind zwaar laten meewegen mits het kind ook werkelijk vrij is geweest in deze beslissing. Helaas is het zo dat onverstandige ouders hun rouwverwerking en frustraties over de ex-partner overbrengen op het kind en het kind (onbewust) moreel chanteren en voor dilemma stellen: "Je kiest voor mij of je bent tegen mij."

Ibin Abi Shayba was gescheiden en zijn zoon Asim was bij zijn ex-vrouw op schoot. Hij wilde haar van haar schoot wegnemen en zij trok de jongen terug waarna hij de jongen weer terugtrok en zij weer de jongen afpakte totdat Asim begon te huilen. Zij gingen toen naar Abu Bakr ra (de boezemvriend van de profeet en 1e kalief) en hij zei: "Haar zorg, haar schoot en haar geur, zijn beter voor Asim dan dat van jou wacht totdat hij opgroeit zodat hij zelf kan kiezen.

Een Islamitische rechter zal echter ook rekening willen houden met de rechten van de vader. De moeder heeft de eerste helft van het leven van het minderjarige kind mogen genieten van het voogdijschap over het kind. De vader heeft gedurende deze tijd financieel zorg gedragen voor huisvesting, voedsel en kleding en is het daarom ook niet rechtvaardig dat een vader in de tweede helft van het leven van het minderjarige kind ook de kans krijgt om zelf ook fysiek zorg te gaan dragen voor het kind?

Wanneer een vader bereid is om financieel verder zorg te dragen voor de kinderen, ook na de puberteit, en de moeder wilt verder voor de kinderen zorgen en de kinderen willen dat ook, dan is het een keuze waarin zij volledig vrij in zijn en is een uitspraak van een (Islamitische) rechter in deze niet nodig.

Mochten zij als verstandige volwassenen niet in staat zijn om een evenwichtige beslissing te nemen waar het belang van het kind voorop staat, dan kan aan een (Islamitische) rechter gevraagd worden om hier een individueel oordeel over te vellen. Waarin ook de rechten van de vader even zwaar zullen worden meegewogen naast dat van de moeder en het kind zelf.

"En wanneer gij van uw vrouwen scheidt behoudt haar dan op een behoorlijke manier, of zendt haar op een betamelijke manier weg, maar behoudt haar niet tot haar nadeel, waardoor gij de perken te buiten gaat. Wie zulks doet, doet gewis zijn eigen ziel onrecht. En drijft niet de spot met Gods geboden"
(Koran 2.231)


Sommige mannen drijven de spot met Gods geboden door bij een mogelijk naderende echtscheiding hun vrouwen in gewetensnood te brengen doordat zij dreigen de kinderen te ontvoeren en zij zodoende nooit meer de kinderen zullen mogen zien. Dit is een misselijke makende vorm van geestelijke onderdrukking van vrouwen en misbruik van bovengenoemde rechten van vaders en van het kind zelf.

Wanneer men trouwt met een andersgelovige dan is het zeer verstandig om van meet af aan onderling vast te leggen met welke religie men de eventuele kinderen gaat opvoeden en wat er gebeurt met het voogdijschap over de kinderen bij een onverhoopte scheiding of overlijden.

Laat men dit na en een andersgelovige rechter wijst de kinderen toe aan de andersgelovige ex-partner (wat bijna altijd gebeurt) dan is het verboden, ook volgens de Islamitische wet, om de kinderen te ontvoeren en/of mee te nemen naar een ander land.

Hoewel het begrijpelijk is dat een vader/moeder graag wenst dat de kinderen bij hem/haar verblijven en als moslim worden opgevoed handelt hij/zij tegen de Islam in bij het ontvoeren van het eigen kind. Een moslim is verplicht om zijn afspraken na te komen en de rechten van de andersgelovige moeder/vader en het kind te respecteren en daarom dient men de consequenties te dragen die voortvloeien uit de verdragen en de wetten die gelden in het land waarin het huwelijk is afgesloten.

Een advies dan ook aan gemengde paren om hier goede afspraken over te maken op papier waarin partners beloven om bij een onverhoopte echtscheiding de zorg voor de kinderen altijd te zullen delen en elkaar nooit mogen hinderen om een goede vertrouwensband met de kinderen op te bouwen. In deze onderlinge overeenkomst waarvan men de handtekeningen bij een notaris kan laten legaliseren dient ook te staan volgens welk geloof de kinderen opgevoed zullen gaan worden.

Een goed voorbeeld van afspraken maken die gemaakt zijn over de religieuze opvoeding van hun kind zijn onze kroonprins Willem Alexander en Maxima die hebben besloten om prinses Amalia volgens één geloofstraditie op te voeden.

"O, gij die gelooft, komt uw verdragen na."
(Koran 5.1)


bron: Abdullah Haselhoef's nieuwslicht@zeelandnet.nl nr. 18 jaargang 3 13-03-2004