COM STOPAFBRAAK PSYCHOTHERAPIE
Aankondiging persconferentie inzake bezuiniging psychotherapie
Aankondiging Persconferentie inzake bezuiniging op de psychotherapie
a.s. donderdag 10.30-12.00 uur in Nieuwspoort
Comité STop de Afbraak van de Psychotherapie (STAP):
10.000 tot 30.000 patiënten dreigen ernstig in de knel te komen
Aanstaande donderdag 11 maart vergadert de Tweede Kamer in een
Algemeen Overleg over de beperking van het aantal vanwege de AWBZ te
vergoeden zittingen ambulante psychotherapie.
STAP is het Comité STop de Afbraak van de Psychotherapie met een sterk
groeiend aantal adhesiebetuigingen van patiënten, psychiaters en
psychotherapeuten. Zij verzetten zich tegen de bezuinigingsmaatregel
omdat zij van mening zijn dat de maatregel zeer onverstandig is vanuit
een maatschappelijk/economisch, zorginhoudelijk/wetenschappelijk, en
patientenperspectief. Inmiddels is duidelijk dat alle relevante
partijen zich tegen de maatregel hebben gekeerd. Totnogtoe lijkt men
in regeringskringen echter geen gehoor te geven aan de noodkreten
vanuit het veld. Er dreigt zich aldus een kleine ramp in de GGZ te
voltrekken. In dit persbericht vindt u achtereenvolgens enige
achtergrondinformatie over de bezuinigingsmaatregel, en onze visie
vanuit maatschappelijk/economisch, zorginhoudelijk/wetenschappelijk,
en patientenperspectief.
Aanstaande donderdagochtend van 10.30 tot 12.00 uur wordt in
Nieuwspoort te Den Haag door STAP een persconferentie georganiseerd.
Aanwezig zijn een aantal klinische experts, deskundigen en een patiënt
die de pers te woord willen staan en vragen willen beantwoorden vanuit
de drie genoemde perspectieven.
Aanwezig zullen zijn:
-dhr. F. Wismans, psycholoog-psychotherapeut, oprichter en voorzitter
comité STAP
-dhr. prof.dr. R. Verheul, bijzonder hoogleraar in de
persoonlijkheidsstoornissen UvA
-dhr. prof.dr. A. van Dantzig, emeritus hoogleraar psychotherapie
UvA
-mw. S. Bollen, psychiater, secretaris Nederlandse Vereniging voor
Psychiatrie (NVvP)
-mw. A. van Reekum, psychiater, voorzitter sectie psychotherapie
NVvP
-mw. D. Philipszoon, vrijgevestigd psychiater
-mw. E. Dangerman, ex-patient en voorzitter Stichting Borderline
De maatregel
Van 90 naar 30 zittingen - Oorspronkelijk voorstel is om alle ambulant
psychotherapeutische behandelingen, ongeacht type stoornis en type
psychotherapie, te beperken tot 30 zittingen. Voorheen was dit 90.
Onder druk van de Tweede Kamer is er een alternatief voorstel gekomen
waarover binnenkort nader overleg is met de kamer (Algemeen Overleg
11/3/2004). In dit alternatieve voorstel, dat ten onrechte doorgaat
als een versoepeling, wordt onderscheid gemaakt naar type stoornis en
type psychotherapie, en wel als volgt: max. 50 zittingen voor
persoonlijkheidsstoornissen, max. 25 zittingen voor alle overige
psychische stoornissen, en een onbeperkt aantal zittingen voor een
selecte groep van 600 patiënten die geïndiceerd worden door het
Nederlands Psychoanalytisch Instituut. Om de zogenaamde 'versoepeling'
budgetneutraal te houden is een verhoging van de eigen bijdrage van
10,40 tot 15 euro noodzakelijk.
Ordinaire bezuiniging -Deze maatregel laat zich kennen als een
ordinaire bezuinigingsmaatregel, ingegeven door financiële en door
niets anders dan financiële motieven. In de onderbouwing van de
maatregel vanuit het ministerie wordt gerefereerd aan een enkele
studie, namelijk die van Howard et al. uit 1986 (zie ook rapport
Gezondheidsraad). Dit onderzoek wordt in dit kader volledig uit zijn
verband getrokken en op die wijze misbruikt om de maatregel te
rechtvaardigen. In elk geval breekt Hoogervorst in dit opzicht voor
100% met het door Borst ingezette beleid. In 2001 is er door de
Gezondheidsraad een rapport verschenen inzake de doelmatigheid van
langdurige psychotherapie. De bezuinigingsmaatregel valt op geen
enkele wijze te rijmen met de aanbevelingen in dit rapport. In het
rapport werd geconstateerd dat er weliswaar evidentie is voor de
werkzaamheid en effectiviteit van langdurige psychotherapie bij
persoonlijkheidsstoornissen en chronische depressie, maar dat er nader
onderzoek gewenst was omtrent de kosteneffectiviteit. Verder werd
aanbevolen een monitoringsysteem te implementeren en richtlijnen voor
indicatiestelling en behandeling te ontwikkelen. Borst heeft destijds
schriftelijk verklaard dat zij in het rapport geen aanleiding zag om
te snoeien in het aantal zittingen.
Geen enkel overleg met veld - In de tweede plaats is het goed om vast
te stellen dat er bij de totstandkoming van het regeerakkoord van
Balkenende II, noch door Hoogervorst bij de initiële lancering van de
bezuinigingsmaatregel, overleg is geweest met de betrokken
beroepsgroepen, patientenorganisaties of de koepelorganisatie GGZ
Nederland. Ten slotte is het belangrijk te noemen dat door GGZ
Nederland is becijferd dat de maatregel in de huidige vorm een veel
groter bedrag bespaard wordt dan oorspronkelijk bedoeld. Dit is het
gevolg van een ernstige rekenfout van de kant van het ministerie.
Maatschappelijk/economisch perspectief
Aantallen patiënten - Jaarlijks gaan ongeveer 100.000 nieuwe patiënten
in psychotherapie. Voor 75% gaat het om angst- en stemmingsstoornissen
(dus 75.000 mensen ) en voor 25% om persoonlijkheidsstoornissen (dus
25.000 mensen). Het gaat hierbij om de reden van aanmelding. Hierbij
moeten we wel bedenken dat de eerste groep ook bestaat uit patiënten
die tegelijkertijd een angst- en/of stemmingsstoornis en een
persoonlijkheidsstoornis hebben. In de GGZ krijgen patiënten met
angst- en stemmingsstoornissen momenteel gemiddeld genomen 38
zittingen en patiënten met persoonlijkheidsstoornissen gemiddeld
genomen 60 zittingen. Deze aantallen zijn consistent met de
behandelingen die in de wetenschappelijke literatuur als effectief
naar voren komen. Het beeld dat psychiaters en psychotherapeuten
onverantwoordelijk met het voorschrijven van psychotherapeutische
behandelingen omgaan - zoals dit momenteel in Den Haag wordt geschapen
- wordt dus niet gestaafd aan de hand van de cijfers.
Meer instroom in de WAO - Het gevolg van de maatregel is meer
ziekteverzuim en (op termijn) meer instroom in de WAO. Het is niet
onwaarschijnlijk dat de inmiddels merkbare vermindering van de
instroom - tot 20%) met deze bezuinigingsmaatregel weer ongedaan wordt
gemaakt. De Stichting Toekomstscenario's in de Gezondheidszorg (STG)
heeft destijds berekend dat met een adequate aanpak, ook via
psychiatrische zorg, de WAO instroom om psychische redenen met meer
dan 60% zou kunnen dalen tot ongeveer 12.650; hetgeen een besparing
per jaar van 3,6 miljard Euro zou betekenen, (bij een gemiddelde WAO
duur om psychische redenen van 20 jaar; 550 miljoen uit gespaarde
ziektekosten over het eerste ziektejaar en 3,1 miljard door besparing
op WAO kosten in de daaropvolgende jaren). Het gaat hier kortom om
heel andere bedragen dan de 79 miljoen die de minister met deze
bezuinigingsmaatregel wil binnenhalen.
Andere onwenselijke maatschappelijk/economische gevolgen zijn:
-meer beroep op de eerstelijnsgezondheidszorg, met name de huisarts
die al overbelast is. Professionals in de eerste lijn zijn niet
geëquipeerd voor deze taak. Noch de huisarts noch de
eerstelijnspsycholoog kan persoonlijkheidsproblematiek behandelen;
-meer gebruik van dure vormen van geestelijke gezondheidszorg, zoals
opnames in een psychiatrisch ziekenhuis;
-meer overlast als gevolg van voortdurende psychische problematiek
zoals verslavingsproblemen, dakloosheid, werkloosheid, psychosen,
agressieproblematiek, etc.
Zorginhoudelijk/wetenschappelijk perspectief
Psychotherapie noodzakelijk - In het werkveld van de GGZ is
psychotherapie een noodzakelijke behandelvorm en als methode een
onontbeerlijk en integraal onderdeel van de behandeling van de meeste
psychiatrische stoornissen, naast andere behandelvormen die hiermee
samengaan zoals farmacotherapie. Voor bepaalde groepen patiënten is
een langerdurende psychotherapeutische behandeling nodig. Dit geldt in
het bijzonder voor patiënten die lijden aan
persoonlijkheidsstoornissen, en andere complexe en/of chronische
psychische stoornissen. Bij deze laatste groep gaat het ernstige en
levensontwrichtende psychische stoornissen die vaak al zijn begonnen
tijdens de jeugd van patiënten en die interfereren met het sociale en
beroepsmatige functioneren. De optimale duur van de behandeling hangt
niet alleen van de diagnose af maar ook van andere persoonskenmerken
zoals zwaarte van de stoornis, complexiteit, co-morbiditeit,
bijkomende persoonlijkheidsstoornis, belastende psychosociale
omstandigheden en/of voorgeschiedenis, etc.
Beroepsuitoefening ernstig gehinderd - Met zijn maatregel gaat de
minister op de stoel van de medicus zitten. Met deze maatregel wordt
de psychiater en psychotherapeut ernstig gehinderd in zijn
beroepsuitoefening en zal hij een grote groep patiënten niet afdoende,
volgens state-of-the-art wetenschappelijke inzichten, kunnen
behandelen. De vergelijking met het halverwege afkappen van andere
medische behandeling is hier van toepassing, zoals het na twee jaar
stoppen met insuline bij suikerziekte, die met het aantal
behandelingen chemotherapie bij kanker of de duur van een behandeling
met aids-remmers bij HIV-patienten. Welke behandeling nodig is bij een
individuele patiënt dient door de individuele behandelaar te worden
bepaald en getoetst aan richtlijnen van de eigen beroepsgroep en is
van meer factoren afhankelijk dan van het onderscheid tussen wel of
geen persoonlijkheidsstoornis.
Psychotherapie effectief en doelmatig - Langdurige psychotherapie kan
op basis van wetenschappelijk onderzoek worden aangemerkt als een
noodzakelijke, werkzame, en doelmatige behandeling. Langdurige
psychotherapie is noodzakelijkheid voor mensen met
persoonlijkheidsstoornissen en andere chronische en complexe
psychische stoornissen (zoals chronische depressie) omdat er sprake is
van een hoge ziektelast, vergelijkbaar met de ziekte van Parkinson of
diabetes met complicaties. De werkzaamheid en effectiviteit blijken
inmiddels uit 10 tot 20 wetenschappelijke studies van een hoge
kwaliteit. Er zijn meta-analyses van deze studies beschikbaar die
wijzen op een zeer grote mate van effectiviteit. De doelmatigheid
blijkt uit studies die laten zien dat de psychotherapeutische
behandeling van mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis
zich in enkele jaren terugverdient omdat het aantal en de lengte van
psychiatrische opnames drastisch en duurzaam afneemt wanneer deze
patiënten ambulante psychotherapie ontvangen. Verder zijn belangrijke
positieve effecten aangetoond voor wat betreft de reductie van
ziekteverzuim. Al met al wijzen deze studies in de richting van een
grote mate van doelmatigheid, die gunstig afsteekt bij de meeste
andere interventies in de gezondheidszorg. Met andere woorden:
psychotherapie is geen kostenpost, maar eerder een inkomstenbron!
Adhesiebetuiging door 40 hoogleraren -Inmiddels weten de
beroepsverenigingen zich in hun verzet gesteund door 40 van de 46
Nederlandse hoogleraren psychiatrie en klinische psychologie, die
onlangs een adhesiebetuiging hebben gestuurd aan de minister.
Het patientenperspectief
Zorg ontoegankelijker - Psychotherapie is weliswaar een relatief
goedkope behandeling (t.o.v. van veel interventies in de somatische
zorg), het is te duur voor veel patiënten die psychotherapie nodig
hebben. Veel mensen met persoonlijkheidsstoornissen lopen bij de
schuldsanering of hebben anderszins financiële problemen. De toegang
tot de zorg wordt hen ontzegd wanneer de zittingen niet langer worden
vergoed. Overigens wordt de zorg ook ontoegankelijker als de eigen
bijdrage wordt verhoogd, zoals nu wordt voorgesteld. De gevolgen van
de maatregel voor de patiënt kunnen als desastreus worden
gekenschetst:
-minder afdoende geholpen patiënten (naar schatting 20-30.000 bij een
limiet van 30; 10-15.000 bij een limiet van 50);
-meer suïcidepogingen en daardoor meer geslaagde suïcides (nu al 1500
per jaar, meer dan door verkeersdoden);
-meer gedrags- en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen van ouders met
persoonlijkheidsstoornissen en chronische depressies die niet langer
afdoende geholpen kunnen worden.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: prof.dr. R. Verheul,
Universiteit van Amsterdam, tel.
0164-632200, mobiel 06-51502212, email roel.verheul@deviersprong.nl
of
r.verheul@uva.nl
http://www.psychotherapie-ja.nl:
10 mrt 04 08:58