Persbericht
Onderzoek Maurice de Hond:
HUIDIGE BURGEMEESTERS KRIJGEN HET BIJ VERKIEZINGEN ZWAAR TE VERDUREN
HILVERSUM - Als er in maart 2006 burgemeestersverkiezingen worden gehouden, dan zullen vele burgemeesters een zware verkiezingsstrijd tegemoet gaan. Dat blijkt uit een onderzoek dat Maurice de Hond in opdracht van Leefbaar Hilversum heeft gehouden in zeven steden.
Dit verkennend onderzoek laat zien dat burgemeesters die vanuit een kleine partij komen of weinig populair zijn een zware dobber krijgen. In Utrecht zou Henk Westbroek meer stemmen krijgen dan de huidige PvdA-burgemeester A. Brouwer. Ook in Hilversum zou de huidige burgemeester Ernst Bakker die uit een kleine partij D66 komt risico lopen verslagen te worden door de lokale politici Riens Meijer (VVD) en Jan Nagel (Leefbaar Hilversum).In Tilburg zou de genoemde kandidaat Doeke Terpstra het afleggen tegen een aantal andere kandidaten van formaat. Wim Deetman verliest in Den Haag als er zware figuren zoals Jeltje van Nieuwenhoven of Erica Terpstra zouden meedoen.
Een lokaal bekende persoonlijkheid zonder partijbinding kan kansrijk zijn zoals blijkt uit de score van Klaas Wilting in Almere (30%)
Het lijkt er op dat in Amsterdam en Rotterdam de huidige burgemeesters Cohen en Opstelten een absolute meerderheid zouden kunnen behalen, maar ook dat is afhankelijk van wie de tegenkandidaten worden.
Algehele conclusie van Maurice de Hond: de huidige burgemeesters zijn absoluut niet zeker van herverkiezing.
De combinatie van gemeenteraadsverkiezingen en burgemeestersverkiezingen kan leiden tot een 5 a 10% hogere opkomst.
( meer gedetailleerde informatie volgende pagina s)
Onderzoek naar Burgemeestersverkiezingen in Nederland
Ter gelegenheid van het tweede lustrum van Leefbaar Hilversum is de opdracht aan Maurice de Hond gegeven om ten aanzien van het onderwerp burgemeestersverkiezingen een verkennend onderzoek te houden. Dit onderzoek is gedaan via het actualiteitenpanel en er zijn meer dan 1000 mensen ondervraagd voor de algemene vragen. In de meeste afzonderlijke gemeenten is het aantal minimaal 250 geweest.
De huidige burgemeester
Bijna 20% van de inwoners van een gemeente weet niet wie zijn of haar burgemeester is. 40% Weet de politieke partij niet waar de burgemeester deel van uitmaakt.
Het vertrouwen in de burgemeester scoort 6.4. Dat is een relatief gunstig cijfer. Op dit moment scoren de meeste landelijke fractievoorzitters rond de 5 en de premier iets boven de 4. Rond de verkiezingen van januari 2003 scoorden politici als Balkenende en Bos wel rond de 6.
Twee derde deel van de bevolking wil dat de burgemeester in de toekomst door de bevolking wordt gekozen en een derde deel wil de huidige situatie laten voortbestaan. De meerderheid van de aanhang van iedere politieke partij is voor een keuze door de bevolking. 53% wil dat de Staten Generaal het huidige voorstel van het kabinet aanneemt, 35% niet.
Bijna 70% denkt dat het door de bevolking kiezen van de burgemeester verschil zal uitmaken bij het bestuur van de gemeente, een kwart denkt van niet.
Hogere opkomst
Een gecombineerde burgemeestersverkiezing met de verkiezing voor de gemeenteraad zal in 2006 tot een opkomst leiden die 5 tot 10% hoger ligt dan als er alleen gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden. Als de burgemeestersverkiezingen apart worden gehouden dan zal de opkomst 5 a 10% lager zijn dan bij de gemeenteraadsverkiezingen het geval is.
(Op dit moment wordt bekeken wanneer de eerste en de tweede ronde tussen de twee hoogst eindigende van de eerste ronde- van de burgemeestersverkiezingen gehouden zullen worden. De keuze lijkt te zijn tussen de eerste ronde twee weken voor de gemeenteraadsverkiezingen en de tweede ronde dan tegelijk met die verkiezingen. Of de eerste ronde tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen en de tweede ronde twee weken later. Als het doel zou zijn om de opkomst van de gemeenteraadsverkiezingen het meest te laten stijgen dan zou het verstandig zijn om de eerste ronde van de burgemeestersverkiezingen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen te laten plaatsvinden. De opkomst van de tweede ronde zal dan wel (fors) lager zijn dan die tijdens de eerste ronde. Maar als de keuze wordt gemaakt om twee weken voor de gemeenteraadsverkiezingen de eerste ronde van de burgemeestersverkiezingen te houden dan zal die opkomst fors lager zijn dan de gemeenteraadsverkiezingen en dan is het positieve effect van de tweede ronde (als deze gehouden moet worden, gezien de uitslag van de eerste ronde) op de opkomst beperkter als het positieve opkomsteffect van de eerste ronde zou geweest zijn.
Wie wordt gekozen?
Het onderzoek laat duidelijk zien dat als de huidige burgemeester zich verkiesbaar stelt dat hij in veel gevallen een zware verkiezingsstrijd tegemoet gaat met een forse kans om niet gekozen te worden. 56% verwacht wel dat de huidige burgemeester zich verkiesbaar zal stellen, 15% verwacht van niet. 37% hoopt dat de huidige burgemeester zich verkiesbaar zal stellen en 28% hoopt dat niet.
Twee derde kan zich voorstellen split-vote te stemmen bij gemeenteraadsverkiezingen en burgemeestersverkiezingen (dus een verschil zal maken tussen de keuze voor de zetels in de gemeenteraad en de partij van de burgemeesterskandidaat). 20% zal het zeker niet doen (Bij CDA- en VVD-kiezers is dat 30%.).
Expliciet ernaar gevraagd acht 30% de kans groot dat men op de huidige burgemeester stemt en 25% acht die kans klein. De overige 45% geeft aan dat dit van de tegenkandidaten afhangt. Vooral een lokaal bekende persoonlijkheid zonder expliciete partijbinding kan kansrijk zijn. In duidelijk mindere mate iemand uit sport of media.
Bijvoorbeeld
Om te zien hoe zo een burgemeestersverkiezing zou kunnen werken hebben we voor een aantal grotere gemeenten een fictieve lijst van kandidaten opgesteld naast de bestaande burgemeester en gevraagd op wie de keuze zou vallen. Daarbij dient dus expliciet aangetekend te worden dat deze personen zich natuurlijk (nog) niet kandidaat hebben gesteld en dat er geen verkiezingscampagne heeft plaatsgevonden. Last but not least: Uiteindelijk zal de stemming in twee ronden gaan plaatsvinden. Na de eerste ronde zullen de twee hoogst eindigenden tegen elkaar uitkomen, hetgeen door onderzoek op dit moment in de tijd niet te imiteren is. Toch zijn een aantal duidelijke patronen zichtbaar.
(Het onderzoek is uitgevoerd in de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht , Hilversum, Almere en Tilburg.)
Twee factoren blijken bepalend te zijn in welke mate bestaande burgemeesters door de bevolking in 2006 gekozen zullen worden. Allereerst is de mate van populariteit van de burgemeester in de gemeente van belang. In de tweede plaats is het van belang of de burgemeester van een partij is, die in de gemeente electoraal een sterke positie inneemt.
Zo blijken Cohen en Opstelten meer dan de helft van de uitgebrachte stemmen in hun gemeente achter zich te kunnen krijgen. In Amsterdam zou Oudkerk dan nog circa 20% halen en Annelize van der Stoel 15%. In Rotterdam zou Peper 20% halen en Sorensen 15%.
De burgemeesters in Den Haag en Utrecht zouden het moeilijker hebben. De eerstgenoemde doordat het CDA in Den Haag niet zo groot is en de laatstgenoemde omdat ze in Utrecht niet zo populair is. Als bijvoorbeeld Jeltje van Nieuwenhoven en Erica Terpstra in Den Haag kandidaat zouden staan zouden ze beiden meer stemmen krijgen dan Wim Deetman.
In Utrecht zou Henk Westbroek meer stemmen krijgen dan de huidige burgemeester Brouwer-Korf (25% tegen 20%).
In Almere zou Jorritsma het zeker niet slecht doen. Maar Klaas Wilting zou als tegenkandidaat het haar zeker moeilijk kunnen maken (hij scoort nu al ongeveer 30%, zij 40%).
In Hilversum zou Ernst Bakker het op dit moment afleggen tegen een kandidaat van de VVD (Meijer) of Leefbaar Hilversum (Nagel).
In Tilburg ten slotte zou bij een verkiezing Douke Terpstra van het CDA het afleggen tegen bijvoorbeeld een kandidaat van Groen Links (Rösenmoller), PvdA (De Waal) of zelfs D66 (Van Boxtel).
De les uit de uitslagen van deze grote gemeente is dat buitenstaanders (zie Wilting) kansrijk kunnen zijn. En dat de huidige burgemeesters absoluut niet zeker zijn van hun verkiezing. Zeker als hun partij in die gemeente er electoraal niet sterk voor staat.
Persbericht
Eerste Burgemeestersverkiezingen in 2006
Oud-burgemeester Bram Peper gaat in elk geval meedoen
BRAM PEPER ONAFHANKELIJK KANDIDAAT IN ROTTERDAM.
De vroegere burgemeester van Rotterdam Bram Peper zal bij een wet waarin de burgemeester duidelijke verantwoordelijkheden krijgt - in maart 2006 meedoen aan de eerste burgemeestersverkiezing in Rotterdam Maar dan wel als onafhankelijke kandidaat. Dat heeft de vroegere minister van Binnenlandse Zaken bekendgemaakt op het door Leefbaar Hilversum georganiseerde congres over de gekozen burgemeester
Bram Peper: In de eerste plaats wil ik niet afhankelijk zijn van een procedure binnen de PvdA of ik namens mijn partij mee mag doen of niet. Ik doe mee als onafhankelijke kandidaat.
De PvdA heeft nog steeds de direct gekozen burgemeester niet in het partijprogramma staan. Je moet wel geloofwaardig blijven.
GEKOZEN BURGEMEESTER IN 2006 VRAAGT WETSBEHANDELING IN
HOOG TEMPO
Bram Peper, zoals hij de afgelopen tien jaar al meermalen publiekelijk naar voren heeft gebracht, is al lang overtuigd voorstander van de direct gekozen burgemeester. Hij denkt dat minister Thom de Graaf nog een hele opgave krijgt om de burgemeestersverkiezingen in maart 2006 te laten plaats vinden. Dat betekent dat de gemeenten uiterlijk zomer volgend jaar met de voorbereidingen voor de verkiezingen moeten beginnen. Als de wetsvoorstellen dit jaar direct na het zomerreces naar de Tweede Kamer gaan zal de gehele procedure inclusief de behandeling in de Eerste Kamer voor 1 juli 2005 moeten zijn afgerond. Wie de materie kent weet dat dit een ongehoord straf tempo zal vergen. Politici die in hun hart niet echt voor de voorstellen zijn hebben een uitgelezen kans de zaak te vertragen. Maar geen burgemeestersverkiezingen in maart 2006 betekent een kabinetscrisis. D66 kan geen kant meer op. Maar ook de VVD en het CDA hebben zich in het regeerakkoord vastgelegd op de invoering van de gekozen burgemeester.
RAAD VAN STATE KAN TEGENSTANDERS MUNITIE LEVEREN
Het advies dat de Raad van State moet geven kan in het ernstigste geval nog wel behoorlijk wat complicaties opleveren, zeker als dat een voor het kabinet negatief advies wordt. Bram Peper ziet hier nog wel problemen. Politici die nu via afspraken gebonden zijn om voor de wetsvoorstellen te stemmen, krijgen dan de kans om te zeggen: Ik ben voorstander maar op deze manier kan het niet, bijvoorbeeld omdat eerst de grondwet moet worden gewijzigd. Het advies van de Raad van State, dat overigens niet bindend voor het kabinet is, zal zeker ook in de Eerste Kamer zwaarwegend zijn en mogelijk als argument worden opgevoerd om tegen te stemmen. Ook hier kan minister de Graaf en zijn partij D66 en daarmee de huidige coalitie - in een crisissituatie belanden.
Persbericht
In 2006 voor het eerst burgemeestersverkiezingen!
BRAM PEPER, HENK WESTBROEK, KLAAS WILTING EN JAN NAGEL GAAN
ONAFHANKELIJKE KANDIDATEN VOOR HET BURGEMEESTERSCHAP
BEGELEIDEN
Maart 2006 worden in Nederland de eerste rechtstreekse burgemeestersverkiezingen gehouden..
In het huidige systeem van benoemde burgemeesters komen de kandidaten uit de 2% Nederlanders die lid zijn van een landelijke politieke partij. De overgrote meerderheid van 98% van de Nederlanders wordt in feite buitengesloten. Wie geen deel uitmaakt van het partijcircuit van de gevestigde partijen is, ook al is de kandidaat nog zo capabel, kansloos.
Dat moet veranderen. Geschikte kandidaten uit die 98% van de bevolking moeten gemobiliseerd en vervolgens begeleid worden. In 2006 moeten veel meer burgemeesters juist uit de tot nu toe buitengesloten 98% komen. Bram Peper, Henk Westbroek, Klaas Wilting en Jan Nagel willen het gekozen burgemeesterschap propageren en potentiële kandidaten die over serieuze papieren beschikken - begeleiden, zo hebben zij zondag 7 maart in het Hilversumse Gooiland bekendgemaakt op het door Leefbaar Hilversum georganiseerde congres over de gekozen burgemeester
EXPERTS GAAN KANDIDATEN BEGELEIDEN
Bram Peper is als oud-minister van Binnenlandse Zaken en als oud-burgemeester van Rotterdam iemand die precies kan vertellen wat er van een burgemeester wordt verwacht en aan welke eisen die moet voldoen. Als er een
Klaas Wilting, vroeger de bekendste politievoorlichter, gaat zijn eigen aandeel leveren. Hij is expert op het gebied van de communicatie. Belangrijk wordt de kandidaten te leren hoe ze met de bevolking en de media moeten omgaan.
Jan Nagel is een mediaman en een lokale politicus. Als oud-wethouder van Hilversum en fractievoorzitter van de grootste partij Leefbaar Hilversum weet hij hoe een gemeenteraad en een college werken. Na aparte verkiezingscampagnes werd zijn partij bij drie verkiezingen de grootste.
Henk Westbroek, oud-fractievoorzitter van Leefbaar Utrecht, heeft in Utrecht bewezen dat bij een goede campagne een partij uit niets de grootste kon worden in één van de vier grote steden.
Met name op het gebied van campagne voeren gaat hij adviezen geven. En het omgaan met de media is voor hem een warme zaak.
KANDIDATEN KUNNEN ZICH MELDEN MAAR MOETEN EEN TOETS DOEN
Kandidaten kunnen zich straks melden via de inmiddels geregistreerde website
De start van de op te richten stichting Kiesburgemeester heeft pas zin als de nieuwe wet is aangenomen. Als de verkiezingen in maart 2006 gehouden worden zullen de voorbereidingen met de kandidaten uiterlijk midden 2005 moeten starten.
-----------------------------------------------einde persberichten----------------------------------
Hilversum, 7 maart 2004
Met vriendelijke groet,
Ton Luiting
035-621.34.62