vrouwen raakt iedereen
Persbericht Amsterdam, 5 maart 2004
Wereld
Geweld tegen vrouwen raakt iedereen - Amnesty International start op 5
maart de wereldwijde campagne Stop Geweld tegen vrouwen
Geweld tegen vrouwen is een wereldwijd schandaal. Overal ter wereld
worden vrouwen geslagen, verkracht, verminkt en gedood. Eén op de drie
vrouwen is ooit in haar leven slachtoffer van geweld, aldus Amnesty
International. Geweld tegen vrouwen komt in alle delen van de wereld
voor, in Spanje maar ook in de Democratische Republiek Congo, in rijke
en arme landen, in alle culturen, in tijden van oorlog en in tijden
van vrede. Het vindt plaats in huis, in de woongemeenschap, op
politiebureaus en in gevangenissen. Daders worden vaak niet berecht,
veel regeringen weigeren er iets tegen te doen.
De Spaanse Alicia Aristregui werd tijdens haar veertien jaar durende
huwelijk door haar man geslagen en mishandeld. Nadat zij hem had
verlaten bleef hij haar bedreigen, ondanks een gerechtelijk verbod om
bij haar in de buurt te komen. Alicia en haar familie vroegen de
politie en de rechtbank om bescherming, maar hun verzoeken werden niet
ingewilligd. Vier maanden nadat Alicia haar man had verlaten werd zij
door hem doodgestoken.
Geweld tegen vrouwen is een mensenrechtenkwestie en raakt iedereen,
mannen en vrouwen, zo zegt Amnesty International. Daarom start Amnesty
International op vrijdag 5 maart 2004 de campagne 'Stop geweld tegen
vrouwen', een campagne die twee jaar zal duren. De campagne richt zich
op het bestrijden van alle vormen van geweld tegen vrouwen, want
geweld tegen vrouwen is universeel, maar niet onontkoombaar.
Wat is geweld tegen vrouwen?
Geweld tegen vrouwen is elke vorm van geweld die leidt tot
lichamelijke of geestelijke schade. Het maakt niet uit of dit in het
openbaar of in de privé-sfeer plaatsvindt. Ook als het geweld achter
de voordeur plaatsvindt is het geen privé-zaak. Politieagenten,
gevangenispersoneel, maar ook vaders en echtgenoten zijn pleger van
dit soort geweld.
Oorzaken van geweld tegen vrouwen
De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is de belangrijkste oorzaak
van geweld tegen vrouwen. Doordat vrouwen vaak gezien worden als
tweederangsburgers wordt het geweld tegen hen niet onderzocht en
bestraft, aldus Amnesty International. Andere factoren werken het
geweld tegen vrouwen in de hand: armoede, HIV/aids-besmetting,
tradities en wetstelsels die geen seksuele en reproductieve rechten
erkennen, arbeidsomstandigheden die soms gelijk staan aan slavernij.
Geweld in de familie
Wereldwijd heeft een groot deel van alle vrouwen ooit in haar leven en
soms meer dan eens te maken met geweld in de familie. Ze worden
mishandeld of verkracht door hun partners. Meisjes worden seksueel
misbruikt en zijn in sommige landen het slachtoffer van besnijdenis.
In landen waar betrouwbare studies zijn uitgevoerd wijzen resultaten
uit dat tussen de 10 en 50 procent van de vrouwen fysiek is mishandeld
door een intieme partner. In Europa is huiselijk geweld de
belangrijkste oorzaak van sterfte en slechte gezondheid bij vrouwen
tussen 16 en 44 jaar, meer dan kanker of verkeersongelukken, aldus
Amnesty International. Huiselijk geweld is sterk onderbelicht. Slechts
weinig vrouwen melden het bij de politie, omdat ze zich schamen, omdat
ze bang zijn niet serieus te worden genomen, of omdat ze bang zijn
voor hun man. Vaak worden beschuldigingen niet onderzocht omdat de
wetshandhavers huiselijk geweld niet als een misdrijf zien maar als
een privé-zaak tussen burgers. Zo worden ieder dag talloze vrouwen op
brute wijze vermoord in naam van traditie, geloof of cultuur, waarbij
naaste familie getuige of zelfs dader is, aldus Amnesty International.
De organisatie stelde vast dat in Nederland de overheid zich gedegen
inspant om huiselijk geweld tegen te gaan. Maar ook in Nederland wordt
één op vijf vrouwen ooit slachtoffer, en één op de negen ondervindt
ernstig of aanhoudend geweld.
Geweld tegen vrouwen tijdens oorlogen
Tijdens oorlogen worden vooral burgers getroffen; zij vormen 85% van
alle slachtoffers. Vrouwen lopen extra gevaar. Zij zijn vaak het
slachtoffer van seksueel geweld.Verkrachtingen worden stelselmatig
uitgevoerd om de hele gemeenschap waartoe vrouwen behoren te
beschadigen. Ook gedwongen prostitutie en bevruchting worden tijdens
oorlogen en conflicten gebruikt om de tegenstander te vernederen:
verkrachting als expliciete oorlogsstrategie. De laatste jaren is het
voorgekomen in onder meer Kosovo, Afghanistan, Burundi, Tsjetsjenië,
Colombia en de Democratische Republiek Congo.
In de Democratische Republiek Congo strijden verschillende partijen al
vanaf 1998. Volgens schattingen van de Verenigde Naties zijn in de
provincie Zuid-Kivu tussen oktober 2002 en februari 2003 vijfduizend
vrouwen verkracht: vijftig verkrachtingen per dag. Ook in de provincie
Noord Kivu komen verkrachtingen massaal voor. Eén van de verkrachte
vrouwen is de 50-jarige boerin Kavira Muralu. Zij werd op 16 mei 2003
door een soldaat van het militaire kamp Mangungu, vlakbij de plaats
Beni, verkracht. Klachten bij de commandant van de dader en de
districtsgouverneur leverden niets op Tot tweemaal toe sloegen
soldaten, waaronder Kaviras verkrachter, haar in elkaar. De tweede
keer werd zij ook nog met een bajonet gestoken.
Een aantal feiten op een rij
Per jaar worden in Zuid-Afrika rond 54.000 gevallen van verkrachting
en pogingen tot verkrachting geregistreerd dat is bijna 150 gevallen
per dag.
In de VS is elke 47 seconden een vrouw slachtoffer van huiselijk
geweld.
In Rwanda werden ten tijde van de genocide van 1994 naar schatting
een half miljoen vrouwen verkracht. Pas in oktober 1998 sprak, voor
het eerst in de geschiedenis, een internationaal tribunaal (dat voor
Rwanda) een veroordeling uit op grond van massale verkrachting.
In Nigeria werd een vrouw, Amina Lawal, veroordeeld tot de dood door
steniging wegens vermeend overspel; na een internationale campagne
werd ze uiteindelijk in september 2003 in hoger beroep vrijgesproken,
maar nieuwe veroordelingen tot steniging dreigen.
Seksueel geweld is wijdverbreid in Turkije, zowel in politiecellen
als in oorlogsgebied. Uit een studie uit 2000 bleek dat ten minste 2
procent (en waarschijnlijk veel meer) van de vrouwen in het Koerdische
zuidwesten slachtoffer is geworden van seksueel geweld door Turkse
veiligheidsdiensten.
Voor de talloze gevallen van verkrachting en andere vormen van
marteling in Tsjetsjenië is tot dusverre maar één Russische militair
berecht.
Op 11 maart 2002 kwamen vijftien schoolmeisjes om en raakten
tientallen gewond tijdens een brand in hun school in Mekka
(Saoedi-Arabië). Religieuze politieagenten weerhielden de meisjes
ervan het gebouw te verlaten omdat zij geen hoofddoekjes droegen en
omdat er geen mannelijke familieleden waren om hen te vergezellen.
Amnesty International constateerde dat in de laatste tien jaar meer
dan 370 vrouwen, vooral werkneemsters uit assemblagebedrijven, zijn
vermoord rondom de stad Mexicaanse stad Ciudad Juárez. De autoriteiten
deden vrijwel niets om deze misdaden te onderzoeken.
Volgens rapporten van de niet-gouvernementele Mensenrechtencommissie
van Pakistan kwamen in 2002 alleen al in de provincie Punjab ten
minste 270 vrouwen om bij 'eremoorden' die meestal door hun man of
broer werden gepleegd.
Wat wil Amnesty bereiken met de campagne?
Amnesty wil het geweld tegen vrouwen stoppen, immers geweld tegen
vrouwen is nooit gerechtvaardigd, cultuur, traditie of geloof is nooit
een excuus. De organisatie doet daarom de volgende aanbevelingen:
1. Staten moeten onomwonden alle vormen van geweld tegen vrouwen
veroordelen. Die veroordeling is ook de bijzondere
verantwoordelijkheid van publieke figuren wiens uitspraken in de
samenleving zwaar wegen, zoals religieuze leiders, opinieleiders en
vertegenwoordigers van politieke partijen en grote organisaties.
2. Het geweld moet worden voorkomen. Dat vereist onder meer een sterk
internationaal rechtssysteem, waarbij staten, zonder voorbehouden,
alle verdragen bekrachtigen waarin geweld tegen vrouwen wordt
veroordeeld en strafbaar gesteld, waaronder het Vrouwenverdrag van de
Verenigde Naties, en het Statuut van het Internationaal Strafhof.
Daarnaast moeten staten een beleid hebben om geweld tegen vrouwen te
voorkomen, een beleid dat regelmatig geëvalueerd en zo nodig
bijgesteld moet worden.
3. Geweld tegen vrouwen moet ook worden vervolgd. Beschuldigingen van
geweld tegen vrouwen moeten onmiddellijk, grondig en onpartijdig
onderzocht worden. Indien er sprake is van betrouwbare beschuldigingen
moet vervolging worden ingesteld en berechting volgen.
4. En er moeten voorzieningen komen, zoals voor opvang en hulp maar
ook voor de schadeloosstelling waarop slachtoffers recht hebben.
Bekende Nederlanders steunen de campagne
Vier bekende Nederlandse acteurs en presentatoren ondersteunen de
campagne: Claudia de Breij, Sylvana Simons, Tygo Gernandt en Jörgen
Raymann. Via posters laten zij zien dat zij het wereldwijde geweld
tegen vrouwen veroordelen en roepen alle Nederlanders op hetzelfde te
doen.
Amnesty International