Beste lezer,
Vandaag is "Bindingsloos of bandeloos. Normen, waarden en individualisering." verschenen.
ISBN: 90 377 0169 8
44 paginas, prijs EUR 9,90
Hieronder volgt een beknopte samenvatting.
Aan deze kleine bundel ter gelegenheid van Carlo van Praags afscheid
van het SCP hebben drie auteurs bijgedragen: Hans Boutellier, Paul
de Beer en de jubilaris zelf. Twee van hen zitten aardig op één lijn.
Zowel Boutellier als Van Praag signaleren dat onze samenleving in
een morele crisis verkeert die zich, onder meer, uit in een sterke
stijging van de criminaliteit sinds de jaren zestig. Beide auteurs
wijzen op culturele veranderingen als verklaring hiervoor. Boutellier
spreekt van fragmentering van de publieke moraal en van een individualisering
die de coherentie van morele opvattingen doorbrak en van individuele
motieven en drijfveren die een prominente plaats in onze cultuur hebben
gekregen. Deze ontwikkeling hoeft niet uitsluitend negatief geduid
te worden. Het individu werd bevrijd uit een vaak beknellende omgeving
en meer dan dat aangemoedigd om het levensproject in eigen hand
te nemen.
Het resultaat van deze collectieve bevrijding is evenwel
niet over de hele linie bemoedigend. Dezelfde burger die het ideaal
van de individuele ontplooiing boven alles koestert, voelt zich bedreigd
door de asociale koers die de zich ontplooiende medeburger nogal eens
blijkt te kiezen.
Daarbij hoeven we volgens Van Praag niet alleen
aan criminaliteit te denken, maar bijvoorbeeld ook aan de agressie
waarmee dienstverleners als leraren, artsen, treinpersoneel en loketbeambten
te kampen hebben. Van Praag ziet deze verschijnselen vooral als een
indirect gevolg van de individualisering. De generaties die de laatste
drie à vier decennia zijn grootgebracht, hebben te maken gehad met
een permissieve opvoeding tegen een achtergrond van welvaart. De modale
persoonlijkheid van onze dagen draagt daarvan de sporen. Meer dan
vroeger verwachten mensen hun zin te krijgen.
De Beer laat zich
in zijn beschouwing niet uit over het al dan niet bestaan van een
morele crisis, maar hij plaatst vraagtekens bij het verschijnsel individualisering
dat tot een dergelijke crisis zou hebben geleid. De individualisering
die in de Sociale en Culturele Rapporten van het SCP een nogal prominente
rol speelt, is volgens hem door het SCP nooit naar behoren aangetoond.
Integendeel, het empirisch materiaal waarvan het SCP zich bedient,
wijst eerder op het tegendeel. De heterogeniteit in bij de bevolking
levende opvattingen is niet toegenomen en de vertrouwde achtergrondvariabelen,
zoals geslacht, leeftijd, opleiding en welstand, blijken in de loop van de tijd aan verklaringskracht voor deze opvattingen te hebben gewonnen in plaats van verloren. Het is een prikkelende visie die voldoende discussiestof biedt voor een volgend symposium.
Daarvoor zal dan wel een andere aanleiding moeten worden gevonden.
---
Wilt u meer weten,
raadpleeg onze website: http://www.scp.nl/boeken/werkdocumenten/doc103/nl/metainfo.htm
Sociaal en Cultureel Planbureau