Collectie Simon. Meesterwerken van moderne Belgische kunst
24 januari t/m 9 mei 2004 in Singer Laren
'Misschien heb ik wel te veel betaald, maar ik ben ontzettend blij met
dit werk in mijn collectie', aldus Heinrich Simon over zijn tweede
aankoop van een schilderij van Gustave De Smet. Zijn belangstelling
voor Belgische expressionisten was al vijf jaar eerder gewekt. Simon
bezit de grootste verzameling 20ste-eeuwse kunst buiten België. Ter
gelegenheid van de opening van de tentoonstelling van zijn collectie
in Singer Laren is hij in Nederland.
Singer Laren toont vanaf zaterdag 24 januari Simons indrukwekkende
verzameling. De selectie bevat 56 werken uit de periode 1890-1975 met
onder meer topstukken van James Ensor, René Magritte, Constant
Permeke, Théo Van Rysselberghe en Pierre Alechinsky.
In 1974 begon Simon met een voorliefde voor de abstracte kunst, maar
na zijn kennismaking met De Smet 'bekeerde' hij zich tot de
figuratieve kunst met als voorkeur Vlaamse expressionisten. Zijn
grootste liefde is Frits van den Berghe die met maar liefst vijf
doeken is vertegenwoordigd. Er zijn ook sculpturen van Constant
Meunier en George Minne.
Op de bijschriften in de tentoonstelling geeft Heinrich Simon van elk
werk aan wanneer en waarom hij het kocht. De werken hangen in
kunsthistorische volgorde, maar je kunt ze ook langslopen in de
volgorde van aankoop. In dat geval ontdek je stap voor stap de
ontwikkeling en verandering van Simons smaak, zijn voorkeuren,
dilemma's en teleurstellingen. Over een Gustave van de Woestijne: 'Al
verscheidene malen had ik zonder succes geboden, anderen boden altijd
meer. Toen het uiteindelijk lukte was ik dolgelukkig, ondanks de hoge
prijs.' Over een geslaagde aankoop van een prachtig vroeg werk van
Léon Spilliaert: 'Vier keer eerder waren mij vroege werken aangeboden
die ik afwees omdat ik ze te duur vond. Daar heb ik sindsdien altijd
spijt van gehad.' Over de aankoop van zijn derde schilderij van James
Ensor, een van de topstukken op de expositie: 'Dichter dan met dit
werk kon ik niet komen bij Ensors fantastische skelet- en
maskerschilderijen. Alle andere zijn al in het bezit van musea of
liggen financieel buiten mijn bereik'. De meeste musea zouden anders
met deze Ensor van Simon ook heel tevreden zijn.
Openhartig betwijfelt hij achteraf het belang van sommige aankopen.
Andere verkocht hij om er betere stukken voor terug te kopen, soms pas
'na lange en taaie onderhandelingen'. Van zijn favoriet Rik Wouters
bijvoorbeeld, heeft hij een heel mooi ingetogen werk dat ook op het
affiche staat, Vrouw met grijze handschoenen, 'het enige goede dat ik
in twintig jaar kon vinden'. Maar 'het is niet zijn topperiode, ik zou
dit vast verkopen als ik er een uit de periode 1914-1916 vond', aldus
Simon zonder aarzelen.
Sommige werken kocht hij om sentimentele redenen, zoals een andere
Spilliaert die hem herinnert aan Zweden waar hij ook woonde, De
plaatwalser van Meunier omdat hij in een plaatwalserij werkte, de
abstracte Kermis van Louis van Lint die hem doet denken aan de kermis
in Tervuren, waar zijn kinderen dol op waren.
Zelden was een verzamelaar zo openhartig over zijn aankopen -en
mislukkingen -en zelden was een tentoonstelling zo avontuurlijk dan
deze. Wanneer je in de sporen van Simon zijn verzameling hebt
meebeleefd, ben je teruggereisd van de abstracten naar de
expressionisten en realisten en heb je een tamelijk chaotische route
afgelegd die je vele malen in dezelfde zalen deed weerkeren. Je bent
heel dicht op de huid van de verzamelaar gekropen en je bent in de ban
geraakt van zijn passie en verslaving aan Belgische kunstenaars.
Is de verzameling nu compleet? Simon: 'Nee, er ontbreken nog
belangrijke namen, maar een uitputtend overzicht was ook nooit het
idee. De aanwinsten werden hoofdzakelijk bepaald door wat we mooi
vonden en wat we ons konden permitteren.'
Er zijn verschillende verrassende toegiften. Simon schroomt
bijvoorbeeld niet om zijn persoonlijk top vijf te geven, zijn vrouw
Françoise heeft net iets andere voorkeuren. Ook Singer heeft voor hem
een toegift: uit de eigen collectie is een werk van Gustave De Smet
toegevoegd, de favoriete kunstenaar van Simon. Die prachtige
expressionistische voorstelling van de Larense Brink uit 1916 werd in
2000 gekocht toen Heinrich Simon kennelijk even niet oplette.
Singer Laren
Openingstijden museum: dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur
Oude Drift 1
1251 BS Laren
Tel 035 5393939
www.singerlaren.nl
----------------