Move to Holland


Persbericht

Datum: 29-12-03

Betreft: Move to Holland brengt Intercultureel Nederland in kaart

"Toen ik terug kwam uit Spanje, na 27 jaar in het buitenland te hebben gewoond en gewerkt, had ik het gevoel op Mars te zijn aangeland." Dit vertelt Dhr. Jean-Paul Close, oprichter van het recent gestarte bedrijf Move to Holland in Eindhoven. "Ik was wel vaak in Nederland op bezoek geweest maar dat is toch heel anders dan onverwacht met de verhuiswagen op de stoep te staan." Zijn relaas geeft een bijzondere kijk op het huidige Nederland, en wel door een geboren en getogen Nederlander die na een lange pauze terug keert en ineens met de veranderingen geconfronteerd wordt.

Het eerste wat mij opviel was het huisvestingsprobleem. Net als in alle andere landen waar ik gewoond had, ben ik met mijn hebben en houwen vertrokken en stond ineens in Nederland. Het idee was om tijdelijk iets te huren totdat we definitief onze stek gevonden zouden hebben. Wachttijden van 2 jaar waren de koude douche waarop wij werden getrakteerd. Toen kwam de enorme bureaucratie een handje helpen. Overal inschrijven, papieren aanvragen, papieren kopiëren, enz. enz.

Ondertussen werden de vele verplichtingen ook zichtbaar, zoals verplichte integratie, Nederlands leren, contract met de gemeente voor de familieleden van buiten Nederland, enz. Op dat zelfde moment wordt je voor het eerst geconfronteerd met twee Nederlandse "scheldwoorden": Allochtoon en Autochtoon. Nooit had ik van die begrippen gehoord en ik moest ze opzoeken in een woordenboek. In London, Engeland, heb je mensen die oorspronkelijk uit Pakistan, Polen, India, e.d. komen. Ik heb daar geen allochtoon gezien. In Spanje zaten we met Colombianen, Peruanen, en Ecuatorianen. Ook geen allochtoon te bekennen. Er werden vele woorden gebruikt om tegen elkaar te schelden, maar deze twee woorden waren heel nieuw.

Het is in Nederland bijna automatisch dat je in een discussie verzeild raakt over de multi-culturele samenleving waarmee niemand kennelijk blij is. Er wordt stiekem gewezen met het vingertje naar "die Turken", "die Molukkers", "die Marokkanen", enz. In de pers lezen we dat Nederland groeit naar 15% inwoners die van buitenlandse oorsprong zouden zijn, of minstens één van hun ouders. Grote bezorgdheid wordt onderling geuit over de groei van de Islam en de verdringing van het Christelijke.

Zelf begon ik het plaatje dat ik zag als zorgwekkend te zien. Ik vond de discussie niet gezond. De media en de politiek tekenden één plaatje, en de wandelgangen een ander, veel conservatiever, en vaak ook veel agressiever. Ik vroeg me af of wij met z'n allen de huidige multiculturele samenleving als een uitdaging of een bedreiging zagen? Ik betrapte mijzelf erop dat ik mij steeds meer ging interesseren in dit thema. Het bleek helemaal niet moeilijk om conversaties uit te lokken rond en over dit onderwerp, of het nu leeftijdgenoten, ouderen of jongeren waren, oer-nederlanders, "nieuwe"-nederlanders of buitenlanders die in Nederland wonen. Het bleek zelfs een geliefd onderwerp, iedereen had wel wat op te merken. De rode draad van alle gesprekken was wel een vorm van bezorgdheid, de algehele vraag: Waar moet dat naar toe?

Ondertussen was ik al tot de conclusie gekomen dat mijn vele jaren buitenlands verblijf en veelvuldig reizen, mijn opleidingen, talen kennis en interculturele ervaringen enorm van toepassing zouden kunnen zijn voor het Nederlandse bedrijfsleven en daar een product van te maken was. Een bedrijf starten in Nederland is enorm gemakkelijk en was dus snel gedaan. Door alle zakelijke gesprekken kwam ook de behoefte aan de orde om Nederlandse multiculturele samenleving nu eens anders in kaart te brengen dan een lijst van cijfertjes.

Van een Zweedse collega, Anita Ekwall, leerde ik een simpele maar uiterst belangrijke stelling: "Je moet leren begrijpen dat men niet begrijpt. Je eigen cultuur is voorspelbaar. Als iemand iets doet of zegt, kan met voorzien welke reactie dit teweegbrengt. In een vreemde cultuur kan men niet met dezelfde zekerheid weten wat er komen gaat. Dat wat thuis werkt hoeft niet altijd elders van toepassing te zijn. Men moet zich helemaal tot nul terugprogrammeren, om communicatie zonder misverstanden tot stand te laten komen."

Terwijl zij mij dat vertelde kwamen er beelden in mij op over hoe verschillend Belgen en Nederlanders zijn, zelfs als we kijken naar mensen uit Brabant en Vlaanderen. Op datzelfde moment kon ik mij ook goed voorstellen hoe Turken of Marokkanen zich voelen wanneer ze analfabeet een nieuwe toekomst in het koude Nederland zochten, en hoe ze zagen hoe hun eigen kinderen een kloof vormden tussen land van oorsprong, familie en Nederland.

Uit mijn gesprekken met allerlei mensen in Nederland bleek dat allen hun zorg uiten vanuit een hele eigen beleving van het begrip "thuis". Thuis is voor velen de plek waar men woont en werkt. Voor alle mensen die wonen en werken in Nederland is Nederland dus "thuis". Als we nu dezelfde vragen stellen aan een willekeurig iemand "thuis" in Nederland dan is het antwoord vaak heel verschillend al naargelang de culturele oorsprong van deze persoon. De "foto" van thuis ziet er anders uit, en zo ook de bezorgdheid over het heden, de toekomst en de oplossingen die aangedragen dienen te worden.

Hoe denken Nederlanders over zichzelf en andere mensen? Is er een verschil tussen de gedachten van de na-oorlogse Nederlander en de Nederlander die geboren is midden in de multi-culturele ontwikkelingen? Hoe denken de Turken, Marokkanen, Surinamers, enz. over hún Nederland, hún beleving van het heden én de toekomst? Hoe verschilt de gedachten van de eerste Turkse vader of moeder die zich in Nederland vestigde ten opzichte van die van zijn of haar kinderen of kleinkinderen?

Daarvoor heb ik een methode bedacht om dat alles in kaart te brengen en tegenover elkaar te leggen. Via statistieken van onderzoekers kunnen we culturen reeds tegen verschillende assen leggen waardoor een soort vingerafdruk ontstaat van elke cultuur. Met mijn eigen onderzoek kunnen we nu ook trachten spiegels te creëren waarin wij onszelf zien én de manier waarop tegen ons aangekeken wordt. Zodra we dat weten ontstaat er een mogelijkheid om onze multiculturele communicatie te verbeteren door misverstanden bij voorbaat uit de weg te gaan of te voorkomen. We kunnen dan ook zeker wat doen om alle partijen wat beter bekent te maken met de zorgen en twijfels van de anderen. Misschien is het dan mogelijk dat we elkaar beter leren begrijpen en dan elkaar gaan zien als een mensen met een gezamenlijke toekomst en derhalve de uitdaging om er iets van te maken, in plaats van een bedreiging.

Deelname is simpel en anoniem: U kiest de cultuur welke U wenst te evalueren en kiest een aantal woorden die deze cultuur volgens U definiëren. De woorden vindt U op de web: www.movetoholland.nl/formulieren/woordenlijst

Move to Holland zoekt een sponsor voor dit onderzoek dat voor als nog uit eigen zak wordt gefinancierd. Dhr. Close verwacht op termijn de resultaten en zijn ideeën en conclusies te kunnen publiceren in een reeks artikelen en boekvorm.