Oud bibliothecaris dr A.W. Willemsen overleden
Op 20 december is dr A.W. Willemsen overleden. Aanvankelijk als
onderbibliothecaris, en later als bibliothecaris van de Koninklijke
Bibliotheek heeft hij een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling
van de KB en van de Nederlandse bibliotheekwereld in het algemeen.
Arie Wolter Willemsen werd geboren in 1930 in Terwolde (Gld.), waar
zijn vader een winkel met 'maalderij' (electrische graanmolen) had.
Hij studeerde geschiedenis in Utrecht, waar hij via zijn leermeester
prof. P. Geyl kennis maakte met de Vlaamse beweging. Zijn dissertatie
handelde in 1958 dan ook over Het Vlaams-nationalisme 1914-1940. De
kwaliteit van dat werk werd algemeen erkend. Willemsen vond echter na
zijn militaire dienst (bij de marine) een werkkring niet als
historicus maar als wetenschappelijk ambtenaar bij de Koninklijke
Bibliotheek. Zijn bijzondere kwaliteiten vielen al spoedig op bij de
bibliothecaris dr L. Brummel, en bij zijn opvolger, dr C. Reedijk.
Willemsen werd secretaris van de landelijke Rijkscommissie van Advies
inzake het Bibliotheekwezen. Binnen de KB functioneerde hij vanaf 1969
als onderbibliothecaris. In die functie gaf hij de aanzet tot enkele
belangrijke initiatieven voor de KB en voor de Nederlandse
bibliotheekwereld.
Tot die initiatieven behoorde de totstandkoming van het Depot van
Nederlandse Publicaties en de voorbereiding van de nieuwbouw van de
KB. Nederland kent als een van de weinige landen geen wettelijk depot
van publicaties, maar dank zij goede samenwerking met de uitgevers
bleek het mogelijk een dergelijk depot op vrijwillige basis op te
zetten. In het verlengde daarvan lag de aanvaarding door de KB van de
verantwoordelijkheid voor de Nederlandse Bibliografie, Brinkman's
Catalogus. De groei van de collecties maakte de bouw van een nieuwe
bibliotheek des te wenselijker, en het was vooral aan het vele
voorbereidende werk van Willemsen te danken dat de verhuizing van
Lange Voorhout naar de omgeving van het Centraal Station in Den Haag
in 1982 voltooid werd.
Een landelijk initiatief dat in de jaren 1980 van de grond kwam betrof
de gemeenschappelijke catalogisering in een geautomatiseerd
bibliotheeksysteem, Pica. Na het vertrek van dr Reedijk als
bibliothecaris in 1986 leek Willemsen de aangewezen opvolger, maar het
Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen gaf de voorkeur aan een
gedeelde verantwoordelijkheid met de Utrechtse bibliothecaris drs J
van Heijst. In 1990 ruilde Willemsen zijn functie als bibliothecaris
in voor die van adviseur van het Algemeen Bestuurscollege van de
Koninklijke Bibliotheek. In die hoedanigheid heeft hij nog een
belangrijke bijdrage geleverd aan de wetenschappelijke
literatuurvoorziening op het gebied van de geesteswetenschappen in
Nederland.
Naast zijn werk als bibliothecaris bleef Willemsen betrokken bij de
Vlaamse beweging en de Groot-Nederlandse gedachte. Hij was een van de
drijvende krachten achter de Bibliografie van de Nederlandse Taal- en
Literatuurwetenschap die in 1970 van de grond kwam. Tevens speelde hij
een rol bij de oprichting van de Nederlandse Taalunie, en zette hij
zich in de jaren 90 nog in voor het Huis der Nederlanden in Kaapstad.
De Koninklijke Bibliotheek gedenkt hem als een bibliothecaris die met
grote inzet en bevlogenheid de nationale bibliotheek gestalte heeft
gegeven.
29 december 2003
Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland
Koninklijke bibliotheek