Inspectie Werk en Inkomen

CWI en gemeenten mogen experimenteren met intake

19 december 2003

De vaste Tweede Kamercommissie voor SZW vindt dat de Centra voor Werk en Inkomen (CWI's) in goed overleg met gemeenten experimenten mogen opzetten met de intake van mensen die een baan zoeken of een bijstandsuitkering nodig hebben. Staatssecretaris Rutte van SZW gaat daarom de (concept-)regelgeving wijzigen. Die verbiedt experimenten met de intake. De plaats van het allereerste gesprek staat nu nog vast: het CWI. En alleen medewerkers van het centrum mogen het voeren. De staatssecretaris gaat beide eisen afzwakken.

In een algemeen overleg van de vaste commissie met de staatssecretaris op donderdag 18 december 2003 kwam een openbare brief van IWI vele keren ter sprake. Die brief ging over de intake door de gemeente Loenen (aan de Vecht) van mensen die bijstand kwamen aanvragen. Tot aan 28 februari 2003 zond de gemeente deze aanvragers, zoals het hoort, eerst naar het CWI in het verre Hilversum (ongeveer één uur met het openbaar vervoer).

Op eigen houtje
Vanaf maart deed de gemeente dat niet meer. Immers, de meeste aanvragers (20 van de 25) stonden later toch weer voor het loket van de gemeentelijke sociale dienst. Op eigen houtje, zonder overleg met het CWI, gaf de gemeente daarom voortaan bijstand aan mensen die naar het oordeel van de behandelend medewerkster een te grote afstand tot de arbeidsmarkt hadden.

Dat vond IWI in de brief van 20 juni in strijd met onder meer de wet Structuur Uitvoering Werk en Inkomen (SUWI). Daarin staat nadrukkelijk dat werk boven uitkering gaat en dat mensen die geen werk (meer) hebben eerst langs moeten bij het CWI, want daar komen veel vacatures binnen. Pas als tijdens de intake blijkt dat de afstand tot de arbeidsmarkt inderdaad te groot is, gaan de cliënten door naar het loket van de gemeentelijke sociale dienst (en in andere gevallen naar het loket van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen, UWV).

Decentrale intake
Staatssecretaris Rutte zei in het overleg met de Tweede Kamercommissie dat hij onverkort vasthield aan het uitgangspunt werk boven uitkering (en daarmee aan de centrale rol van het CWI). Dat betekent echter niet dat mensen voor de intake altijd naar het centrum moeten. Een decentrale intake is ook mogelijk. Daarnaast is het goed denkbaar dat de gemeente en het CWI elk bepaalde groepen cliënten voor hun rekening nemen.

Zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk 1 maart 2004, ontstaat de wettelijke ruimte om op dit punt te experimenteren. Daarbij stelde de bewindsman echter één duidelijke voorwaarde: gemeenten en CWI's moeten het wel onderling eens zijn. Het is niet toegestaan om op eigen houtje te handelen, zoals Loenen deed.