Openbaar Ministerie

Den Haag, 4 december 2003

Veel zaken opgelost door hulp publiek


Andere opsporingssites via startpagina OM

In het afgelopen seizoen zijn weer tal van ernstige misdrijven opgelost door de hulp van het publiek. Via Opsporing Verzocht werden 72 zaken opgelost. Ook de korte opsporingsberichten in Spits, bij de NOS en SBS leverden waardevolle tips op, zo staat in het jaarverslag van de Landelijke Selectiecommissie Opsporingsberichtgeving, de overkoepelende stuurgroep van politie en Openbaar Ministerie. In Opsporing Verzocht, het samenwerkingsverband tussen de Avro en politie en OM, werden van september 2002 tot en met augustus van dit jaar in totaal 257 zaken behandeld. Daarvan werden er 72 opgelost. Dat is een oplossingspercentage van bijna 29 procent. Gemiddeld kijken er naar het programma (en de herhaling) ongeveer 1,2 miljoen mensen. Sinds jaar en dag worden er korte opsporingsberichten uitgezonden rond de journaals van de NOS. Sinds augustus van dit jaar gebeurt dat ook op SBS, rond de Stem van Nederland en Hart van Nederland. Van de dertien uitzendingen op beide zenders werden er vier opgelost met behulp van kijkers. Drie keer door een uitzending bij de NOS, één keer via SBS. Dat was één van de eerste uitzendingen bij deze omroep. Een nieuwe loot aan de stam is ook de rubriek 'Gezocht' in de gratis krant Spits. In drie zaken bracht een tip van een lezer voortgang in de zaak, dan wel de oplossing.
Hieronder het integrale jaarverslag.

Jaarverslag opsporingsberichtgeving 2003


1. Inleiding

Hieronder volgt het Jaarverslag van de Landelijke Selectiecommissie Opsporingsberichtgeving over het jaar 2003. Wat is er van alle voornemens terechtgekomen? In ieder geval zijn de in 2002 onderzochte uitbreidingsmogelijkheden voortgezet en een aantal zijn zelfs geconcretiseerd. Zo werd de eerste rubriek Gezocht in het gratis ochtendblad de SP!TS op 6 januari een feit. Ging in de zomer van 2003 het geheel vernieuwde politie.nl de lucht in en werd in juli van dit jaar het eerste korte opsporingsbericht via SBS uitgezonden. Ook regionaal is niet stil gezeten en zijn er in 2003 weer twee regionale opsporingsprogrammas de lucht in gegaan: Bureau Brabant en Bureau Hengeveld. Het initiatief van het KLPD om jaarlijks een bijeenkomst te organiseren voor de regionale politieproducers werd eveneens een groot succes.

Een jaar echter dat ook gekenmerkt werd door droevenis. Na een geslaagde operatie in januari werd onze plaatsvervangend voorzitter Guus Bos in april getroffen door een hersenbloeding, die hem in mei fataal is geworden. Een groot gemis voor de organisatie en hoewel Guus onvervangbaar is, denken wij in Astrid Rijsdorp, persofficier van het parket Den Haag, een waardig opvolgster te hebben gevonden.

Het halfjaaroverzicht is als volgt opgebouwd: Allereerst wordt aandacht besteed aan de operationele informatie zoals de jaarcijfers en de resultaten van Opsporing Verzocht, de SPIs, de korte opsporingsberichten en SP!TS.


2. Jaarcijfers. 21e jaargang: september 2002 tot en met augustus 2003

In de periode september 2002 tot en met augustus 2003 werden in Opsporing Verzocht in totaal 257 zaken de medewerking van het publiek gevraagd.

In totaal waren er 88 uitzendingen

Opsporingszaken: 21e jaargang

Gepresenteerde zaken Sept. 02 t/m febr. 03 Maart t/m aug. 03 Totaal 127 130 257
Zaken opgelost door of mede door OV 37 35 72
Blok I Blok II Totaal
Oplossingspercentage sept. 02 t/m febr.03 25,4% 27,1 29,1 Oplossingspercentage maart t/m aug. 03 33,3% 26,7 26,9 Oplossingspercentage totaal 28%
Opgelost niet door OV 32

Kijkcijfers 21e jaargang

Uitzendingen Aantallen Marktaandeel Blok I
sept. 2002 t/m febr. 2003 639.125 12,90%
Blok I
maart t/m augustus 2003 643.800 13,80%
Gemiddeld 641.463 13,40%
Blok II
sept. 2002 t/m febr. 2003 1.296.666 20,60%
Blok II
maart t/m augustus 03 1.353.750 24,50%
Gemiddeld 1.325.208 22,60%

Herhalingen Aantallen Marktaandeel Blok I
sept.2002 t/m febr. 2003 137.083 14,80%
Blok I
maart t/m augustus 2003 106.666 14,50%
Gemiddeld 121.875 14,70%
Blok II
sept. 2002 t/m febr. 2003 138,333 14,50%
Blok II
maart t/m augustus 2003 120.000 14,30%
Gemiddeld 129.167 14,40%

Cijfers 21e jaargang.

Totaal gepresenteerd 242
Opgelost door of mede door OV 70
Oplossingspercentage 28,9
Opgelost niet door OV 24
Gem. kijkers Blok I 608.755
Gem. kijkers Blok II 1.089.567
Gem. kijkers herhaling I 107.319
Gem. kijkers herhaling II 122.477
Gemiddeld marktaandeel blok I. 13,8%
Gemiddeld marktaandeel blok II. 19,1%
Gemiddeld marktaandeel herhaling I 13,5%
Gemiddeld marktaandeel herhaling II 14%


3. Korte opsporingsberichten en SP!TS

Deze verslagperiode zijn 13 zogenaamde korte opsporingsberichten na de journaals op Ned.1,2 en 3 uitgezonden. Met ingang van augustus 2003 worden deze opsporingsberichten ook uitgezonden op SBS6, voor Stem van Nederland om 19.00 uur en voor Hart van Nederland om 22.30 uur. Vier berichten hadden een gunstig resultaat.

Datum Onderwerp Door of mede door politiebericht 16 september 2002 Vermissing 53-jr man Amsterdam Nee 9 december 2002 Inbraak Museon Den Haag Nee
24 december 2002 Identiteitsvraag Grevelingendam Ja, door NOS 6 februari 2003 Getuigenoproep dodelijke schietpartij 13 jarige jongen Schiedam Nee
27 februari 2003 Vermissing 49-jarige man Scheerwolde Nee 18 maart 2003 Identiteitsvraag Halfweg Ja, door NOS 7 mei 2003 Vermissing 69-jarige vrouw AZC Leersum Nee 8 mei 2003 Vermissing 34-jarige man Hoorn Nee
26 juni 2003 Identiteitsvraag Velp Ja, door NOS 27 juni 2003 Vraag over verblijfplaats zwangere vrouw Amsterdam Nee 2 juli 2003 Aantreffen vondeling Amsterdam Nee

12 augustus 2003 Vermissing 30-jarige man uit Denemarken Ja, door SBS

13 augustus 2003 Vermissing 73-jarige vrouw Arnhem Nee

Ochtendblad Sp!ts.

Vanaf 6 januari tot en met 31 augustus 2003 (verslagperiode van 1 september t/m 31 augustus) zijn er in de ochtendkrant Sp!ts, 33 opsporingsonderwerpen in de rubriek Gezocht geplaatst.


1. Naar aanleiding van geplaatst beeldmateriaal op 10 maart 2003 meldde zich 1 persoon, wel zijnde betrokken persoon, doch deze zaak is echter niet opgelost.

2. Naar aanleiding van geplaatst beeldmateriaal op 28 april 2003 meldde de verdachte zich. Zaak opgelost.

3. Naar aanleiding van een getuigenoproep op 23 juni 2003, meldde de getuige zich. Deze zaak is weliswaar opgelost, maar niet door toedoen van deze getuige.

Een overzicht van de geplaatste zaken met het aantal tips en het resultaten (periode 6 januari tot en met 17 november 2003) wordt bij dit jaarverslag gevoegd. Over de verslagperiode september 2003 tot en met februari 2004 zal over de zaken en de resultaten van SP!TS worden gememoreerd in het betreffende halfjaarverslag.


4. Korte opsporingsberichten bij SBS Broadcasting B.V.

Vorig jaar werd het licht op groen gezet voor de uitzending van korte opsporingsberichten via SBS.
Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van drie formats voor deze berichten waaruit gekozen kan worden, afhankelijk van de soort zaak. Deze berichten zullen op de zender SBS 6 voor de programmas Stem van Nederland en Hart van Nederland worden uitgezonden. Na accoordering door zowel het DB als de LSO kon op 10 juli het contract met SBS Broadcasting B.V. worden gesloten. Gedurende een jaar zal gekeken worden of uitbreiding naar SBS Broadcasting meerwaarde zal hebben. In ieder geval was het eerste, door SBS 6 uitgezonden opsporingsbericht op 13 augustus succesvol. Een oplettende SBS-kijker kwam met de gouden tip.


5. Rubriek Gezocht in de SP!TS

Op 6 januari 2003 werd de eerste rubriek Gezocht in het gratis ochtendblad SP!TS gepubliceerd. In deze rubriek wordt iedere maandagochtend een zaak gepresenteerd die s avonds ook in Opsporing Verzocht aan bod komt.Hiervoor is om twee redenen gekozen.Ten eerste om te bewerkstelligen dat mogelijk een aantal lezers van de rubriek s avonds naar het programma Opsporing Verzocht zal gaan kijken. Hierdoor neemt het aantal kijkers en mogelijk het aantal tipgevers toe. Ten tweede heeft deze werkwijze de minste consequenties voor het productieproces van de politieproducers van het KLPD.

De pilotperiode, die in eerste instantie zes maanden zou bedragen, is verlengd naar een jaar. Dit had te maken met het feit dat het contract lange tijd bij de Landsadvocaat heeft gelegen en met het feit dat de SMS-constructie, waarvoor gekozen was, in januari nog niet operationeel was. De daadwerkelijke evaluatie zal dan ook pas volgend jaar plaatsvinden. Op dit moment kan echter wel al gemeld worden dat ten gevolge van de rubriek Gezocht een aantal zaken zijn opgelost of op een ander en beter spoor zijn gezet!


6. Verdere uitbreiding

SBS Broadcasting B.V
Naast de korte opsporingsberichten is SBS Broadcasting bezig met het ontwikkelen van een format voor een tweede opsporingsprogramma. De bedoeling is dat met dit programma een breder publiek wordt bereikt dan tot nu toe het geval is met Opsporing Verzocht.

Een eerste format is reeds besproken en met de nodige aanpassingen zal een nieuw format worden vervaardigd hiervoor heeft het Dagelijks Bestuur Opsporingsberichtgeving een intentieverklaring afgegeven en op basis van de uitkomsten hiervan zal mogelijk tot een meer structurele samenwerking gekomen kan worden.

Wanneer alles loopt zoals voorzien dan kan medio 2004 het programma worden uitgezonden.

The Music Factory (TMF)
Jongeren van 15 tot 21 jaar zijn een voor opsporingsberichtgeving moeilijk te bereiken doelgroep. Zij hebben geen consistent kijkgedrag (kijken zelden naar de publieke omroepen), kijken sowieso minder televisie, doen veel met Internet en zijn meer uithuizig. Dit betekent dat het niet eenvoudig is om opsporingsberichten bij hen onder de aandacht te brengen. Op basis van het vorig jaar verschenen RVD-rapport, is contact gezocht met de jongeren-zender TMF, die buitengewoon enthousiast heeft gereageerd. Onderhandelingen om opsporingsberichten mee laten lopen in de stream tijdens een muziekprogramma op televisie en op de Internetsite van TMF zijn momenteel gaande.


7. Criteria Aanwijzing Opsporingsberichtgeving

De Aanwijzing Opsporingsberichtgeving bleek in de praktijk vaak aanleiding tot discussie te geven bij de beoordeling of een zaak nu wel of niet in aanmerking voor opsporingsberichtgeving kwam. Te denken valt hierbij aan goede beelden van een verdachte die vervolgens niet mogen worden uitgezonden omdat de zaak sec niet onder de criteria te brengen is. Om die reden is aan de voorzitter

van het College van procureurs-generaal, de heer de Wijkerslooth, toestemming gevraagd en gekregen om de criteria van de Aanwijzing uit te breiden c.q. te versoepelen.

De herziene Aanwijzing is gemaakt door de werkgroep Herziening Aanwijzing Opsporingsberichtge-ving. Deze werkgroep stond onder voorzitterschap van de beleidssecretaris opsporingsberichtgeving. In de werkgroep- Herziening Aanwijzing Opsporingsberichtgeving hadden vertegenwoordigers van het OM en de politie, die allen in de praktijk met de materie opsporingsberichtgeving te maken hebben, zitting.

De belangrijkste wijzigingen en aanvullingen zijn: · het onderdeel informatievoorziening en opsporingsberichtgeving is komen te vervallen omdat de Aanwijzing Voorlichting Opsporing en Vervolging hierin voorziet. Opsporingsberichtgeving en informatievoorziening zijn namelijk niet hetzelfde. Hoewel in de praktijk vaak van vermenging sprake is, achtte de werkgroep het niet langer nodig om in de aanwijzing Opsporingsberichtgeving aan dit onderwerp aandacht te besteden, omdat de materie een totaal andere is; · bij de toepassing van opsporingsberichtgeving is gekozen om artikel 67 lid 1 Strafvordering leidend te laten zijn. Hiervoor is gekozen omdat voor eenieder die in de praktijk met de materie werkt helder is wat er met dit artikel wordt bedoeld. Criteria zijn dus het aantal jaren gevangenisstraf dat op het strafbare feit is gesteld en een aantal met name genoemde misdrijven uit het wetboek van Strafrecht Daarnaast zijn een aantal aanvullende criteria opgenomen zoals couleur locale, aard en leeftijd slachtoffer en extreme modus operandi. Hier is voor gekozen om zaken in bepaalde extreme gevallen toch in aanmerking te laten komen voor opsporingsberichtgeving; · de taak van de Landelijke Selectiecommissie Opsporingsberichtgeving (LSO) wat betreft uitvoering van opsporingsberichtgeving in de praktijk is bij de politieproducers van het KLPD is komen te liggen. In het verleden werden zaken daadwerkelijk in de LSO geselecteerd nu gebeurt dit veelal middels overleg tussen het secretariaat LSO van het KLPD en de regio die een zaak voor opsporingsberichtgeving in aanmerking wil laten komen.De taken van de LSO zijn naast pure selectie binnen hun regio naar meer activeren van gebruik van opsporingsberichtgeving, uitwisseling van ervaring, spiegelen en accorderen van landelijk beleid;
· om de zorgvuldigheid van de inzet van opsporingsberichtgeving te waarborgen, kan alleen op basis van een contract opsporingsberichtgeving worden aangeboden. Door de werkgroep Veurink is hiertoe een aantal modelovereenkomsten opgesteld. In de praktijk vormen deze overeenkomsten nog steeds het uitgangspunt. Echter gebleken is dat de aanvullende voorwaarden meer en meer een deel van de contractsonderhandelingen vormen en derhalve nader worden uitgewerkt in de met de contractspartner te sluiten overeenkomst. Een stukje maatwerk dus. Dit laat onverlet dat de Aanwijzing met de daarin opgenomen voorwaarden prevaleert.

De Herziene Aanwijzing ligt op dit moment bij de afdeling Bestuurlijk Juridische Zaken van het Parket-Generaal, die het na beoordeling naar het departement van Justitie zullen zenden. Nadat men er hier naar gekeken heeft zal het al dan niet voorzien van commentaar aan het Parket-Generaal worden geretourneerd. Vervolgens zullen diverse commissies zich over de Aanwijzing buigen en indien die zich er allemaal in kunnen vinden zal het op de agenda van het Management Team en het College worden gezet. Kortom it is still a long way to Tipparary.

Voordeel is dat de heer de Wijkerslooth de toezegging heeft gedaan om in de praktijk reeds met de uitbreidingen te experimenteren en dus in de geest van de Herziene Aanwijzing te werken.


8. Internet (providers)

Politie.nl
Na wat aanloopproblemen is het vernieuwde politie.nl in juni 2003 operationeel geworden. Naast een pagina waarop landelijke opsporingsberichten staan vermeld, hebben de politieregios afzonderlijk ook, voornamelijk regionale, opsporingsberichten op hun eigen internetsite. Afgesproken is om dat het

NPI, het operationeel en het beleidssecretariaat OBG elke twee maanden evalueren hoe een en ander verloopt.
Hoewel het langzaam steeds meer vorm begint te krijgen, is er nog wel veel verschil tussen de diverse regios te zien. In 2004 zullen de ontwikkelingen dan ook nauwgezet worden gevolgd.

Tiscali
Tiscali is een grote internet-provider in Nederland met gemiddeld 300.000 actieve abbonnees. Begin 2003 zijn onderhandelingen met deze internetprovider gestart over de mogelijkheid van bannering (dat wil zeggen dat via hun Internetsite geattendeerd wordt op een bepaald item waarnaar kan worden doorverwezen).

De voorgenomen werkwijze zal er als volgt uit komen te zien:Tiscali stelt ononderbroken ruimte ter beschikking op haar news channel voor de aankondiging van 1 actueel, door het KLPD aan te leveren, opsporingsbericht. Het hele bericht met eventuele beeltenis, kan na doorlinken gelezen worden. Nadrukkelijk zal worden vermeld dat men niet via Tiscali kan reageren indien men iets te melden heeft maar dat dit via het genoemde telefoonnummer moet. Hierdoor is de wijze waarop het opsporingsbericht onder de aandacht van het publiek wordt gebracht een andere dan de reeds gangbare. Om die reden is er dan ook een andersoortig contract opgesteld dat zoals het er naar uitziet begin januari getekend zal gaan worden. De verwachting is dat begin volgend jaar het eerste opsporingsbericht op de newspage van Tiscali zal staan.

OM.nl
Het Openbaar Ministerie heeft een eigen internetsite waarop onder meer de organisatie en werkwijze van het OM worden toegelicht. Dit jaar is op de pagina opsporing een uiteenzetting van het opsporingsmiddel opsporingsberichtgeving opgenomen. Hierin staat beschreven wanneer, door en bij wie het opsporingsmiddel kan worden toegepast.
Verder wordt nagedacht binnen de afdeling Voorlichting van het Openbaar Ministerie of een toepassing a la Tiscali niet tot de mogelijkheden behoort: dus wel het volledige opsporingsbericht met duidelijke verwijzing naar het te bellen nummer.


9. Promo opsporingsberichtgeving

Een van de voornemens uit het jaarplan van 2003 was om meer bekendheid aan het opsporingsmiddel opsporingsberichtgeving te geven. Nog te vaak wordt het een aanvullend opsporingsmiddel genoemd of ingezet wanneer een onderzoek echt vastzit. Hier is op een low-profile manier uiting aan gegeven. Onder meer door artikelen in de vakbladen( Algemeen Politie Blad, Recherche Magazine, Opportuun) interviews regionaal en landelijk (RTL-Boulevard), werd binnen vakorganisaties nog eens aangegeven dat het een zinvol opsporingsmiddel is. Het ontwikkelen van een informatie-folder zit in de planning en de bedoeling is zeker om in 2004 de ingezette koers voort te zetten.


10. Regionale media

In 2003 zijn er weer twee regionale opsporingsprogrammas bijgekomen: Bureau Brabant, een samenwerkingsverband tussen de politieregios Brabant-Noord, Midden en West Brabant, Brabant Zuid- Oost, het Openbaar Ministerie Den Bosch en Omroep Brabant TV en Bureau Hengeveld, een samenwerkingsverband tussen politie Utrecht, Openbaar ministerie Utrecht en RTV-Utrecht. In totaal zijn er nu acht regionale opsporingsprogrammas.
De politieregio Haaglanden is momenteel ook aan het onderzoeken of een regionaal opsporingspro-gramma realiseerbaar is.

Zoals in de inleiding al is genoemd, heeft afgelopen jaar ook de eerste landelijke dag voor zowel landelijke als regionale politieproducers plaatsgehad. En met succes! Doel van deze bijeenkomst is onder meer om best practices, ervaringen te delen en van elkaar te leren.


11. Internationalisering

Omdat nationaal op het gebied van opsporingsberichtgeving zoveel ontwikkelingen liepen, werd besloten het onderzoek naar de internationale status van opsporingsberichtgeving op een laag pitje te zetten. In maart werd het Dagelijks Bestuur echter benaderd door Palm Plus Produkties, die aan het onderzoeken waren of er een mogelijkheden bestaan met betrekking tot de ontwikkeling van een internationaal opsporingsprogramma.

Op verzoek van het Dagelijks Bestuur hebben zij een format ontwikkeld. In grote lijnen gaat het om de realisatie van een Europees opsporingsprogramma, genaamd Euro Wanted. Dit programma heeft als doel het oog te richten op internationalisering van misdaad en opsporing. Door regelmatige programmas uit te zenden in diverse landen hoopt het programma haar bijdrage te leveren aan het verhogen van de opsporings-en preventieactiviteiten van politie en justitie. Middels het programma wil men mensen het publiek oproepen tot het geven van informatie in grensoverschrijdende zaken.

Nadat de voorzitter van het College, de Wijkerslooth, toestemming had verleend en het Dagelijks Bestuur zich in het gepresenteerde format kon vinden, is een intentieverklaring afgegeven voor om te komen tot de produktie van een nul-uitzending van het programma Euro Wanted in juli 2004. Deze datum is gekozen omdat dit samenvalt met het Europees voorzitterschap van Nederland.

In 2004 zal een werkgroep, bestaande uit afgevaardigden van politie, justitie en Palm Plus Produkties, de haalbaarheid van een dergelijk programma onder meer op gebied van wet- en regelgeving, zaaksaanbod en de gevolgen voor het productieproces van justitie en politie nader te onderzoeken.


12. Opsporing Verzocht

Als laatste maar zeker niet als minst belangrijke samenwerkingspartner wordt hier aandacht aan Opsporing Verzocht besteed. Met zeer grote tevredenheid en met, bijna nog belangrijker, goede resultaten wordt het 21e jaar , waarin met de AVRO wordt samengewerkt, afgesloten. Een samenwerking die het Openbaar Ministerie, het KLPD en de AVRO zeker zullen voortzetten. Hierboven zijn de jaarcijfers al gepresenteerd die een redelijke gelijk trend vertonen ten opzichte van vorig jaar.

Daarnaast zijn er afgelopen jaar contractsonderhandelingen geweest omdat het contract tussen de AVRO en het Openbaar Ministerie afliep. Dit heeft geleid tot een nieuw contract meer toegesneden op de nieuwe situatie, waarin beide partijen zich kunnen vinden.

Opsporing Verzocht zal tevens in een nieuw jasje worden gestoken. In januari gaat de eerste uitzending in het nieuwe decor de lucht in en is men stapsgewijs bezig het programma een wat eigentijdser karakter te geven met behoud van de sterke kanten die Opsporing Verzocht zo uniek maken.


13. Diversen

Dit jaar is het eerste jaar geweest dat er niet meer door een afgevaardigde van het Ministerie van Justitie werd geparticipeerd in zowel het Dagelijks Bestuur als de Landelijke Selectiecommissie Opsporingsberichtgeving. Voor komend jaar zullen de consequenties daarvan voelbaar zijn omdat het Ministerie niet langer de 0800-nummers zal betalen. Er is een brief naar de Raad van Hoofdcommis-sarissen gezonden met het verzoek de politieregios dit zelf voor hun rekening te laten nemen.

Eind 2003 kwam bij de afdeling Voorlichting van het Parket Generaal een verzoek binnen om stage te mogen lopen binnen het gebied opsporingsberichtgeving. Kim Peijenburg en Laura Ariens die de opleiding Algemeen Sociale Wetenschappen met als afstudeerrichting Communicatie volgen aan de Universiteit te Utrecht zullen gedurende een half jaar voor ons het tipgeversonderzoek afronden en onderzoeken wat de toegevoegde waarde van de nieuwe media is.
---


14. Tenslotte

In dit jaarverslag is een overzicht gegeven van zaken waarmee het DB en de LSO OBG zich in 2003 hebben bezighouden. Het is een jaar geweest waarin de eerste stappen richting de nieuwe media zijn gezet en waarin opsporingsberichtgeving steeds meer als een volwaardig opsporingsmiddel wat het natuurlijk ook is wordt ingezet. Deze ontwikkelingen brengen nogal wat veranderingen met zich mee, zowel in denken als in doen. Komend jaar zal dan ook gericht zijn op verdere uitdieping van de samenwerking met oude en nieuwe media en nadenken hoe het productieproces zo goed mogelijk hierop afgestemd kan worden.

Sylvia Harten
Coby van der Hoek