politiek den haag
Koopkracht gehandicapten en chronisch zieken 2004
Utrecht, 2 december 2003
Aan: Leden Tweede Kamer
Betreft: Algemeen Overleg 2 december
Inlichtingen: Koopkracht gehandicapten en chronisch zieken 2004
Geacht kamerlid,
Hierbij reageren wij op de brief van minister De Geus inzake
Inkomenseffecten maatregelen 2004 van 27 november 2003. De conclusie
van de minister dat het saldo van generieke en specifieke maatregelen
voor chronisch zieken en gehandicapten en voor mensen met een
minimuminkomen wel meevallen, wijzen wij af. Ter toelichting geven wij
een beschrijving van de gevolgen van de maatregelen voor een doorsnee
alleenstaande met een Wajong-uitkering.
Een alleenstaande volwassene met een Wajong-uitkering ontvangt netto
791 euro per maand. Het kabinet gaat er vanuit dat voor een
alleenstaande op het sociaal minimum de koopkracht volgend jaar gelijk
blijft: het saldo van de procentuele ontwikkeling van de uitkering, de
belasting- en premiedruk en de verwachte prijsstijgingen is nul.
Daarbij zijn de gevolgen van een groot aantal bezuinigingen bij
diverse departementen nog niet meegerekend. In de brief van de
minister gebeurt dit wel, maar ons inziens niet adequaat. Voor een
doorsnee gehandicapte met een Wajong-uitkering doen we dit hieronder
wel.
Thuiszorg
Hij heeft thuiszorg omdat hij met zijn handicap niet alles zelf kan
doen. Jaarlijks gaat hij door verhoging van de eigen bijdrage voor
AWBW voorzieningen 94 euro meer betalen: de eigen bijdrage voor minima
stijgt van 114 naar 208 euro. Minister De Geus schrijft hierover dat
de stijging voor de laagste inkomens zowel absoluut als relatief het
laagste is. Dat neemt niet weg dat alleen door deze maatregel de
Wajong-gerechtigde al één procent koopkracht verliest !
Beperking ziekenfondspakket
De beperking van het ziekenfondspakket heeft bovengemiddelde gevolgen
voor mensen met een chronische ziekte, al dan niet samengaand met een
handicap. Het verwijderen van de tandarts en van fysio- en
oefentherapie kan volgens de brief van de minister opgevangen worden
door een aanvullende verzekering voor 55 euro per jaar. Hoewel niet
zeker is dat de chronisch zieke hiervoor wordt toegelaten, rekenen we
met dit bedrag.
Voor "zelfzorgmedicijnen", die ook uit het ziekenfondspakket
verwijderd worden, zal zeker geen aanvullende verzekering mogelijk
zijn. De minister schrijft dat dit een gemiddelde verzekerde 40 euro
per jaar gaat kosten. Maar dit gemiddelde geldt niet voor chronisch
zieken. Alleen al de veel voorgeschreven pijnstiller Ibuprofen kost
jaarlijks drie keer zo veel. Onze doorsnee Wajonger geeft 240 euro per
jaar uit aan zelfzorgmedicijnen. We gaan er vanuit dat betrokkene dit
jaar geen kosten hoeft te maken voor zittend ziekenvervoer, hoewel
sommige chronisch zieken hiervoor zelf veel geld moeten gaan betalen.
In totaal heeft hij dus 389 euro extra uitgaven voor gezondheidszorg.
Rekenvoorbeeld: alleenstaande Wajonggerechtigde met inkomen 791,- per maand
Opeenstapeling bezuinigingsmaatregelen met compensaties
met effect op koopkracht
per jaar
Extra uitgave AWBZ thuiszorg 94 +
Extra uitgave beperking ziekenfondspakket: aanvullende verzekering
fysiotherapie en tandarts 55 +
Extra uitgave beperking ziekenfondspakket: zelfzorgmedicijnen 240 +
Subtotaal extra uitgave gezondheidszorg 389
Compensatie belastingaftrek buitengewone uitgaven door handicap of
ziekte 7 -
Generieke compensatie meeruitgaven ziektekosten 58 -
Minder huursubsidie 144 +
Minder Bijzondere Bijstand 180 +
Totaal achteruitgang in koopkracht per jaar 648 per jaar
= 54,- per maand
= 6,8%
Compensatie
De Wajong-gerechtigde komt al in aanmerking voor belastingaftrek voor
buitengewone uitgaven door handicap of ziekte. De 389 euro extra
kosten mag hij ook opvoeren voor belastingaftrek. In de oude regeling
zou hij hiervan de helft terugkrijgen. Maar door de onlangs
vastgestelde nieuwe regels neemt zijn belastingteruggave slechts met 7
euro toe. In het koopkrachtverhaal van minister, dat sluit op nul, is
rekening gehouden met compensatie van meeruitgaven ten gevolge van de
pakketverkleining van 58 euro per verzekerde per jaar.
Huursubsidie en bijzondere bijstand
Daarnaast krijgt hij 12 euro minder huursubsidie per maand. Dit is
144,- per jaar. De bijzondere bijstand wordt aanzienlijk verlaagd
doordat de categorale bijstand wordt afgeschaft en daarenboven 150
miljoen wordt bezuinigd op de individuele bijzondere bijstand. Volgens
de brief van de minister gaat dat de betrokkenen onder de 65 jaar
gemiddeld 460 euro per jaar kosten. Dat is een grote aanslag op de
koopkracht die buiten het gemiddelde koopkrachtbeeld is gehouden. Ook
in het koopkrachtbeeld inclusief specifieke maatregelen op bladzijde
11 van de brief van de minister van 27 november is deze grote
achteruitgang niet meegeteld. Slechts voor een klein deel van de
betrokkenen komt er compensatie door de nieuwe "lang-laag" uitkering.
Daarvoor zal de Wajong-gerechtigde niet in aanmerking komen. Verder
gaat de minister er vanuit dat de gemeenten relatief minder zullen
bezuinigen op de specifieke vergoedingen voor chronisch zieken en
gehandicapten. In ons voorbeeld houden we daar rekening mee. Deze
Wajong-gerechtigde kreeg van zijn gemeente jaarlijks een vergoeding
van 180 euro voor duurzame gebruiksgoederen. Door het verbod op
categorale regelingen en de bezuiniging op de bijzondere bijstand
vervalt deze tegemoetkoming.
Conclusie Al met al gaat deze Wajong-gerechtigde er 648,- per jaar,
dat is 54,- per maand op achteruit. Dat is 6,8 procent van zijn
inkomen.
Wij wijzen er met nadruk op dat wij hier een doorsnee hebben genomen
van een grote groep chronisch zieken en gehandicapten met een minimaal
inkomen. Het beeld wijkt erg af van het beeld dat de minister schetst,
hoewel wij alle cijfers en aannames van de minister hebben
overgenomen. Dit komt doordat hij er onvoldoende rekening mee houdt
dat de zelfzorgmedicijnen buiten het ziekenfondspakket chronisch
zieken onevenredig veel zullen gaan kosten, de gestegen ziektekosten
maar gedeeltelijk worden gecompenseerd, de structurele bezuiniging op
de huursubsidie slechts half meerekent omdat die op 1 juli ingaat en
de drastische verlaging van de bijzondere bijstand geheel buiten zijn
berekening houdt.
Hoogachtend,
J. Troost
voorzitter
---
Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland