Socialistische Partij
Zeker een miljard te winnen in zorg
Er is nog zeker een miljard euro te winnen door de bureaucratie in de
zorg serieus aan te pakken, stelt Agnes Kant. Daar kan de zorg alleen
maar beter van worden.
---
door Agnes Kant
---
De politiek had het bij het recht eind tijdens de laatste
verkiezingscampagnes: bureaucratie is één van de grootste ergernissen
bij politie en justitie, in het onderwijs, de sociale zekerheid en
vooral in de zorg. Dat het leeuwendeel van die bureaucratie aan
diezelfde politiek te danken is, werd echter verzwegen. In de zorg is
het cynisch genoeg vooral de vrees van de politiek dat de zorgsector
te veel kosten zou maken, die voor een enorme kostenstijging heeft
gezorgd.
De bureaucratiebrigade van de SP is in maart 2003 gestart met een
onderzoek naar de bureaucratie in de zorg. Werknemers uit de zorg
deden voorstellen tot vermindering van de bureaucratie. Op basis van
honderden meldingen, aanvullend onderzoek, gesprekken, werkbezoeken en
de gegevens uit het rapport-De Beer (`Minder regels, meer zorg') zijn
wij tot tien concrete voorstellen gekomen om de bureaucratie in de
zorg aan te pakken. Deze voorstellen besparen naar schatting ruim 1
miljard euro per jaar. Sommige maatregelen kunnen vrij snel worden
uitgevoerd, zoals het afschaffen van eigen bijdragen en het systeem
van machtigingen. Voor andere maatregelen is wat meer tijd nodig,
zoals het afschaffen van de Regionale Indicatie Organen (RIO's) en het
opnieuw gaan werken met regionaal werkende verzekeraars. De meeste
voorgestelde maatregelen kunnen in deze kabinetsperiode nog worden
uitgevoerd. De commissie-De Beer deed in opdracht van de minister van
VWS onderzoek naar de bureaucratie in de zorg en kwam in 2002 met een
flink aantal voorstellen. Deze kunnen een besparing opleveren van 300
miljoen euro. De commissie had de opdracht om besparingen te vinden
binnen het bestaande beleid. In de voorstellen van de SP zijn op een
aantal punten keuzes gemaakt voor een ander beleid. Als de politiek
écht werk wil maken van het opruimen van de bureaucratie, moeten ze
ook ongelukkige beslissingen uit het verleden durven terugdraaien. Een
aantal heilige huisjes moet omver en als de politiek hiertoe bereid
is, komen de besparingen vele malen hoger uit.
Het oprichten van landelijk werkende zorgverzekeraars, zorgde er voor
dat huisartsen, fysiotherapeuten en apothekers te maken kregen met
tien tot twintig zorgverzekeraars, in plaats van één regionaal werkend
ziekenfonds. Huisartsen moeten nu met al die verzekeraars apart gaan
onderhandelen over vergoedingen, wat hem dus handen vol tijd kost die
hij veel liever aan zijn patiënten zou besteden. Specialisten
verliezen op hun beurt veel tijd en energie aan de ingevoerde Diagnose
Behandel Combinaties. Ze moeten per patiënt die op hun spreekuur komt
in codes registreren, welke diagnose ze stellen en welke behandeling
ze geven. Het blijkt een marteling: er zijn tienduizenden codes en
specialisten worden er horendol van. De Regionale Indicatie Organen
zijn in het leven geroepen om de indicatie te stellen voor AWBZ-zorg.
Maar ze leiden tot onnodige vertraging, veel papierwerk en ook dubbel
werk, want ook de zorgverlener beoordeelt wat nodig is. De gevolgen
van het oponthoud kunnen groot zijn. Als er gewacht met worden op een
indicatie van een RIO, kan een KNO-arts een patiënt niet naar huis
sturen. Hierdoor wordt onnodig een ziekenhuisbed bezet en geplande
operaties moeten daardoor worden afgezegd. Zo leidt bureaucratie er
toe dat een kankerpatiënt langer met een tumor in zijn hoofd moet
rondlopen. De eigen bijdragen in, bijvoorbeeld, de thuiszorg leiden
tot veel bureaucratie bij het inningkantoor CAK. Maar ook tot een
hogere administratieve druk bij de thuiszorg, die een extra
gedetailleerde registratie moeten bijhouden om de eigen bijdragen te
kunnen vaststellen
De belangrijkste conclusie in het rapport is dat bestrijding van
onnodige en dure bureaucratie alleen mogelijk is als de zorg weer
wordt teruggeven aan de mensen op de werkvloer. Minder controle van
bovenaf, minder managers van buiten, minder lagen in het bestuur en
meer zeggenschap voor de mensen uit de praktijk. In de zorg moet te
veel worden geregistreerd, er moeten te veel formulieren worden
ingevuld, er zijn te veel verstikkende regels en er zijn te veel
managers. De politiek die klaagt over de bureaucratie is er
grotendeels zelf voor verantwoordelijk. De angst dat de kosten voor de
zorg harder zouden stijgen dan geraamd, heeft geleid tot wantrouwen en
nog meer regels en procedures. Om al die ingewikkelde regels uit te
voeren zijn weer extra managers nodig. Een belangrijk deel van de
bureaucratie in de zorg is kortom het gevolg van georganiseerd
wantrouwen.
Natuurlijk moeten we goed controleren wat er met ons premiegeld
gebeurt, maar de huidige controle is veel te gedetailleerd. Voor veel
zorg moet vooraf een `machtiging' worden aangevraagd, zoals voor
ziekenhuisopnames, poliklinische zorg, paramedische zorg en
hulpmiddelen. Bij ziekenhuizen, huisartsen en zorgverzekeraars leidt
dit tot een enorme administratieve druk. Controle achteraf heeft ertoe
geleid dat een `rituele' rekeningenstroom is ontstaan tussen
ziekenhuizen en zorgverzekeraars. Typerend, maar vooral zeer
teleurstellend, is dat er met de voorstellen van de commissie-De Beer
tot nu toe amper iets is gedaan. De bureaucratie wordt tegenwoordig
vooral gebruikt als alibi om niet te hoeven investeren in de zorg. Wij
kunnen ons echter niet veroorloven te wachten met het wegwerken van de
bureaucratie. Het levert besparingen op die ten goede komen aan de
zorg, vermindert de irritatie op de werkvloer, zorgt voor een betere
bedrijfsvoering, een plezieriger sector om in te werken en een
kwalitatief betere zorg.
Agnes Kant, Tweede-Kamerlid SP
Dit artikel verscheen op 20 november 2003 in De Gelderlander
---