politiek den haag
Chronisch zieken betalen hoge prijs voor bezuinigingen
1 december 2003
De sociale minima gaan volgend jaar niet in koopkracht achteruit,
meldde minister De Geus van Sociale Zaken na het afsluiten van het
najaarsakkoord trots. Minister-president Balkenende houdt vol dat alle
inkomensgroepen ongeveer evenveel moeten inleveren en dat niemand er
meer dan één procent op achteruitgaat. Niet alleen de oppositie
bestrijdt dit. Ook voorzitter Werner van de CDA-fractie in de Eerste
Kamer, wees de premier erop dat de bezuinigingen voor chronisch
zieken, gehandicapten en mensen met een uitkering veel zwaarder
uitpakken dan voor anderen.
Duurdere zorg
De critici van het kabinet hebben helaas gelijk. Vooral de bezuinigingen in
de gezondheidszorg treffen mensen met een functiebeperking of een chronische
aandoening extra hard. De kwaliteit van de zorg wordt aangetast door korting
op de budgetten van instellingen voor verpleging en verzorging. Gelijktijdig
gaan de eigen bijdragen van cliënten omhoog. Voor thuiszorg van 4,40 naar
11,80 euro per uur. Iemand met een modaal inkomen en een gemiddeld aantal
van drie uur thuiszorg per week gaat er dus 90 euro per maand op achteruit!
Voor de laagste inkomens is de eigen bijdrage gemaximeerd, maar ook die
stijgt fors: van 10 naar 17 euro per maand.
Even hard komen de bezuinigingen op het ziekenfondspakket aan. Zo verdwijnen
fysiotherapie en de tandarts uit het pakket en moet je daar apart voor gaan
betalen. Voor zittend ziekenvervoer krijgen sommige mensen, afhankelijk van
de ziekte maar niet van de noodzaak om een taxi te gebruiken, de kosten niet
langer vergoed. Mensen met en chronische aandoening krijgen de kosten van
meer dan negen behandelingen van een fysio- of oefentherapeut nog wel
vergoed, maar dan hebben ze zelf al 195 euro betaald. Wellicht is hiervoor
nog een aanvullende verzekering af te sluiten, maar dat is duurder dan als
we met z'n allen via de ziekenfondspremie betalen.
Chronisch zieken zullen zich niet aanvullend kunnen verzekeren voor
zogenaamde "zelfzorgmedicijnen". Dat zijn medicijnen die zonder recept
verkrijgbaar zijn, zoals pijnstillers, maar die mensen met een chronische
aandoening op doktersvoorschrift gebruiken. Dat wordt nu nog vergoed door
het ziekenfonds. Maar het kabinet stelt voor om, als alternatief voor de
door de Tweede Kamer afgewezen medicijnknaak, deze vergoeding af te
schaffen. Dat gaat betrokkenen honderden euro's per jaar kosten. De
CDA-fractie, die met de oppositie tegen de medicijnknaak was, maar tot nu
toe met de regeringscoalitie deze alternatieve bezuiniging steunt, helpt
chronisch zieken hiermee van de wal in de sloot.
Opeenstapeling lasten
Mensen met een chronische aandoening of een functiebeperking zullen meer dan
anderen kwijt zijn aan hogere eigen bijdragen voor zorg en aan kosten die
niet meer door het ziekenfonds vergoed worden. Het kabinet stelt daar
tegenover dat er belastingaftrek mogelijk is als je door ziekte of handicap
extra hoge kosten hebt. En het komt met een nieuwe vergoedingsregeling voor
degenen die hun belastingaftrek tot nu toe niet konden verzilveren, omdat ze
te weinig belasting betalen. Maar de uiterst ingewikkelde belastingregeling
en de op dezelfde leest geschoeide nieuwe vergoedingsregeling, zijn
allesbehalve adequaat. En wie wel onder deze regeling valt, krijgt maar een
deel van zijn extra kosten vergoed. We hebben de gevolgen van de plannen van
het kabinet uitgerekend voor iemand met een chronische ziekte of handicap en
een minimuminkomen. Hij is van jongs af aan gehandicapt en leeft van een
Wajonguitkering: netto 791 euro per maand.(Zie voorbeeld.) Alleen al aan
niet gecompenseerde extra kosten voor zorg en medicijnen raakt hij honderden
euro's per jaar kwijt.
Die verslechtering komt niet alleen. Ook de huursubsidie gaat omlaag: met 12
euro per maand. En de bijzondere bijstand wordt veel minder. Het wordt
gemeenten verboden nog langer extra bedragen aan groepen mensen op het
minimum te geven. Maar ook op de individuele extra vergoedingen voor
bijzondere kosten wordt zwaar bezuinigd. De gemeenten kunnen volgend jaar
nog maar half zoveel bijzondere bijstand toekennen aan mensen met een
minimuminkomen. Wel komt er landelijk een nieuwe toeslag voor mensen die
langdurig op het minimum zitten, maar daar komen door de strenge voorwaarden
slechts weinigen voor in aanmerking. Zo zal bijna geen Wajong-gerechtigde
deze toeslag ontvangen. Het uiteindelijk effect van al deze wijzingen zal
voor iedereen anders uitpakken, maar gemiddeld gaan betrokkenen er honderden
euro's per jaar op achteruit.
In de koopkrachtberekening van minister De Geus zijn de extra kosten voor
gezondheidszorg die sommige mensen krijgen, buiten beschouwing gelaten. Net
als de verlaging van de huursubsidie en van de bijzondere bijstand. Als we
alle effecten meetellen, heeft de Wajong-gerechtigde uit ons voorbeeld geen
behoud van koopkracht, maar een achteruitgang van zes procent. Terwijl hij
met zijn minimuminkomen nu al niet of nauwelijks rond kan komen. Het is al
niet rechtvaardig als iedereen door de bezuiniging even hard wordt
getroffen, want de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. Maar
met de voorstellen van het kabinet is het veel erger: mensen met een
handicap of een chronische zieke en mensen met een minimuminkomen worden het
zwaarst belast.
Daarom demonstreerden wij op 20 november bij de Tweede Kamer tegen deze
bezuinigingsvoorstellen. Want onze volkvertegenwoordiging kan de plannen nog
veranderen. We verwachten niet alleen voorstellen van de oppositiepartijen.
Ook de coalitiepartijen vragen wij om hun verantwoordelijkheid te nemen.
Voorbeeld:
Koopkracht en Wajong
Een alleenstaande volwassene met een Wajong-uitkering ontvangt netto 791
euro per maand.
Hij heeft thuiszorg omdat hij met zijn handicap niet alles zelf kan doen.
Jaarlijks gaat hij aan eigen bijdrage 94 euro meer betalen.
Door de verkleining van het ziekenfondspakket moet hij jaarlijks zelf gaan
betalen:
Twee periodieke controles bij de tandarts: 36 euro.
Een aanvullende verzekering voor fysiotherapie: 30 euro.
Voor "zelfzorgmedicijnen": 240 euro per jaar.
We gaan er vanuit dat hij dit jaar geen kosten hoeft te maken voor zittend
ziekenvervoer.
In totaal heeft hij dus 400 euro extra uitgaven voor gezondheidszorg.
De Wajong-gerechtigde komt al in aanmerking voor belastingaftrek voor
buitengewone uitgaven door handicap of ziekte. De 400 euro extra kosten mag
hij ook opvoeren voor belastingaftrek. Maar door de onlangs vastgestelde
nieuwe regels neemt zijn belastingteruggave slechts met 12 euro toe. In het
koopkrachtverhaal van minister De Geus staat tegenover deze kostenstijging
een verlaging van de ziekenfondspremie met 0,45%. Dat is voor een
Wajong-gerechtigde 51 euro per jaar. Resulteert een koopkrachtverlies van
373 euro per jaar. Dat is 28 euro per maand.
Daarnaast krijgt hij 12 euro minder huursubsidie per maand.
Deze Wajong-gerechtigde kreeg van zijn gemeente jaarlijks een vergoeding van
180 euro per maand voor duurzame gebruiksgoederen. Door het verbod op
categorale regelingen en de bezuiniging op de bijzondere bijstand vervalt
deze tegemoetkoming. Daardoor gaat hij er 15 euro per maand op achteruit.
Al met al gaat deze Wajong gerechtigde er 28+12+15= 55 euro per maand op
achteruit. Dat is 6 procent van zijn inkomen.
CG-Raad
December 2003
---
Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland