Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Persbericht ministerraad
31 oktober 2003
Medicijnenplan: lagere prijzen en meer eigen verantwoordelijkheid
De ministerraad heeft op voorstel van minister Hoogervorst van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(VWS) ingestemd met een nieuw systeem voor geneesmiddelen. Het kabinet gaat lagere prijzen
afdwingen voor merkloze of patentloze geneesmiddelen. Verder zal de vergoeding voor deze merkloze
geneesmiddelen en voor geneesmiddelen die een vergelijkbare werking hebben, dalen. Voor elke
aandoening zal altijd een geneesmiddel zonder bijbetaling beschikbaar zijn. Deze wijziging van het
systeem dwingt artsen en patiënten om een kostenbewuste keuze te maken: het merkloze geneesmiddel
dat verkregen wordt zonder bijbetaling of het duurdere qua werking vergelijkbare middel. In dat laatste
geval moet het verschil tussen de prijs en de vergoeding door de patiënt bijbetaald moet worden.
Het nieuwe systeem kan in de plaats komen van de kortingsmaatregel die sinds 1 september 2003 de
hoge kortingen en bonussen bij apotheken weghaalt. Deze maatregel is wel effectief maar pakt de
knelpunten in het systeem onvoldoende aan. Knelpunten in het huidige systeem zijn de hoge prijzen
van patentloze geneesmiddelen en de zogenaamde `weglek'. Dit wil zeggen dat als het patent op een
geneesmiddel is afgelopen er een verschuiving plaatsvindt in voorschrijfgedrag naar duurdere
patentgeneesmiddelen met een vergelijkbare werking in plaats van naar de goedkopere merkloze
variant. Het nieuwe systeem voorkomt deze `weglek' door de eigen verantwoordelijkheid van patiënten
in te schakelen. De patiënt kan zelf kiezen tussen het goedkope merkloze middel zonder bijbetaling of
de merkvariant met bijbetaling. Over de precieze technische invulling van het nieuwe systeem volgt een
beslissing na een uitvoeringstoets door het College voor Zorgverzekeringen.
Het nieuwe prijs- en vergoedingensysteem past beter bij de sturende rol die zorgverzekeraars in de
zorg, en dus ook in de farmacie, moeten gaan spelen. Het nieuwe systeem biedt zorgverzekeraars de
ruimte en de prikkels om bij de inkoop van geneesmiddelen verdere prijsverlagingen te bedingen. Het
medicijnplan presenteert ook maatregelen waardoor het mandaat over de inkoop van geneesmiddelen
bij de zorgverzekeraars komt te liggen. Het heeft de voorkeur van het kabinet dat deze situatie ontstaat
zonder een expliciet wettelijk inkoopmandaat voor de zorgverzekeraars, maar door een wijziging van de
marktverhoudingen tussen verzekeraars en apotheekhoudenden. Het is straks aan de individuele
zorgverzekeraar om de inkoop daadwerkelijk zelf ter hand nemen of die taak over te laten aan de
apotheek, of een andere partij. Enkele maatregelen die dit mogelijk moeten maken, kunnen al in 2004 in
werking treden.
Het nieuwe geneesmiddelenbeleid van het kabinet voorziet in het versterken van de rol van de
apotheek als zorgaanbieder. Het starre apothekerstarief (de receptregelvergoeding) wordt vervangen
door een basistarief voor de standaardtaken van de apotheek en plusmodules voor aanvullende
(zorg)taken. In onderling overleg kunnen individuele zorgverzekeraars en apotheken afspreken welke
van deze aanvullende taken de apotheek op zich neemt. Op deze manier kan de apotheek apart en op
maat worden beloond voor extra zorg. Daarnaast kan, ter vergroting van het kostenbewustzijn van
patiënten en de transparantie van het systeem, de prijs van geneesmiddelen op het etiket worden
geplaatst.
Het kabinet gaat ervan uit dat met deze maatregelen kwaliteit, doelmatigheid en toegankelijkheid van de
geneesmiddelenvoorziening voor de komende jaren zijn gewaarborgd. Het kabinetsstandpunt voor het
geneesmiddelenbeleid voor de (middel)lange termijn is gebaseerd op een rapport van een stuurgroep
met daarin de apothekersorganisatie KNMP, Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en ambtenaren van
VWS die voorstellen heeft gedaan voor een stabiel prijs- en vergoedingsbeleid dat in de plaats moest
komen van de kortingsmaatregel van 1 september. In het stuurgroeprapport waren KNMP en ZN
eensgezind in hun voorstel voor een nieuw systeem. Zij werden het niet eens over de rolverdeling
tussen apotheken en zorgverzekeraars rondom de inkoop van geneesmiddelen. Hierin volgt het kabinet
zijn eigen lijn, conform de afspraken uit het Hoofdlijnenakkoord.
RVD, 31.10.2003