Ministerie van Justitie
http://www.justitie.nl
Inleiding Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, mevrouw M.
Verdonk tijdens het VNG-congres 'De lokale integratieagenda' op 30
oktober 2003 in het World Trade Centre in Rotterdam
Voorzitter, geachte aanwezigen,
Als er één onderwerp in Nederland het maatschappelijke debat
domineert, dan is het wel de integratie van minderheden. Denkt u maar
aan de voorstellen voor spreiding van allochtonen in Rotterdam, de
problemen met Marokkaanse jongeren in Amsterdam of het debat over
zwarte en witte scholen. Dat bewijst tegelijkertijd dat de integratie
van minderheden niet zonder slag of stoot verloopt. Sterker nog, het
is duidelijk dat minderheden op te grote afstand staan van onze
samenleving.
Dat moet anders. En die verandering moet er komen op twee niveaus:
landelijk en lokaal. De rijksoverheid EN de gemeenten moeten zich
inspannen om van die integratie een succes te maken. Maar op twee
niveaus wil niet zeggen: ieder voor zich. De problemen rond de
integratie zijn zo urgent dat we die alleen samen kunnen oplossen.
U mag mij aanspreken als het gaat om het beleid van de rijksoverheid
zoals op het Integratiebeleid Nieuwe Stijl.
Dit kabinet gaat ervan uit dat autochtone én allochtone burgers, de
medeoverheden en maatschappelijke instellingen zelf hun
verantwoordelijkheid dienen te nemen voor de integratie van
minderheden.
Gedeeld burgerschap, dat is het doel: het delen van gemeenschappelijke
waarden en normen, het delen van de Nederlandse taal. Het gaat om de
kernwaarden van onze samenleving en om normen die voor iedereen gelden
ongeacht herkomst of culturele achtergrond.
Het landelijke beleid is erop gericht eigen initiatieven van
minderheden én autochtonen te stimuleren. Dat betekent minder
vrijblijvendheid. Het kabinet is van plan duidelijke eisen aan
allochtone burgers te stellen en sancties toe te passen als zij hun
verantwoordelijkheid niet nemen. Deze uitgangspunten vindt u onder
meer terug in het nieuwe stelsel voor inburgering dat ik momenteel aan
het ontwikkelen ben.
Het blijft dus niet bij goede voornemens op papier. Er gebeurt
daadwerkelijk iets. Ik ben bezig met de uitwerking van het nieuwe
toelatingsbeleid: het beperken van de immigratie en het stellen van
hogere eisen aan de toelating van migranten. Er ligt inmiddels een
eenmalige regeling asiel. De eisen voor inburgering gaan omhoog. We
werken aan een effectief uitzettingsbeleid. We zijn bezig met de
terugkeer. Kortom, we zitten niet met de handen over elkaar.
In mijn optiek zijn de gemeenten nu aan bod. Integratie is niet te
realiseren buiten de gemeenten om. Integendeel, zij vormen de spil
waarom het integratiebeleid draait. Ik verwacht dan ook stappen van de
gemeenten. Voor een deel zijn die al gezet. Veel gemenenten zijn al
bezig met lokale integratie-projecten en met veelbelovende duale
trajecten.
De realiteit is dat gemeenten te maken hebben met grote problemen in
de concentratie- of achterstandswijken. Duidelijk is dat een ombuiging
van de ontwikkelingen daar noodzakelijk is. De eenzijdigheid van de
wijken moet doorbroken worden. Dat kan alleen als de participatie van
alle burgers omhoog gaat. Dat vraagt om investeringen via
herstructurering en stadsvernieuwing. Alleen op die manier valt de
segregatie tegen te gaan en het leefklimaat te verbeteren. Dat vraagt
om investeringen in het onderwijs om de resultaten en daarmee de
doorstroomkansen van allochtone kinderen te verhogen en de
schooluitval te verminderen.
Effectieve repressie en preventie moeten de criminaliteit tegengaan.
De arbeidsdeelname van vrouwen en jongeren zal omhoog moeten door
afspraken te maken met het bedrijfsleven.
In de kabinetsnota over concentratiewijken ga ik dieper in op
deze problematiek en dan kom ik ook met antwoorden.
In mijn optiek zijn de gemeenten de aangewezen partner in de
uitvoering van het integratiebeleid van dit kabinet. Rijk en gemeenten
hebben immers een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de integratie
van minderheden te bevorderen, ieder vanuit de eigen bestuurlijke
rol.
De oplossingen zullen per gemeente verschillen. Die zijn immers
afhankelijk van de lokale omstandigheden. Ze zullen vooral praktisch
moeten zijn. Voor de uitvoering van deze oplossingen zijn de gemeenten
primair verantwoordelijk. Gemeenten zouden afspraken kunnen maken over
de te behalen resultaten en elkaar - en het kabinet - daar
duidelijkheid over verschaffen. We willen graag afrekenen op basis van
concrete resultaten.
Die duidelijkheid vind ik van wezenlijk belang. Laten we open en
helder met elkaar van gedachten wisselen en daarbij man en paard
noemen. Maak duidelijk wie de gesprekspartners zijn, dat is een
voorwaarde om effectief te communiceren.
En dan nog iets. Voor integratie zijn geen bergen geld beschikbaar.
Dat is er gewoonweg niet. We moeten roeien met de riemen die we
hebben. Maar het is ook niet zo dat het geld wat we hebben absoluut
onvoldoende is. Ik ben ervan overtuigd dat integratie ook valt te
realiseren met het beter benutten van de mogelijkheden die er zijn.
Het SGBO-rapport vraagt enkele concrete, ondersteunende maatregelen
van het rijk. Op enkele daarvan ga ik kort in.
Het rapport geeft aan dat gemeenten geen invloed hebben op het
immigratiebeleid, maar wel te maken hebben met de gevolgen daarvan.
Dat is zo.
Maar het Integratiebeleid Nieuwe Stijl verbindt nu juist het
immigratiebeleid met het integratiebeleid via de maatregelen die ik
zojuist genoemd heb. Dat vermindert de druk op de minderheidsgroepen
en de gemeenten. Het schept ruimte en draagvlak om effectief te werken
aan de integratie van de hier toegelaten allochtonen.
De gemeenten vragen om het afschaffen van de gedwongen winkelnering
bij de ROC's bij de inburgering. Dat biedt de mogelijkheid voor meer
maatwerk en duale trajecten.
Bij de voorbereiding van het nieuwe inburgeringstelsel houden we
daarmee rekening. Gemeenten houden in dit nieuwe stelsel een dikke
vinger in de pap bij de inburgering van nieuwkomers en oudkomers.
Dames en heren.
We kunnen de problemen rond integratie alleen in gezamenlijkheid
oplossen:
samenwerken met open vizier, elkaar prikkelen, elkaar stimuleren om
creatieve maar bovenal praktische oplossingen te vinden voor
datgene waar we samen voor staan: een succesvol integratiebeleid.
30 okt 03 10:37