IP/03/1477
Brussel, 29 oktober 2003
Chemicaliën: Commissie presenteert voorstel voor modernisering
EU-wetgeving
De Europese Commissie heeft vandaag een voorstel voor nieuwe EU-regels
voor chemicaliën gepresenteerd. In het voorgestelde systeem, dat Reach
wordt genoemd (registratie, evaluatie en autorisatie van chemicaliën),
moeten bedrijven die per jaar een ton of meer van een chemische stof
vervaardigen of invoeren, die stof in een centrale databank
registreren. De voorgestelde verordening moet tot een betere
bescherming van de gezondheid van de mens en het milieu leiden, de
concurrentiekracht instandhouden en de innovatie in de Europese chemie
stimuleren. Reach geeft het bedrijfsleven ook meer
verantwoordelijkheid voor het beheer van de risico's van chemicaliën
en het leveren van informatie over de veiligheid van de stoffen. Deze
informatie wordt in de productieketen doorgegeven. Het voorstel is
opgesteld in nauwe samenspraak met alle belanghebbenden, die onder
meer via internet zijn geraadpleegd. Hierdoor kon de Commissie een
gestroomlijnd en efficiënt systeem opstellen. Het voorstel gaat nu
naar het Europees Parlement en de Raad van de EU voor goedkeuring
volgens de zogenaamde medebeslissingsprocedure.
We hebben met dit voorstel een goed evenwicht gevonden tussen het
behoud van groei en werkgelegenheid in Europa en de verbetering van
gezondheid en milieu, zegt Erkki Liikanen, Commissielid voor
Ondernemingen. Zowel de chemie zelf als de Europese industrietakken
die chemicaliën nodig hebben, leveren in alle lidstaten een
belangrijke bijdrage tot de economie. Het behoud van hun
concurrentiekracht is een prioriteit. De procedures in dit voorstel
zijn efficiënt en goed voor de innovativiteit van onze industrie. Het
voorstel zorgt ook voor een stabiel kader in de interne markt en er
komt een nieuw, onafhankelijk chemicaliënagentschap om daarop toe te
zien.
Commissielid voor Milieu Margot Wallström: Reach is een baanbrekend
voorstel. Zodra het is goedgekeurd, kunnen we de voordelen van
chemicaliën zonder gevaar voor onszelf of het milieu benutten. Dit is
een win-winsituatie voor het bedrijfsleven, de werknemers, de burgers
en het ecosysteem. De Europese burgers krijgen het hoge
beschermingsniveau dat ze verdienen en de EU een van de
vooruitstrevendste beheerssystemen voor chemicaliën ter wereld.
Het Reach-systeem
De voorgestelde verordening vervangt meer dan veertig richtlijnen en
verordeningen. De spil van het geheel is Reach, een compleet
geïntegreerd systeem voor de registratie, evaluatie en autorisatie van
chemicaliën. In dit systeem moeten bedrijven die chemicaliën
vervaardigen of invoeren de gebruiksrisico's ervan beoordelen en
maatregelen nemen om alle vastgestelde risico's te beheren. Het is dan
niet meer aan de overheid, maar aan het bedrijfsleven om de veiligheid
van de verhandelde chemicaliën te waarborgen.
Registratie Dit is de kern van Reach. Chemicaliën die in hoeveelheden
van een ton of meer per jaar en per fabrikant of importeur worden
vervaardigd of ingevoerd, worden in een centrale databank opgenomen.
Voor sommige groepen stoffen geldt geen registratieplicht (bepaalde
tussenproducten, polymeren en een aantal chemicaliën die onder andere
EU-wetgeving vallen). Voor de registratie wordt informatie gegeven
over de eigenschappen, het gebruik en de gebruiksveiligheid van de
chemicaliën. Hoeveel informatie wordt verlangd, hangt af van de
vervaardigde hoeveelheid en de risico's van de stof. De
veiligheidsinformatie wordt in de toeleveringsketen doorgegeven, zodat
iedereen die chemicaliën gebruikt om andere producten te maken dit
veilig en verantwoord kan doen, zonder gevaar voor de gezondheid van
werknemers of consumenten en zonder milieuschade.
Er moet ook een nieuw Europees Chemicaliënagentschap (ECA) komen om de
databank te beheren, de registratiedossiers te verzamelen en het
publiek niet-vertrouwelijke informatie te geven. Waarschijnlijk hoeft
voor zo'n 80% van de geregistreerde stoffen verder niets te worden
gedaan.
Evaluatie Er moeten twee soorten beoordelingen komen: een
dossierbeoordeling en een stoffenbeoordeling. De dossierbeoordeling is
verplicht voor elk voorstel voor dierproeven, vooral om het aantal
dierproeven tot een minimum te beperken. Daarnaast is Reach erop
gericht de kosten voor het bedrijfsleven zoveel mogelijk te drukken.
De resultaten van proeven moeten worden uitgewisseld en het gebruik
van alternatieve informatiebronnen wordt aangemoedigd. Een
dossierbeoordeling kan ook dienen om na te gaan of een registratie aan
alle eisen voldoet.
De bevoegde instanties moeten een stof ook kunnen beoordelen als ze
gegronde redenen hebben om te vermoeden dat ze een gevaar vormt voor
de gezondheid van de mens of het milieu. Het gaat dan om een controle
op de kwaliteit en de naleving. Het programma van deze
stoffenbeoordelingen moet worden opgesteld op basis van de
voortschrijdende planning van de bevoegde instanties in de lidstaten.
Hierbij wordt rekening gehouden met de prioriteitscriteria die het ECA
opstelt.
Na beide soorten evaluatie kan om toelichting worden gevraagd.
Uiteindelijk beslist het ECA of meer informatie wordt verlangd, als
alle lidstaten daarmee instemmen. Als er geen overeenstemming is,
beslist de Europese Commissie.
Autorisatie Voor zeer zorgwekkende stoffen is in het voorgestelde
systeem een vergunning van de Commissie nodig, die geldt voor een
bepaald gebruik. Het gaat om CMR-stoffen (deze zijn kankerverwekkend,
mutageen of vergiftig voor de voortplanting), PBT-stoffen (persistent,
bioaccumulerend en toxisch), vPvB-stoffen (zeer persistent en sterk
bioaccumulerend) en andere stoffen waarvan bekend is dat ze even
ernstige en irreversibele gevolgen hebben voor de mens en het milieu.
Als de risico's van het gebruik van zo'n stof afdoende kunnen worden
beheerst, wordt een vergunning verleend. Als dat niet zo is, gaat de
Commissie na hoe groot het risico is, of het gebruik van de stof
sociaal en economisch belangrijk is en of er alternatieven zijn. Op
basis van deze factoren beslist ze of ze voor de stof een vergunning
verleent. De Commissie kan volgens het voorstel ook in de hele EU
beperkingen opleggen op stoffen die op EU-niveau beheerd moeten worden
om het risico ervan aanvaardbaar te houden.
Een evenwichtig nieuw systeem
Het voorgestelde systeem legt strenge normen op voor de bescherming
van gezondheid en milieu, maar vrijwaart de concurrentiekracht van de
bedrijven en verhoogt het potentieel voor productvernieuwing. Dit
evenwicht is op termijn gunstig voor de fabrikanten, importeurs en
gebruikers van chemicaliën, de kleine en middelgrote bedrijven, de
consumenten, de gezondheid en het milieu.
Om de concurrentiekracht te vrijwaren en het innovatievermogen van de
chemie in de EU te vergroten worden in Reach de EU-regels voor
chemicaliën vereenvoudigd. Het voorgestelde systeem is vooral gericht
op:
* zeer zorgwekkende stoffen, zoals CMR's, PBT's en vPvB's;
* het voorkomen van onnodige bureaucratie door voor chemicaliën
waarvan per jaar 1-10 ton wordt vervaardigd of ingevoerd alleen
essentiële veiligheids- en gebruiksinformatie te verlangen;
* het aanmoedigen van onderzoek en innovatie met een verlenging van
de testperiode, een hogere drempel voor de registratie van stoffen
voor onderzoek en eenvoudigere regels voor de
downstreamgebruikers;
* het voorkomen van meer papierwerk voor downstreambedrijven door
veiligheidsinformatiebladen te blijven gebruiken om
veiligheidsinformatie uit te wisselen. Deze bladen worden
internationaal gebruikt om informatie door te geven over de
gevaren van chemicaliën en de manieren om de risico's te beperken;
* het helpen van bedrijven om het doel van het systeem zo goedkoop
mogelijk te bereiken.
Innovatie
Reach is erop gericht onderzoek te stimuleren, wat tot meer innovatie
moet leiden. Het voorstel moedigt onderzoek en innovatie aan door de
registratiedrempel te verhogen van 10 kg tot 1 ton. Onder deze drempel
hoeven stoffen voor onderzoek en ontwikkeling niet te worden
geregistreerd. Daarnaast wordt de testperiode voor onderzoek en
ontwikkeling verlengd tot maximaal tien jaar, en tot 15 jaar voor
geneesmiddelen. Voor downstreamgebruikers betekent dit een
vereenvoudiging van de regels, waardoor ze gemakkelijker naar nieuwe
toepassingen voor stoffen kunnen zoeken.
Kosten en baten
De totale kosten van het voorstel zijn veel lager dan eerst werd
gedacht. Het eerder dit jaar op internet bekendgemaakte
ontwerp-voorstel is grondig herzien om de kosten en de bureaucratie
zoveel mogelijk te reduceren. In de nieuwe effectbeoordeling worden de
directe kosten van Reach voor de chemie geschat op ongeveer 2,3
miljard euro, gespreid over elf jaar, of 82% minder dan de kosten van
het ontwerp op internet. De kosten voor de downstreamgebruikers van
chemicaliën worden geschat op 2,8-3,6 miljard euro, gespreid over
respectievelijk 11 en 15 jaar, indien zoals verwacht 1-2% van de
stoffen uit de handel wordt genomen omdat de productie niet meer
rendabel is. Dit cijfer kan oplopen tot 4,0-5,2 miljard euro als de
aanpassing van de toeleveringsketen duurder uitvalt. Deze bedragen
omvatten ook de directe kosten die de chemie op de
downstreamgebruikers verhaalt.
De totale kosten voor de chemische sector en de downstreamgebruikers
bedragen dus naar schatting 2,3-5,2 miljard euro.
De verwachte baten voor het milieu en de menselijke gezondheid zijn
aanzienlijk. In een modelscenario werd gewag gemaakt van baten voor de
gezondheid in de orde van 50 miljard euro in de komende dertig jaar.
Raadpleging
Reach is een voorbeeld van participatieve besluitvorming. Het systeem
is opgesteld in nauwe samenspraak met alle belanghebbenden en er zijn
diverse studies uitgevoerd om de kosten en baten van de opties na te
gaan.
In mei publiceerde de Commissie op internet een ontwerp van de
voorgestelde verordening om opmerkingen te verzamelen over de
haalbaarheid van Reach. Er kwamen zo'n 6 000 reacties, vooral van
industriële verenigingen en bedrijven en van milieu- en
dierenrechtengroepen. Sommige lidstaten en andere landen, en daarnaast
veel particulieren, onder wie werknemers in de sector, gaven hun
mening te kennen.
Deze reacties hebben geleid tot belangrijke wijzigingen om het
voorgestelde systeem goedkoper, minder bureaucratisch en praktischer
te maken en tegelijk de bescherming van gezondheid en milieu te
versterken.
Achtergrond: problemen met de huidige wetgeving
Met de huidige chemicaliënwetgeving kunnen de risico's van veel
chemicaliën niet goed worden bepaald en duurt het te lang voor
maatregelen worden genomen voor bekende risico's.
De huidige regels maken een onderscheid tussen bestaande en nieuwe
chemicaliën: stoffen die voor 1981 in de handel zijn gebracht, worden
beschouwd als bestaande, later in de handel gekomen stoffen als nieuwe
chemicaliën.
Nieuwe stoffen moeten worden gemeld en getest als er per jaar 10 kg of
meer van wordt vervaardigd, bestaande chemicaliën niet. Dit moedigt
het gebruik van bestaande, ongeteste stoffen aan en is een rem op
onderzoek en ontwikkeling, en dus op innovatie. Sinds 1981 zijn
slechts zo'n 3 000 nieuwe chemicaliën in de handel gebracht.
In 1981 waren er 100 106 bestaande chemicaliën. Het was aan de
overheden om te beslissen of deze stoffen onderzocht moesten worden en
om dat onderzoek dan ook uit te voeren. De procedures daarvoor zijn
traag en omslachtig. Sinds 1993 is bijvoorbeeld voor 140 veelgebruikte
chemicaliën beslist dat een risicobeoordeling nodig was. Die is tot nu
toe echter voor slechts heel weinig stoffen afgerond.
Het Reach-voorstel maakt een einde aan dit kunstmatige onderscheid
tussen nieuwe en bestaande stoffen.
U vindt het voorstel (voorlopig alleen in het Engels) op:
http://europa.eu.int/comm/enterprise/chemicals/chempol/whitepaper/reac
h.htm
http://europa.eu.int/comm/environment/chemicals/whitepaper.htm
MEMO/03/213
European Commission