29-10-2003
Anticyclische Actie
of: wat ons te doen staat
Financiële beschouwingen 29 oktober 2003,
door Lodewijk Asscher (PvdA), alleen het gesproken woord telt.
Voorzitter,
Amsterdam moet in 2004 tegen de trend in durven gaan. Door in de stad
te investeren.
De stadsbegroting 2004 staat in het teken van zwaar weer. Het is een
hard en koud klimaat. De economie gaat slecht. De rijksbezuinigingen
hakken in de gemeentelijke middelen. Klap valt op klap. Alle sombere
verwachtingen lijken uit te komen. De inkomsten uit toeristenbelasting
zakken. De havengelden dalen. Het gemeentefonds krimpt. De
areaaleffecten OZB vallen tegen. De werkgelegenheid stokt. We zitten
recht onder een grote zwarte wolk. Vooral bij de jongeren komen de
klappen hard aan.
De stad zoals wij die kennen en waar wij trots op zijn is kwetsbaar.
De conjunctuurgevoeligheid is groter geworden. De vraag naar arbeid en
het aanbod van arbeid zijn niet op elkaar afgestemd. Amsterdam kent
grote groepen mensen zonder opleiding of met een zo lage opleiding dat
de economische crisis hier extra hard aankomt.
Maar Amsterdam is ook kwetsbaar doordat het tolerante en dynamische
klimaat van de stad gevaar loopt. Door discriminatie, door
antisemitisme, door criminele jongeren, door egoïsme en
onverschilligheid. Misschien is deze trend nog wel gevaarlijker dan de
economische. Wij zijn bang dat beide trends elkaar versterken
Wat ons te doen staat is het formuleren van een anticyclisch beleid.
Anticyclisch in de ruimste betekenis van het woord. Tegen de trend.
Tegen de trend van de koude sanering. Tegen de trend van armoede is je
eigen schuld. Tegen de trend van ID-banen zijn nutteloos. Tegen de
trend van veiligheid bereik je wél met 2 op 1 cel. Tegen de trend van
het simplisme kortom. En tegen de trend van de eigenrichting. Tegen de
trend van segregatie. Tegen de trend van hypes en hetzes.
Maar vóór de stad. Voor haar inwoners. Voor investeringen in kansen.
Voor investeren in werkgelegenheid. In onderwijs. In zorg voor hen die
het moeilijk hebben.
Deze tijd, voorzitter, vraagt om een anticyclisch beleid. Vroeger ging
de discussie tussen Keynesianen en Klassieke economen. Keynesianen
wilden de vraag stimuleren in tijden van een recessie en Klassieken
wilden de markt zijn werk laten doen. In Amsterdam zullen we niet in
staat zijn zelf de consumptieve vraag op te stuwen tot een niveau dat
de hele economie opveert. Maar we kunnen wel werken aan onze
economische structuur en ombuigen in plaats van kaas schaven. Nou kun
je zeggen: Welke Amsterdammer maalt om Keynes? Het gaat erom dat de
Amsterdamse overheid actief is en niet aan de kant blijft staan in
deze sombere tijd. Een actieve overheid is hard nodig.
Mijn jaarlijkse gekissebis met wethouder Dales heb ik in de commissie
al gehad. Het was weer leuk, maar ik wil het niet herhalen. Ik wil
hier aan dit college een groot compliment maken. De begroting drukt
precies uit wat deze raad bij de voorjaarsnota gevraagd heeft.
Investeren waar anderen saneren. Terwijl Rotterdam een kille sanering
doorvoert, gaat Amsterdam bijna 30 miljoen euro extra investeren in
werkgelegenheid, in onderwijs, in zorg. De Partij van de Arbeid wil in
2004 alles op alles zetten om juist te investeren waar het moeilijk
is. Dit college heeft daarvoor in grote lijnen een voortreffelijke
begroting neergelegd.
Participeren is hét sleutelwoord. Halbertsma had het net al over werk.
Dat moeten we dus vandaag terug zien in de begroting. Anticyclisch
beleid is hier juist investeren in de onderkant van de arbeidsmarkt.
Daarbij is haast geboden. De PvdA wil kunnen zien hoe de middelen in
2004 tot besteding komen. Daarom eisen wij veel duidelijker plannen
dan we nu aantreffen in de begroting. Concrete en uitvoerbare plannen.
Wat wordt er precies gedaan met de 11,5 miljoen uit onze motie? Van 8
miljoen kan ik het in de begroting niet ontdekken. Die laten we niet
zomaar verdwijnen. Een concreet punt waar we extra nadruk op willen
leggen is kinderopvang. Om de participatie van vrouwen te vergroten
komen wij in de commissie werk en inkomen met een motie om de
uitbreiding van kinderopvang te vergemakkelijken.
Participatie betekent ook betaalbaar wonen in de stad. Nu de
woningbouw op slot zit moeten we op zoek naar onorthodoxe middelen.
Anticyclisch beleid vereist hier een investering om de markt vlot te
trekken. Daarom doet de PvdA via de motie Olij het voorstel 10 miljoen
te gebruiken om hier de trend te keren. Daarmee willen we mogelijk
maken dat koopwoningen omgezet kunnen worden in huurwoningen die dan
wél gebouwd worden.
Participeren is ook integreren. Integreren in een veilige stad. We
moeten in Amsterdam verder gaan dan het enkel benoemen van problemen.
Het enkel aanwijzen van Marokkaanse jongeren als probleem brengt een
oplossing geen haar dichterbij. Wij willen meer geld voor nazorg ná de
heropvoedingsscholen. We willen meer doen aan taalonderwijs.
Maar we willen niet meehuilen met de wolven in het bos. Belangrijker
dan de vraag of en hoe het integratiebeleid mislukt is is hoe we in de
toekomst een effectief integratiebeleid vormgeven. Anticyclisch beleid
is hier: niet gaan zitten somberen en zwartepieten over mislukkingen
maar middelen inzetten om de trend van segregatie te keren.
We kunnen nu nog niet weten hoe het afloopt met de Haagse
justitiebegroting, maar we maken ons wel zorgen. Daarom dien ik nu
graag een motie in over veiligheid. Voor extra geld aan nazorg voor
jongens uit een heropvoedingsschool, voor `nieuwe perspectieven, voor
resocialisatie van verslaafde prostituees en indien nodig voor
Justitie in de Buurt.
Voorzitter, Halbertsma uitte net al lof over het feit dat het college
erin is geslaagd de bezuinigingen op de armoede gelden voor komend
jaar op te vangen. Helaas is dat armoedebeleid keihard nodig. Voor
computers voor arme kinderen. Voor schuldhulpverlening: bijvoorbeeld
preventief, door mensen te helpen om geen schulden te maken, voor
compensatie van de belachelijke ziekenfondspakketbeperking.
Wat ons zorgen baart is dat hier een structureel probleem met
incidentele middelen wordt opgelost. Ook in de komende jaren zal het
nodig blijven hiervoor middelen te bestemmen. De PvdA wil de mensen in
deze stad die het al moeilijk hebben niet in de steek.
Wat ons als Gemeenteraad te doen staat is bij de volgende
voorjaarsnota komen tot een structurele oplossing van het gat in de
armoedegelden.
Voorzitter, dat we hier überhaupt nog praten over nieuwe bestedingen
en investeringen is te danken aan de ombuigingsoperatie. En binnen de
ombuigingsoperatie dan weer vooral de bezuiniging op het gemeentelijk
apparaat. De noodzaak van die bezuiniging kan door niemand worden
ontkend. Maar ook hier zijn we nog niet gerust op de uitvoering. Sinds
de discussie in het voorjaar hebben we geen concrete plannen gekregen.
Het gehele ambtelijke apparaat moet grondig doorgelicht om de
taakstelling van 50 mln verantwoord te kunnen halen. Maar het kan
natuurlijk niet zo zijn dat wat u aan de voordeur wegsaneert, via de
achterdeur weer wordt binnengehaald. Reorganiseren is geen
gezelschapsspel. Het is noodzakelijk dat we snel meer concrete
informatie krijgen over hoe deze operatie wordt uitgevoerd.
Voorzitter, over de uitvoering gesproken. Tijdens de behandeling van
de rekening spraken we er in deze raad al over, in navolging van de
tweede kamer dient er een duidelijk moment te komen in de Amsterdamse
raad, waarop de raad het college ter verantwoording roept voor de
wijze waarop ze invulling heeft gegeven aan de uitvoering van beleid.
Het is van
de zotte dat we hier eens in de drie weken allerlei beleid zitten vast
te stellen, en dat over de uitvoering van al dat beleid slechts op een
achternamiddag nauwelijks gesproken wordt bij de behandeling van de
rekening. Ik zou het volgende willen voorstellen: Eerst een aantal
expliciete vergaderuren waarin op commissieniveau wordt stil gestaan
bij de uitvoering van het beleid, dan een uitgebreid debat over de
rekening en haar consequenties in de raad, en pas daarna kan het
college aan het werk om in de voorjaarsnota een voorstel te doen hoe
het geld opnieuw te verdelen. Ik hoop dat de voorzitter van de
rekeningcommissie hier ook haar licht nog eens op wil laten schijnen.
Voorzitter, een begroting is niet alleen een financieel mandaat maar
ook een opdracht aan het college. Burgemeester en Wethouders zijn de
ultieme uitvoeringsinstantie van deze raad. Laat deze begroting een
opdracht zijn tot anticyclische actie!
Dank u wel.
L. F. Asscher
Partij van de Arbeid