De Vlaggende Vrijstaat
Biddinghuizen 29-10-2003 - De politie heeft afgelopen maand rondom het
attractiepark Six Flags driemaal een dag op grote schaal geoefend met
eenheden van de Mobiele Eenheid. Als "verzet" hadden alle deelnemende
korpsen vrijwilligers meegenomen. Dit soort oefeningen vinden slechts
eenmaal in de drie à vier jaar plaats. Dinsdag (28 oktober), was de
laatste oefendag.
De oefening, "De Vlaggende Vrijstaat", was voornamelijk bedoeld als
oefening voor leidinggevenden, dus de compagniescommandanten,
pelotonscommandanten en groepscommandanten. Maar omdat "papieren"
oefeningen geen duidelijk beeld geven van de daadwerkelijke uitvoering
van plannen en opdrachten in het werkveld, is gekozen voor complete
pelotons, ondersteunende eenheden en "verzet".
ME-ers beklimmen de barricade. De oefening werd in totaal driemaal
gehouden (30-09, 07-10 en 28-10), telkens voor vier andere ME-pelotons
en dus ook andere leidinggevenden. De opdrachten waren op elke dag
hetzelfde, maar de oefenleiding had wel telkens een aangepast scenario
om het de commandanten niet te gemalkkelijk te maken. De
voorbereidingen van de oefening zijn in augustus 2002 al gestart. De
oefenleiding bestaat uit de chefs van de regionale bureaus Crisis- en
Conflictbeheersing (CCB) van de deelnemende korpsen.
Het initiatief voor deze grootscheepse oefening is afkomstig van
Flevoland en Utrecht, waarna Gooi- en Vechtstreek, Hollands Midden en
Haaglanden hierbij hebben aangehaakt. Per dag zijn er vier
ME-pelotons, compleet met alle bijbehorende hulptroepen en speciale
eenheden.
De oefening werd gehouden op en rond het terrein van attractiepark Six
Flags, omdat de accommodatie van dit park zich uitstekend leent voor
dergelijke grootschalige oefeningen en er tijdens de rampenoefening
"De Zevende Vlag" (april 2002) goede contacten zijn gelegd en
ervaringen zijn opgedaan met deze accommodatie. Daarnaast gebruikt het
attractiepark deze oefening om de eigen calamiteiten- en
beveilingsplannen te testen.
Mobiele Eenheid
Elk politiekorps heeft een of meerdere ME-pelotons. Politie Flevoland
heeft 1,5 peloton, dat wordt ingezet in combinatie met 1,5 peloton van
Politie Gooi en Vechtstreek.
Een ME-peloton bestaat uit 48 medewerkers, nl.:
* 1 pelotonscommandant
* 2 sectie commandanten
* 4 groepen van 11 man waaronder een groepscommandant en 1 chauffeur
* 1 man logistieke ondersteuning.
Verder kan een ME-peloton worden bijgestaan door:
* Een arrestatie-eenheid (AE). Deze eenheid opereert in burger
achter de verzetslinies en kan de grootste raddraaiers eruit
pikken. Na aanhouding worden de verdachten vaak door de linies
heen naar de speciale arrestanten-auto gebracht.
* Een hondenbrigade
* Een bereden brigade
* Een eenheid Bratra (technisch breek- en sloopwerk).
Bij acties met meerdere ME-pelotons heeft een compagniescommandant de
leiding. De compagniescommandant bepaalt, samen met de
pelotonscommandanten de strategie en de in te zetten eenheden. De
compagniescommandant stuurt alle eenheden centraal aan.
Al deze eenheden bestaan uit politiemensen, die gewoonlijk in de
dagelijkse politiepraktijk werkzaam zijn. Zij oefenen regelmatig
gezamenlijk als eenheid, als groep of als peloton. In geval van nood
kunnen zij op heel korte termijn worden opgeroepen,
De ME kan naast de dagelijkse bewapening beschikken over:
* schilden, lange wapenstok en helm (bii veel korpsen al voorzien
van interne communicatiemiddelen)
* complete bodyprotectie
* traangas
* de meest uiteenlopende sloop- en breekwerktuigen
* boten
* KLPD-helikopter
Inzet
De ME is bekend van (voetbal)rellen en het ontruimen van kraakpanden.
Het merendeel van de inzetten bestaat echter uit andere activiteiten,
zoals zoekacties.
De ME is eveneens bekend van het massieve tenue: witte helm, lange
wapenstok en schild. Veel acties worden echter gedaan (of begonnen) in
het vredestenue, waarbij het schild achterwege blijft en de helm wordt
verwisseld voor een baseballpet. Het tenue is een keuze van de hoogste
commandant en wordt mede bepaald door de te verwachten weerstand. Bij
escalatie kunnen helm en schild binnen luttele minuten tevoorschijn
worden gehaald.
Verzet
Elk korps neemt het eigen "verzet" mee, meestal bestaande uit
middelbare scholieren, politie-reservisten en andere bekenden van het
betreffende korps. Het verzet wordt strak geregisseerd om enerzijds
tegemoet te komen aan de opzet van de betreffende oefening en
anderzijds om onnodig letsel te voorkomen. Een ME-peloton wordt niet
noodzakelijkerwijze ingezet tegen het "eigen" verzet.
Elke verzetsgroep heeft eigen begeleiding die hun mensen goed in de
gaten houden. Zowel vanuit de politie als vanuit de verzetsgroepen
zijn waarnemers aangesteld, die tot taak hebben de oefening op zich te
bekijken, maar die ook in de gaten houden of de oefening wel binnen de
gestelde grenzen van geweld blijven. Bij het overschrijden van die
grenzen kunnen zij middels een politiefluitje een "no-play" situatie
afkondigen, bijvoorbeeld bij een gewonde of bij een plotselinge
escalatie van het geweld.
De verzetsgroepen nemen zelf soms ook de nodige gooi- en
smijtmaterialen mee.
De oefening
De oefening bestaat uit een reeks van oefeningen met een verschillende
werkvorm, doelstelling en terreinomstandigheden. Daarnaast wordt er
een oplopende graad van "verzetsgeweld" geactiveerd.
De oefening begon vanmorgen om 08.00 uur, toen de vier bussen met
"demonstranten" zich verzamelden op de camping naast Six Flags. Het
feit dat sommige oefeningen gelijktijdig draaien, geeft een extra
mielijkheidsgraad voor de leidinggevenden omdat zij de beschikbare
inzet moeten verdelen en op alle onderdelen moeten blijven sturen.
1 Vlak veld
Een grote groep demonstranten bevinden zich op een vrij open veld met
enkele bosschages, bomen, greppels en kleine obstakels. De opdracht is
deze groep van het veld via een lange en smalle toegangsweg naar de
openbare weg te brengen.
2 Toegangspoort
Een gedeelte van de demonstranten gaat naar de hoofdingang om daar te
demonstreren tegen de aanhouding van enkele van hun vrienden. Zij
vormen een picket-line en gedragen zich heel vervelend.
3 Tribune
Een gedeelte van de groep demonstranten bezet een tribune. De ME moet
op rustige wijze de demonstranten van de tribune vegen, onderaan de
tribune opvangen en naar de gewenste plaats begeleid.
4 Grote gesloten ruimte met veel personen
Vervolgens moet een grote schuur, waarin een illegale house-party
wordt gehouden, worden ontruimd.
5 Gesloten en gebarricadeerd gebouw
Gelijktijdig heeft een klein deel van het verzet een gebouw bezet. Dit
gebouw (het Fort) is inderdaad omgebouwd tot een waar fort. Alle
toegangswegen zijn gebarricadeerd. Ook de trappen naar de omlopen zijn
afgesloten. Van bovenaf kunnen de verdedigers de gehele omgeving
overzien. Bovendien staat het fort op een eiland en moet de ME over
water vaste voet aan wal zien te krijgen.
6 De barricade
Op een vlak terrein zijn achter elkaar drie barricades opgeworpen.
Alle demonstranten hebben zich daar verzameld. Op het terrein ligt
voldoende materiaal om mee te slaan en te gooien. Bovendien worden er
nog kisten vol rotte appels aangevoerd om de demonstranten van munitie
te voorzien. Aan de ME de taak om de barricades te bestormen.
Gewonden
Alhoewel tal van waarnemers erop toezien dat de oefening niet
escaleert, bestaat altijd de mogelijkheid van een verdwaald projectiel
of een verkeerd gerichte klap. In de oefeningen zijn slechts vier
gewonden gevallen:
* Een ME-er, die door een ME-bus werd aangereden: zwaar gekneusde
enkel.
* Een ME-er, die bij de barricade scheef op een voorwerp stapt:
verzwikte enkel.
* Een ME-er die door een diensthond gebeten wordt: bijtwonden aan de
arm.
* Een demonstrant, die bij het afspringen van een barricade verkeerd
terecht komt: hoofdwond.
Politie Flevoland