IP/03/1473
Brussel, 29 oktober 2003
Nieuwste editie EU-Scorebord voor staatssteun: minder dan helft
lidstaten doet beroep op reddings- en herstructureringssteun
Uit het Scorebord van de Europese Commissie blijkt dat in het
afgelopen decennium sommige lidstaten regelmatig staatssteun hebben
toegekend voor de redding en herstructurering van ondernemingen.
Daartegenover staat dat meer dan de helft van de lidstaten duidelijk
niet een dergelijk beleid heeft gevoerd. Reddings- en
herstructureringssteun geldt algemeen als een van de potentieel meest
verstorende vormen van staatssteun. Het scorebord gaat ook in op de
initiatieven de lidstaten hebben genomen in het kader van de follow-up
van de diverse conclusies van de Raad op het gebied van staatssteun,
met doelstellingen als de vermindering van het totale volume steun,
het ombuigen van steun naar horizontale doelstellingen en het meten
van de doelmatigheid van steun. Ook wordt gekeken naar recente
ontwikkelingen in het programma van de Commissie inzake de hervorming
op het gebied van staatssteun.
In een reactie verklaarde Commissaris voor concurrentiebeleid, de heer
Mario Monti: "Reddingssteun aan ondernemingen in moeilijkheden kan
door de concurrentieverstoring die hij veroorzaakt, erg schadelijk
zijn voor de interne markt. Dit soort steun is niet echt stimulerend
om de concurrentie aan te gaan en succesvol te ondernemen - zonder de
hulp van de overheid. Meerdere recente geruchtmakende zaken hebben mij
gesterkt in mijn vaste wil om de regels voor steun aan financieel
noodlijdende ondernemingen aan te scherpen, maar tegelijk ervoor te
zorgen dat de nodige middelen beschikbaar zijn voor opleiding en
nieuwe banen voor de betrokken werknemers."
In de najaarseditie 2003 van het Scorebord voor staatssteun gaat de
aandacht naar de totale hoeveelheid steun die in elke lidstaat aan
redding en herstructurering wordt besteed. In de periode 1990-2002
heeft de Commissie in de industrie en de dienstensector (ad hoc)
reddings- en herstructureringssteun aan zo'n 120 ondernemingen in
moeilijkheden(1)
goedgekeurd. Er waren zo'n 35 zaken in Duitsland, 20 in Frankrijk, 15
in Spanje en Italië en 5-10 in Oostenrijk, België en Portugal.
Daarentegen waren er in Denmarken, Griekenland, Ierland, Luxemburg,
Nederland, Finland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk telkens
hoogstens twee gevallen van reddings- en herstructureringssteun, en in
sommige gevallen zelfs helemaal geen.
De nieuwste editie van het Scorebord voor staatssteun is te vinden op
http://europa.eu.int/comm/competition/state_aid/scoreboard/.
Zij geeft niet alleen een overzicht van de steun voor redding en
herstructurering van noodlijdende ondernemingen in het afgelopen
decennium, maar ook informatie over de bestaande en toekomstige regels
op dit punt. Verder bevat zij een samenvatting van de schriftelijke
bijdragen van lidstaten over hun inspanningen in het kader van de
follow-up van de diverse conclusies van de Raad op het gebied van
staatssteun. Over heel de Unie valt er duidelijk een gezamenlijke
inspanning vast te stellen om het totale volume steun te verminderen
en terzelfder tijd steun om te buigen naar horizontale doelstellingen.
De belangrijkste beleidsinnovatie vond in Denemarken plaats waar het
totale bedrag aan steun voor ondernemingen in 2003 met 10% werd
gekort. Diverse lidstaten meldden dat zij meer gebruikmaken van
algemene economische stimuleringsmaatregelen dan van steunregelingen.
De lidstaten lijken op de goeie weg te zijn, maar toch merkt de
Commissie dat sommige lidstaten nog steeds steun blijven toekennen die
bijzonder concurrentieverstorend werkt, zoals ad-hocsteun voor
individuele ondernemingen en sectorale steun. Lidstaten hebben, met
name gezien de striktere begrotingsbeperkingen, ook de noodzaak erkend
van ex-ante- en ex-postbeoordeling van hun steunmaatregelen om de
doelmatigheid van de steun in het oog te houden.
De volgende editie van het Scorebord voor staatssteun met de uitgaven
voor staatssteun in 2002, is gepland voor het voorjaar 2004.
Achtergrond
Op de Europese Top van Stockholm in 2001 hebben de lidstaten toegezegd
om tegen 2003 "een neerwaartse trend in hun staatssteun ten opzichte
van het BBP aan te tonen, rekening houdend met de noodzaak de steun om
te buigen naar horizontale doelstellingen van gemeenschappelijk
belang, zoals milieubescherming, werkgelegenheid en opleiding,
onderzoek en ontwikkeling, en midden- en kleinbedrijf". Sinds
Stockholm heeft de Raad op het gebied van staatssteun nog een aantal
andere conclusies aangenomen, die alle zijn toegespitst op het
beginsel van minder en betere steun. Meer bepaald heeft de Raad
Concurrentievermogen in november 2002 de lidstaten verzocht "alvorens
staatssteun toe te kennen, na te gaan of deze is gericht op duidelijk
geconstateerde tekortkomingen van de markt (...), alsmede of
interventie in de vorm van staatssteun wel de meest passende en
doeltreffende manier is om deze kwesties aan te pakken" en door te
gaan met "het ontwikkelen van het gebruik van ex ante- en ex
post-evaluaties van afzonderlijke staatssteun en staatssteunstelsels,
teneinde na te gaan wat de gevolgen zijn van de steun voor de
mededinging en de doeltreffendheid".
(1)
Dit cijfer omvat niet het grote aantal ondernemingen die steun
ontvingen in het kader van het enorme herstructureringsprogramma dat
in de jaren '90 in de nieuwe Duitse deelstaten werd doorgevoerd.
European Commission