Eerste echte vertaalwoordenboeken Modern Standaard Arabisch verschenen
Deze maand verschijnen twee vertaalwoordenboeken Modern Standaard
Arabisch: een deel Arabisch-Nederlands en een deel
Nederlands-Arabisch. Het zijn de eerste officiële woordenboeken voor
vertalingen in deze talen. Aan het project hebben native speakers uit
diverse delen van de Arabische wereld meegewerkt. De algehele
coördinatie lag bij drs. Jan Hoogland van de afdeling Arabisch en
Islam van de KU Nijmegen.
Woensdag 29 oktober vindt de feestelijke presentatie plaats bij de
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) te
Amsterdam. President prof. dr. W. Levelt zal de eerste exemplaren in
ontvangst nemen.
Dijkgraaf: machine om dijken te maken
De vertaalwoordenboeken zijn bedoeld als naslagwerk voor studenten
Arabisch aan universiteiten en vertaalopleidingen, voor docenten
Arabisch op alle niveaus, voor vertalers en tolken, voor instanties
waar men met Arabischtalige cliënten te maken heeft en voor
bibliotheken.
Ook voor nieuwkomers van Arabische afkomst zijn de
vertaalwoordenboeken een goed hulpmiddel bij het leren van de taal.
Migratie heeft er ook voor gezorgd dat onze taal is verrijkt met een
aantal arabische woorden: suiker (sukkar), intifada, moslima, niqaab.
Tot nu toe bestond er geen woordenboek van deze kwaliteit en omvang.
Er is een leerwoordenboek en er zijn woordenboeken die door individuen
zijn samengesteld, maar die laatste zijn volgens Jan Hoogland
eigenlijk allemaal woordenlijsten, maar geen echte woordenboeken. Ze
geven geen grammaticale informatie en ze geven ook niet aan hoe je het
woord in een context moet gebruiken. En de vertalingen slaan soms de
plank ook echt mis. Hoogland: "dijkgraaf, bijvoorbeeld, wordt
omgeschreven als een machine om dijken te maken, kamermuziek als een
kamer waarin wordt gemusiceerd en poespas wordt beschreven als een
gestoofd gerecht." Hoog tijd dus voor een officieel standaardwerk.
Vlaams-Nederlands overheidsinitiatief
De vertaalwoordenboeken voor het Modern Standaard Arabisch zijn
ontwikkeld onder auspiciën en in opdracht van de Commissie
Lexicografische Vertaalvoorzieningen, een gemengd Vlaams-Nederlands
overheidsinitiatief, gericht op de ontwikkeling van tweetalige
woordenboeken. De delen zijn samengesteld op basis van omvangrijke
bestanden van modern taalgebruik. Ze bevatten veel collocaties
(veelvoorkomende combinaties) en grammaticale informatie in zowel
bron- als doeltaal. Het deel Arabisch-Nederlands telt zo'n 24.000
ingangen en ongeveer 100.000 vertaalrelaties, het deel
Nederlands-Arabisch telt zo'n 37.000 ingangen en ongeveer 120.000
vertaalrelaties. Samen omvatten ze ruim 2300 pagina's. De boeken
worden uitgegeven door Bulaaq.
Arabisch: taal van de islam
Het Modern Standaard Arabisch is de officiële taal van de Arabische
wereld en van de Islam. Voor circa 125 miljoen wereldburgers is het de
eerste taal. Hoewel er ook overal regionale dialecten zijn is het de
standaardtaal in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Alleen Turkije en
Iran hebben hun eigen Turks en Farsi.
Het Arabische schrift is een alfabet van 29 medeklinkers, waarvan er
vele door puntjes van elkaar moeten worden onderscheiden. In het
schrift gebruikt men geen klinkers, ze bestaan wel, maar worden alleen
toegepast in officiële teksten in de Koran en in woordenboeken. Het
schrift loopt van rechts naar links en de meeste letters kunnen met de
volgende worden ver-bonden. Hoofdletters bestaan niet en de taal kent
een rijke verscheidenheid aan synoniemen.
De makers
De vertalingen zijn gemaakt door arabisten van de KU Nijmegen. In
totaal besloeg het project 12 mensjaren, waarvan het leeuwendeel voor
rekening kwam van coördinator, en eindredac-teur drs. Jan Hoogland.
Waarom Nijmegen? Hoogland: "De afdeling Arabisch en Islam van de KU
Nijmegen doet in ons land verreweg het meest onderzoek op het gebied
van Modern Standaard Arabisch. We hebben zeer specialistische
deskundigheid in huis".
Arabist Hoogland is ook een groot kenner van de Marokkaanse taal.
Presentatie
Woensdag: 29 oktober, KNAW, Kloverniersburgwal 29, Amsterdam
Tijd: 15:30
Programma: diverse presentaties en voordracht door Abdelkader Benali
Mediavertegenwoordigers zijn (na aanmelding) van harte welkom.
Aanmelden bij: j.hoogland@let.kun.nl
17-10-2003
* Over het project