Het weer nader verklaard
Wintertijd
De "wintertijd" is eigenlijk de gewone tijd en duurt vijf maanden.
De Ministerraad heeft besloten dat de zomertijd in elk geval tot en met 2006
ingaat in het laatste weekeinde van maart en eindigt in het laatste
weekeinde van oktober. De klok gaat dan een uur terug van 3 uur naar 2 uur.
Bij overgang naar wintertijd schuift de daglichtperiode een uur op waardoor
het 's ochtends eerder licht en 's avonds eerder donker wordt. Het weer
stoort zich uiteraard niet aan de verandering van de tijd, zodat ook de
gemiddelde dagelijkse gang van weersverschijnselen een uur naar voren
schuift. Zo wordt de hoogste temperatuur van de dag meestal enkele uren na
het middaguur bereikt. In de winter valt het warmste moment gemiddeld tussen
15 en 16 uur, maar omdat de invloed van de zon 's winters kleiner is dan 's
zomers kan het warmste moment van de dag ook op een heel ander tijdstip
vallen. Hartje winter wordt de hoogste temperatuur bij stormachtig weer soms
midden in de nacht gemeten.
In Nederland is het onderscheid tussen zomer- en wintertijd in 1977 opnieuw
ingevoerd: ook van 1916 tot 1945 was de zomertijd van kracht. Tot begin de
20e eeuw had vrijwel elke plaats in ons land zijn eigen tijd, omdat voor de
tijdbepaling werd uitgegaan van de hoogste stand van de zon. Omdat de zon in
het oosten opkomt en in het westen ondergaat werd de hoogste zonnestand in
het oosten van ons land een kwartier eerder bereikt dan in het westen van
het land.
De komst van de spoorwegen maakte invoering van een landelijke standaardtijd
noodzakelijk. Van 1909 tot 1940 kende Nederland daarom de "Amsterdamse
tijd", die 20 minuten voorliep op de Europese tijd. Overgang naar de huidige
Middeneuropese Tijd vond plaats op 16 mei 1940: op bevel van de Duitse
bezetters werd de klok toen één uur en 40 minuten vooruit gezet. Die
zomertijd duurde ook gedurende de winters van 1941 en 1942. Pas in november
1942 werd de klok weer één uur teruggezet. In de jaren 1943-1945 gold alleen
's zomers de zomertijd, maar in 1946 werd de zomertijd voor een periode van
ruim dertig jaar geheel afgeschaft.
Voor de tijdrekening die we nu kennen is de aarde verdeeld in 24 tijdzones,
waarin een standaardtijd geldt. Als maatstaf (universele tijd) wordt de tijd
van Greenwich in Engeland genomen. Nederland en het grootste deel van Europa
liggen in de zone ten oosten daarvan, waarin het een uur later is dan in
Greenwich, de Middeneuropese Tijd. In de periode van de zomertijd bedraagt
dat verschil met de Greenwich-tijd twee uur.
Tijdrekening in het weer nader verklaard
Index het weer nader verklaard
Laatste wijziging: 17 oktober 2003
Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut