prinsjesdag 2003
Reactie van de CG-Raad op de begroting van VWS 2004
Wat wil het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport?
De visie van het ministerie benadrukt meer eigen (financiële)
verantwoordelijkheid van burgers. Daarbij hoort volgens het kabinet een
verschuiving van collectief gedragen kosten naar individuele lasten. De
overheid treedt terug en wil gereguleerde marktwerking in de zorg invoeren.
Het ministerie van VWS voelt zich slechts systeemverantwoordelijk voor een
naar zij zeggen 'toegankelijke, betaalbare, solidaire en doelmatige zorg'.
Wat wil de CG-Raad?
De CG-Raad vindt eigen verantwoordelijkheid in principe een goede zaak.
Mensen met een chronische ziekte of beperking willen graag de regie in eigen
handen en hun leven zelf vormgeven. De Raad constateert echter dat in het
kader van de eigen verantwoordelijkheid maatregelen genomen worden die ten
koste gaan van mensen met een chronische ziekte of beperking. De achterban
van de CG-Raad wordt getroffen door forse maatregelen, die bovenop de
maatregelen komen die voor iedere burger gelden (vb in de huursubsidie). En
bovenop de meerkosten die mensen met een chronische ziekte of beperking
zoiezo al hebben vanwege hun ziektebeeld of aandoening.
Essentie van de kritiek van de CG-Raad
De plannen betreffen verregaande pakketverkleiningen en extra eigen
betalingen in de zorg voor een totaalbedrag van 1,3 miljard euro. Het
principe 'de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten' wordt losgelaten:
de chronisch zieke gaat de kosten van de lastenverschuivingen betalen. Het
instrument van eigen betalingen als remgeld voor de consumptie van zorg
heeft voor mensen met langdurende beperkingen en/ of een chronische ziekte
namelijk geen drempelverhogend effect, alleen een financieel effect. Voor
deze groep bestaat de keuze voor het niet afnemen van zorg namelijk niet.
Zij maken noodzakelijkerwijs gebruik van zorg.
Voorbeelden?
* Er komt AWBZ-breed een ongekende verhoging van de eigen bijdrage
voor intra en extramurale zorg. Naar schatting wordt dit 2,5 tot 3
keer zo veel.
* Mensen met een chronische ziekte of een beperking moeten de eerste
9 behandelingen voor de fysiotherapeut en oefentherapie zelf gaan
betalen. Waarbij op dit moment niet duidelijk is of dit per jaar
is of eenmalig (kosten zo'n 200 euro per jaar).
* Zelfzorggeneesmiddelen komen voor eigen rekening (geschatte kosten
240 euro per jaar die overigens hoog kunnen oplopen per individu).
Niet alle geneesmiddelen worden meer volledig vergoed. Per groep
van onderling vergelijkbare geneesmiddelen wordt er één medicijn
volledig vergoed, voor de andere (duurdere) medicijnen zijn de
meerkosten voor eigen rekening.
Hierbij is maar de vraag wat 'onderling vergelijkbaar' precies
inhoudt. Voor een deel van onze achterban geldt dat men niet
zomaar kan overschakelen op een ander geneesmiddel vanwege bv.
andere hulpstoffen. Mensen zijn op een bepaald middel ingesteld.
* Het ziekenvervoer staat op de nominatie om (deels) uit het
ziekenfondspakket te worden gehaald. Voor chronisch zieken en
mensen met beperkingen betekent dit een fikse kostenpost (zie
apart standpunt CG-Raad over zittend ziekenvervoer). De kosten
voor gebruikers van dit vervoer kunnen oplopen van 500 tot 5000
euro per jaar of meer.
* Daarbovenop komt de invoering (per 1-1-2005) van een eigen risico
van 250 euro per jaar voor de ziekenfondsverzekering.
Het verzekerd pakket van de Standaardpakketpolis zal in dezelfde
lijn beperkt worden.
Effecten van de voorgestelde maatregelen
1. De maatregelen van het kabinet zullen er voor zorgen dat
noodzakelijke professionele zorg een luxe wordt. Minder
toegankelijk, minder solidair en minder betaalbaar voor grote
groepen mensen. De leus dat 'mensen in Nederland iets voor elkaar
over moeten hebben' heeft uitsluitend betrekking op het leveren
van informele zorg, die in toenemende mate zal worden afgedwongen.
Zorg mag geen geld meer kosten.
2. Mensen men een chronische ziekte of beperking worden niet alleen
financieel ernstig getroffen door de maatregelen, maar ook
sociaal. De maatregelen, voortvloeiend uit de visie van eigen
verantwoordelijkheid, ondermijnt het streven van het kabinet dat
iedere burger mee moet doen. Mensen met een chronische ziekte of
beperking willen graag als volwaardig burger meedraaien in de
samenleving. Zij willen hun maatschappelijke en sociale rollen
kunnen vervullen als ieder ander. Daar zijn echter
voorwaardenscheppende maatregelen voor nodig, zoals noodzakelijk
zorg en ondersteuning.
De maatregelen die genomen worden op het terrein van zorg, arbeid
en sociale zekerheid zullen niet leiden tot een gunstig
arbeidsklimaat waarin mensen met beperkingen makkelijk een baan
zullen vinden. Het niet hebben van een betaalde functie met
daarbij behorend inkomen en het wel hebben van de eigen financiële
verantwoordelijkheid leidt ertoe dat mensen met beperkingen niet
mee kunnen doen. Vraagsturing in de zorg wordt belemmerd door het
opwerpen van hoge eigen risico's en eigen betalingen.
Geen reële oplossing!
De overheid spreekt over de mogelijkheid om bij te verzekeren voor de
weggevallen voorzieningen. Chronisch zieken en mensen met een beperking
komen hier echter niet voor in aanmerking. Zorgverzekeraars geven dit zelf
ook aan. Brandende huizen verzekert men niet. Andere compenserende
maatregelen vindt men in termen van fiscale regelingen. Dit levert in het
gunstigste geval slechts een maximale vergoeding op van eenderde van alle
kosten.
Kortom
De CG-Raad pleit voor een breed toegankelijk en solidair zorgstelsel waarbij
de kosten niet afgewenteld worden op diegenen die een (langdurend) beroep
moeten doen op die zorg. De overheid moet, behalve systeemverantwoordelijk,
ook inhoudelijke wet en regelgeving entameren en daarmee de rechten van
mensen vastleggen. Ook maakt de CG-Raad zich hard voor een wet bijzondere
kosten waarin mensen gecompenseerd worden voor de meerkosten die zij hebben
tengevolge van hun beperking of chronische ziekte. Zorgverzekeraars en
zorgaanbieders zullen doelmatiger moeten gaan werken.
De overheid dient ervoor te zorgen dat de inefficiëntie in de zorg wordt
teruggedrongen en dat best practices op grotere schaal worden ingevoerd. Op
dit moment is het enige dat de overheid doet een verschuiving van de
rekening naar de zorggebruiker.
13 oktober 2003
---
Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland